Kompensata, cesja i barter wykluczają prawo do wcześniejszego zwrotu VAT – zmiana stanowiska NSA

Kompensata, cesja lub barter niewątpliwie są formą zapłaty. Problem w tym, że z przepisów warunkujących przyspieszony zwrot VAT (w terminie 25 dni) wynika, że aby uzyskać przyspieszony zwrot VAT, należy dokonać zapłaty za pośrednictwem rachunku, co jest wykluczone przy wspomnianych formach zapłaty. Podatnicy, którzy dokonują zapłaty w innej formie niż przelewem, nie mogą więc - co do zasady - korzystać z możliwości uzyskania wcześniejszego zwrotu VAT. Takie stanowisko zajmują organy podatkowe. Potwierdza je też najnowsze orzecznictwo sądów administracyjnych.

Początkowo sądy administracyjne nie zgadzały się z wykładnią przepisów ograniczającą prawo do uzyskania przyspieszonego zwrotu VAT. Dla przykładu w wyroku z 5 kwietnia 2012 r. (sygn. akt I FSK 1731/11) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że warunek otrzymania przyspieszonego zwrotu nadwyżki podatku jest spełniony także wtedy, gdy w miejsce zapłaty należności z faktury wskazanej w tym przepisie podatnik i wystawca faktury dokonają wzajemnego potrącenia przysługujących im wierzytelności. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 2 czerwca 2011 r. (sygn. akt I FSK 1075/10) zajął podobne stanowisko, opowiadając się za prawem do zwrotu różnicy podatku w terminie skróconym (25 dni) również w przypadku, gdy zobowiązanie wygasło wskutek potrącenia (kompensaty), barteru lub cesji należności.