Ustalenie statusu małego podatnika na podstawie rachunku zysków i strat

Ustawa o rachunkowości przewiduje dwa warianty rachunku zysków i strat - porównawczy oraz kalkulacyjny. Istotą różnic między tymi wariantami jest sposób ujęcia kosztów wytworzenia sprzedanych produktów. Natomiast w pozostałej części oba warianty w identyczny sposób prezentują pozostałe przychody i koszty operacyjne, przychody i koszty finansowe oraz zyski i straty nadzwyczajne.

W wariancie porównawczym zasada współmierności wymaga korekty kosztów rodzajowych do wartości kosztów wytworzenia sprzedanych w danym okresie produktów (usług), czego wyrazem jest wykazywana pomiędzy przychodami pozycja "zmiana stanu produktów". W wyniku takiego sposobu prezentacji, gdy część poniesionych w okresie kosztów w ujęciu rodzajowym dotyczy produkcji niezakończonej, czy też niesprzedanej, zamiast zmniejszenia kosztów wykazuje się zwiększenie (wartość dodatnią) pozycji "zmiana stanu produktów" w przychodach. Jeśli zaś dochodzi do sprzedaży produktów wytworzonych w okresie wcześniejszym, zamiast zwiększenia kosztów wykazujemy zmniejszenie (wartość ujemną) pozycji "zmiana stanu produktów" w przychodach. Zmiany stanu produktów ustala się jako saldo końcowe minus saldo początkowe produktów gotowych.