Przydzielanie i rozliczanie godzin ponadwymiarowych nauczycielom po nowelizacji

Od 1 września 2025 r. obowiązują nowe zasady dotyczące wypłacania wynagrodzenia za przydzielone godziny ponadwymiarowe nauczycieli. Czym są godziny ponadwymiarowe? Czy wypłacać wynagrodzenie za niezrealizowane godziny? Jak przydzielać nauczycielom godziny doraźnych zastępstw? Te oraz inne zagadnienia omawiamy w artykule.

Wynagrodzenie za przydzielone, ale niezrealizowane godziny ponadwymiarowe

Zgodnie z art. 35 ust. 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (dalej: Karta Nauczyciela), godzinami ponadwymiarowymi są zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze przydzielone nauczycielowi ponad tygodniowy obowiązkowy wymiar jego pracy. Wynagrodzenie za takie godziny ustala się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy.

Do 1992 r. art. 35 ust. 4 Karty Nauczyciela przewidywał, że wynagrodzenie to przysługuje również wtedy, gdy z przyczyn usprawiedliwionych zajęcia nie zostały zrealizowane. Przepis został jednak uchylony ustawą z 5 czerwca 1992 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela, a obecne regulacje nie zawierają ogólnej zasady wypłaty wynagrodzenia w przypadku niezrealizowanych zajęć.

Od tego czasu problematyka ta była częściowo uregulowana jedynie dla szkół prowadzonych przez administrację rządową, w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z 3 kwietnia 2009 r. w sprawie dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej. Brakowało natomiast analogicznych przepisów dla szkół samorządowych, co prowadziło do rozbieżności interpretacyjnych. W konsekwencji praktyka w kraju była niejednolita – niektóre szkoły wypłacały wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe, inne odmawiały, a część stosowała rozwiązania mieszane. Problem dotyczył także ustalania liczby godzin ponadwymiarowych w tygodniach, w których występowały dni wolne od pracy, usprawiedliwiona nieobecność nauczyciela czy rozpoczęcie albo zakończenie zajęć w środku tygodnia.