Artykuł
Jak dokumentować i rozliczać czynności, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób szczególny
Jak pisaliśmy w numerze 13 „Biuletynu VAT”, część usług jest rozliczana w sposób szczególny. Omówiliśmy już szczegółowe zasady powstawania obowiązku podatkowego związane z terminem wystawienia faktury, wykonywaniem robót budowlano-montażowych, świadczeniem usług najmu i transportowych.
Czytelnicy nadal jednak mają wątpliwości:
l co zrobić, gdy przedwcześnie wykazali obowiązek podatkowy,
l kiedy rozliczyć należny VAT w przypadku wystawienia faktury korygującej dotyczącej czynności, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób szczególny,
l w jakim terminie rozliczyć podatek należny z faktury korygującej wystawionej przed powstaniem obowiązku podatkowego wynikającego z faktury pierwotnej,
l kiedy przysługuje im prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT, które dokumentują czynności, co do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób szczególny.
Odpowiedzi, które pozwolą rozwiać wątpliwości Czytelników, przedstawiamy poniżej.
Przedwcześnie wykazany obowiązek podatkowy
W praktyce podatnik najczęściej wystawia fakturę VAT po dokonaniu dostawy towarów bądź wykonaniu usługi. Podyktowane jest to potrzebą możliwie najszybszego uzyskania zapłaty od kontrahenta. Podstawą tej zapłaty ma być wystawiona faktura VAT.
Dla uproszczenia ewidencji podatnik niejednokrotnie ujmuje fakturę w rejestrze sprzedaży według daty jej wystawienia. Ewidencja sprzedaży VAT powinna być prowadzona według dat powstania obowiązku podatkowego. Dla większości dostaw towarów i wykonanych usług datą powstania obowiązku podatkowego, w sytuacji gdy czynność podlegająca podatkowi VAT powinna być potwierdzona fakturą, będzie właśnie data wystawienia faktury. Jednak w przypadku czynności, co do których ustawa określa powstanie obowiązku w sposób szczególny, datą powstania tego obowiązku nie będzie zasadniczo data wystawienia faktury. Najczęściej będzie to data otrzymania całości bądź części zapłaty, termin płatności bądź upływ 30 dni, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Wydawać by się mogło, że wcześniejsze wykazanie w ewidencji sprzedaży i sporządzonej na jej podstawie deklaracji VAT daty powstania obowiązku podatkowego oraz zapłata podatku należnego nie powinny wywierać negatywnych dla podatnika konsekwencji w VAT.
Jednak w uchwale NSA z 22 kwietnia 2002 r., sygn. akt FPS 2/02, podjętej w składzie siedmiu sędziów czytamy, że: „ Uchwała ta została podjęta pod rządami poprzedniej ustawy o VAT. Jednak wnioski z niej wynikające i zasady określone przez NSA należy stosować również pod rządami obecnie obowiązujących przepisów. Oznacza to, że bez względu na to, kiedy podatnik wystawił fakturę VAT - powinien ją rozliczyć w miesiącu (kwartale), w którym powstał obowiązek podatkowy.
