Ustalanie utraty wartości aktywów pojedynczych według polskiego prawa bilansowego

Konieczność wykazania w sprawozdaniu finansowym aktywów w realnej wartości wynika z koncepcji wiernego i rzetelnego obrazu, tj. wymogu zapewnienia rzetelnej prezentacji obrazu dokonań i potencjału gospodarczego jednostki. Aktualizacji wyceny aktywów przynajmniej raz w roku, na dzień bilansowy, muszą dokonać jednostki niezależnie od tego, czy podlegają obowiązkowi badania przez biegłego rewidenta, czy też nie.

Zapisy ustawy o rachunkowości w zakresie ustalania utraty wartości są bardzo skąpe. Dlatego Komitet Krajowych Standardów Rachunkowości opracował Krajowy Standard Rachunkowości nr 4 Utrata wartości aktywów. Ma on na celu szczegółowe wyjaśnienie zasad ustalania utraty zdolności aktywów do przynoszenia jednostce korzyści ekonomicznych oraz ujmowania odpisów z tego tytułu w księgach rachunkowych. Przed wejściem w życie KSR nr 4 jednostki mające problemy z ustaleniem wartości bilansowej posiadanych aktywów mogły korzystać z MSR 36 Utrata wartości aktywów na mocy art. 10 ust. 3 ustawy o rachunkowości. Przepisy KSR nr 4 wywodzą się z MSR 36, ale jednocześnie odzwierciedlają polskie doświadczenia w zakresie utraty wartości.

Proces ustalania utraty wartości

Podstawą dokonania odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości jest ustalenie, czy wartość danego składnika aktywów wynikająca z ksiąg rachunkowych nie jest wyższa od jego wartości możliwej do odzyskania, tj. czy wartość księgowa nie jest wyższa od korzyści ekonomicznych, jakie dany składnik przyniesie.