Przedsiębiorstwo spółki cywilnej jako aport

Stan prawny na 9 września 2008 r.

ADAM MALINOWSKI - radca prawny

Spółka cywilna w ogólności

Źródłem wielu nieporozumień jest charakter spółki cywilnej. Jest to po prostu umowa cywilnoprawna o charakterze podobnym do np. umowy o dzieło czy sprzedaży. Naturalnie, tworzy ona pewną organizację wspólników, ale nie ma zdolności prawnej ani zdolności do czynności prawnych i to wspólnicy są podmiotami działającymi za spółkę. Jest tak we wszystkich stosunkach prawnych, z wyjątkiem prawa pracy - tam powszechnie przyjmuje się, że to spółka cywilna jest pracodawcą - może podpisywać umowy, pozywać i być pozywana w sprawach pracowniczych. Taki pogląd wynika z brzmienia art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.), zgodnie z którym pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Nawet jednak w prawie pracy ta konstrukcja jest przyjmowana z pewnymi zastrzeżeniami.

Jako zwykła umowa spółka cywilna nie stanowi podmiotu praw i obowiązków (wyjąwszy status podatnika VAT). Nie ma zatem swojego majątku, nie występuje w sądzie, próżno szukać jej też w rejestrze przedsiębiorców. Podstawą działania spółki cywilnej jest umowa. Nie trzeba jej jednak nigdzie rejestrować - jako przedsiębiorcy występują tu poszczególni wspólnicy, którzy muszą legitymować się albo wpisem do ewidencji działalności gospodarczej, albo do KRS (np. gdy wspólnikiem jest spółka z o.o.). Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Umowa powinna być stwierdzona pismem, jednak nie ma takiego obowiązku, ponieważ w ten sposób nie jest tworzony nowy podmiot prawny, a tylko stosunek zobowiązaniowy między stronami. Jeśli zatem doszłoby do ustnego powołania spółki cywilnej, to taka firma może legalnie i z powodzeniem działać, jednak na wypadek sporu sądowego mogą pojawić się trudności dowodowe - prawo przewiduje bowiem ograniczenia w możliwości skorzystania z dowodu ze świadków lub z przesłuchania stron. W pisemnej umowie należy uregulować: