Pracownik na urlopie wychowawczym – część I

W artykule szczegółowo omówione zostały zagadnienia dotyczące ustalania prawa pracownika do urlopu wychowawczego oraz zasady podlegania ubezpieczeniom przez osoby przebywające na urlopie wychowawczym.

Urlop wychowawczy jest szczególnym uprawnieniem pracowników związanym z rodzicielstwem. Prawna regulacja urlopu wychowawczego została zawarta w ustawie z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej: k.p.). Natomiast ustalenia w zakresie treści wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego lub jego części czy wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego zawiera rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków.

Bardzo ciekawą definicję tego świadczenia zawiera teza wyroku Sądu Najwyższego z 14 października 2004 r. (sygn. akt I PK 691/03), zgodnie z którą urlop wychowawczy stanowi przerwę w wykonywaniu pracy przeznaczoną na wypełnianie obowiązków związanych z rodzicielstwem – urodzeniem i wychowaniem potomstwa. Urlop wychowawczy uznawany jest za usprawiedliwioną nieobecność w pracy, w czasie której trwałość stosunku pracy podlega szczególnej ochronie.

Urlop wychowawczy jest uprawnieniem pracownika, z którego może on skorzystać, ale nie musi. Jest to urlop celowy, przysługujący na jego wniosek. Wymiar urlopu jest taki sam zarówno z tytułu urodzenia, jak i przyjęcia na wychowanie jednego lub więcej dzieci. W przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie kolejnego dziecka nabywane jest prawo do następnego – nowego urlopu wychowawczego.

Po okresie urlopu wychowawczego pracownik powraca na dotychczasowe stanowisko. Jeśli jest to niemożliwe, pracodawca powinien przyjąć pracownika do pracy na: ● stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub ● na innym stanowisku odpowiadającym kwalifikacjom pracownika za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem.