Interpretacja indywidualna z dnia 23 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-2.4012.18.2023.2.SN

Nieodprowadzenie podatku VAT z tytułu nieodpłatnej pomocy prawnej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 stycznia 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 7 stycznia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku obowiązku odprowadzania podatku VAT z tytułu wynagrodzenia uzyskiwanego z wykonywania nieodpłatnej pomocy prawnej.

Uzupełniła go Pani pismem z 23 lutego 2023 r. (wpływ 27 lutego 2023 r.) oraz w odpowiedzi na wezwanie pismem z 21 marca 2023 r. (wpływ 22 marca 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni wykonuje zawód radcy prawnego. Jest wpisana na listę radców prawnych wykonujących zawód w Okręgowej Izbie Radców Prawnych na podstawie uchwały z (...).

Wnioskodawczyni jest mediatorem wpisanym na listę Stałych Mediatorów prowadzoną przez Prezesa Sądu Okręgowego na postawie decyzji Prezesa Sądu Okręgowego (...).

Od 5 maja 2015 r. Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, której przedmiotem jest działalność prawnicza (69.10.Z). Wnioskodawczyni jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wnioskodawczyni posiada umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich, ponieważ radca prawny wykonujący zawód podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności polegających na świadczeniu pomocy prawnej zgodnie z art. 22⁷ ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych.

2 stycznia 2020 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę Nr 1 w sprawie udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej.

Umowa została zawarta w wykonaniu unormowania zawartego w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 945 ze zm.) (dalej: ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej) oraz porozumienia w sprawie udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej na obszarze powiatu, zawartego między Miastem oraz Radą Okręgowej Izby Radców Prawnych oraz Okręgową Radą Adwokacką.

Powiat zlecił Wnioskodawczyni udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej na zasadach określonych w ww. ustawie w punkcie nieodpłatnej pomocy prawnej od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 12.00 z wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy.

Lokal w którym znajdywał się punkt nieodpłatnej pomocy prawnej wyposażony był zgodnie z umową przez Powiat w dostęp do instalacji energetycznej, telekomunikacyjnej, oraz dostęp do Internetu, komputer z dostępem do oprogramowania do edycji tekstów, oprogramowania umożliwiającego przesyłanie i odbieranie danych i porozumiewanie się na odległość środkami komunikacji elektronicznej i komputerowego systemu informacji prawnej wraz z bazą aktów prawnych, w tym przepisów prawa powszechnie obowiązującego, orzecznictwa i materiałów pomocniczych, z dostępem do bazy aktów prawa miejscowego obowiązującego na obszarze danego powiatu i powiatów ościennych, w tym gmin wchodzących w skład danego powiatu, a także dostęp do drukarki, urządzenia pozwalającego na przenoszenie dokumentacji do postaci elektronicznej, materiałów biurowych, a także meble biurowe pozwalające na bezpieczne przechowywanie dokumentów zawierających dane osobowe, uniemożliwiające dostęp do nich osobom nieupoważnionym.

Świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej było świadczone wg liczby zgłoszeń, po umówieniu terminu wizyty przez pracowników Powiatu. Zgłoszenia dokonywane były telefonicznie pod numerem telefonu wskazanym przez starostę.

W związku z stanem epidemii koronawirusa SARS-CoV-2 punkt nieodpłatnej pomocy prawnej od 2 marca 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. funkcjonował w trybie zdalnym, a udzielanie porady odbywało się telefonicznie.

Nieodpłatna pomoc prawna zgodnie z ww. umową miała być udzielana przez Wnioskodawczynię osobie uprawnionej, która nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Osoba przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej zobowiązana była do złożenia oświadczenia, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej o treści wskazanej w ustawie o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej. Wnioskodawczyni była zobowiązana do prowadzenia karty pomocy część A – dokumentującej udzielanie pomocy prawnej wg wzoru wskazanego w ustawie, poprzez ich wprowadzenie do systemu komputerowego Ministerstwa Sprawiedliwości udostępnionego przez Powiat.

Powiat nie zobowiązał Wnioskodawczyni do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich.

Wnioskodawczyni do 10-tego każdego następnego miesiąca kalendarzowego zobowiązana była do przekazywania kart pomocy część A oraz oświadczeń osób uprawnionych za poprzedni miesiąc, w sposób uniemożliwiający powiązanie karty pomocy z oświadczeniem osoby uprawnionej.

Umowa została zawarta na okres od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r.

Za wykonanie ww. umowy Powiat zobowiązany był do uiszczenia na rzecz Wnioskodawczyni wynagrodzenia miesięcznego w wysokości ryczałtowej 5.005 zł brutto. Wynagrodzenie płatne było na podstawie wystawionej faktury VAT za dany miesiąc, nie później niż do 15-tego dnia miesiąca następnego.

Wnioskodawczyni ww. umowę w ww. okresie wykonała.

Wnioskodawczyni udokumentowała udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej:

·za miesiąc styczeń 2020 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc luty 2020 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc marzec 2020 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc kwiecień 2020 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc maj 2020 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc czerwiec 2020 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc lipiec 2020 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc sierpień 2020 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc wrzesień 2020 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc październik 2020 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc listopad 2020 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc grudzień 2020 r. – fakturą VAT.

Ww. faktury zostały uregulowane przez Powiat.

28 grudnia 2020 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę Nr 2 z Powiatem. Przedmiotem umowy było również świadczenie przez Wnioskodawczynię nieodpłatnej pomocy prawnej w Gminie A oraz w Gminie B zgodnie z przepisami ww. ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej osobom zamieszkałym na terenie powiatu, uprawnionym do uzyskania takiej pomocy na mocy ww. ustawy. W związku z stanem epidemii koronawirusa SARS-CoV-2 świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej odbywało się przez cały okres trwania umowy w trybie zdalnym, a udzielanie porady odbywało się telefonicznie. Nieodpłatna pomoc prawna zgodnie z ww. umową była świadczona za wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy od poniedziałku do piątku od godziny 9.00 do godziny 13.00.

Wnioskodawczyni udzielała nieodpłatnej pomocy prawnej osobom uprawnionym zgodnie z harmonogramem dostępnym w programie ewidencji nieodpłatnej pomocy prawnej. Zgłoszenia dokonywane były telefonicznie pod numerem telefonu wskazanym przez starostę.

Wnioskodawczyni zobowiązana była do weryfikacji uprawnień osoby ubiegającej się o udzielenie nieodpłatnej pomocy prawnej, tj. odebrania określonych ww. ustawą o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oświadczeń, dokumentowania każdego przypadku udzielonej pomocy prawnej w karcie nieodpłatnej pomocy prawnej, zgodnie z ustalonym ww. ustawą wzorem (karta pomocy część A), za pomocą programu do ewidencji nieodpłatnej pomocy prawnej oraz przekazania Powiatowi oświadczeń i kart nieodpłatnej pomocy prawnej, z wyjątkiem części obejmującej opinię osoby uprawnionej o udzielenie pomocy do 10-tego następnego miesiąca kalendarzowego w sposób uniemożliwiający powiązanie karty nieodpłatnej pomocy prawnej z oświadczeniami osoby uprawnionej, zgodnie z art. 7 ust. 3 ww. ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

Karty pomocy mogły być przekazane przez Wnioskodawczynię w systemie do ewidencji nieodpłatnej pomocy prawnej.

Wnioskodawczyni został udostępniony przez Powiat dostęp do programu ewidencji nieodpłatnej pomocy prawnej oraz systemu bazy aktów prawnych.

Wnioskodawczyni nie została w treści ww. umowy zobowiązana do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich.

Wnioskodawczyni do 10-tego każdego następnego miesiąca kalendarzowego zobowiązana była do przekazywania kart pomocy część A oraz oświadczeń osób uprawnionych za poprzedni miesiąc, w sposób uniemożliwiający powiązanie karty pomocy z oświadczeniem osoby uprawnionej.

Umowa została zawarta na okres od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r.

Za wykonanie ww. umowy Powiat zobowiązany był do uiszczenia na rzecz Wnioskodawczyni wynagrodzenia miesięcznego w wysokości ryczałtowej 5.005 zł brutto. Wynagrodzenie płatne było na podstawie wystawionej faktury VAT za dany miesiąc, nie później niż do 15-tego dnia miesiąca następnego.

Wnioskodawczyni ww. umowę w ww. okresie wykonała.

Wnioskodawczyni udokumentowała udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej:

·za miesiąc styczeń 2021 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc luty 2021 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc marzec 2021 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc kwiecień 2021 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc maj 2021 r. – fakturą VAT ,

·za miesiąc czerwiec 2021 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc lipiec 2021 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc sierpień 2021 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc wrzesień 2021 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc październik 2021 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc listopad 2021 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc grudzień 2021 r. – fakturą VAT.

Ww. faktury zostały uregulowane przez Powiat.

Wnioskodawczyni była zobowiązana do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej osobiście jako osoba wskazana przez Radę Okręgowej Izby Radcy Prawnych. W przypadku niemożności osobistego udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej Wnioskodawczynię zastępował zastępca wskazany jako zastępca przez Radę Okręgowej Izby Radców Prawnych.

Wnioskodawczyni z tytułu świadczonych usług przysługiwało wynagrodzenie w wysokości 5.005 zł brutto miesięcznie. Wnioskodawczyni wskazała w treści umowy, że wykonuje działalność gospodarczą i że przedmiot umowy wchodzi w zakres tej działalności i jest z tego tytułu podatnikiem podatku od towarów i usług. Wynagrodzenie było wypłacane po zakończeniu każdego kolejnego miesiąca kalendarzowego na podstawie faktury VAT wystawionej ostatniego dnia miesiąca, dostarczonej Powiatowi w terminie 14 dni od dostarczenia faktury. Wynagrodzenie za grudzień 2022 r. zostało wypłacone do 31 grudnia 2022 r.

29 grudnia 2021 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę Nr 3 z Powiatem.

Przedmiotem umowy było również świadczenie przez Wnioskodawczynię nieodpłatnej pomocy prawnej. Świadczenia miały obywać się zgodnie z umową w punkcie prowadzonym przez Powiat w Gminie A oraz w Gminie B, zgodnie z przepisami ww. ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej osobom zamieszkałym na terenie powiatu, uprawnionym do uzyskania takiej pomocy na mocy ww. ustawy.

Nieodpłatna pomoc prawna zgodnie z ww. umową miała być świadczona za wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy od poniedziałku do piątku od godziny 9.00 do godziny 13.00. W związku z stanem epidemii koronawirusa SARS-CoV-2 punkt nieodpłatnej pomocy prawnej do 19 czerwca 2022 r. funkcjonował w trybie zdalnym, a udzielane porady odbywało się telefonicznie. Od 20 czerwca 2022 r. nieodpłatna pomoc prawna była wykonywana stacjonarnie, pełniąc dyżury w lokalach Urzędów Gminy w A i B od poniedziałku do piątku od godziny 9.00 do godziny 13.00.

Powiat zapewniał Wnioskodawczyni pomieszczenie przeznaczone do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej, wyposażone w drukarkę i skaner, łącze telefoniczne i internetowe oraz niezbędne materiały biurowe. Powiat udostępniał Wnioskodawczyni dostęp do bazy aktów prawnych na potrzeby udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej. Powiat udostępniał również Wnioskodawczyni dostęp do programu do ewidencji nieodpłatnej pomocy prawnej.

Wnioskodawczyni udzielała nieodpłatnej pomocy prawnej osobom uprawnionym, zgodnie z harmonogramem dostępnym w programie ewidencji nieodpłatnej pomocy prawnej. Zgłoszenia dokonywane były telefonicznie pod numerem telefonu wskazanym przez starostę.

Wnioskodawczyni zobowiązana była do weryfikacji uprawnień osoby ubiegającej się o udzielenie nieodpłatnej pomocy prawnej, tj. odebrania określonych ww. ustawą o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oświadczeń, dokumentowania każdego przypadku udzielonej pomocy prawnej w karcie nieodpłatnej pomocy prawnej, zgodnie z ustalonym ww. ustawą wzorem (karta pomocy część A), za pomocą programu do ewidencji nieodpłatnej pomocy prawnej oraz przekazania Powiatowi oświadczeń i kart nieodpłatnej pomocy prawnej, z wyjątkiem części obejmującej opinię osoby uprawnionej o udzielenie pomocy do 10-tego następnego miesiąca kalendarzowego w sposób uniemożliwiający powiązanie karty nieodpłatnej pomocy prawnej z oświadczeniami osoby uprawnionej, zgodnie z art. 7 ust. 3 ww. ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

Karty pomocy mogły być przekazane przez Wnioskodawczynię w systemie do ewidencji nieodpłatnej pomocy prawnej.

Wnioskodawczyni został udostępniony przez Powiat dostęp do programu ewidencji nieodpłatnej pomocy prawnej oraz systemu bazy aktów prawnych.

Wnioskodawczyni nie została w treści ww. umowy zobowiązana do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich.

Wnioskodawczyni była zobowiązana do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej osobiście jako osoba wskazana przez Radę Okręgowej Izby Radcy Prawnych. W przypadku niemożności osobistego udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej Wnioskodawczynię zastępował zastępca wskazany jako zastępca przez Radę Okręgowej Izby Radców Prawnych.

Wnioskodawczyni z tytułu świadczonych usług przysługiwało wynagrodzenie w wysokości 5.005 zł brutto miesięcznie. Wnioskodawczyni wskazała w treści umowy, że wykonuje działalność gospodarczą i że przedmiot umowy wchodzi w zakres tej działalności i jest z tego tytułu podatnikiem podatku od towarów i usług. Wynagrodzenie było wypłacane po zakończeniu każdego kolejnego miesiąca kalendarzowego na podstawie faktury VAT wystawionej ostatniego dnia miesiąca, dostarczonej Powiatowi w terminie 14 dni od dostarczenia faktury. Wynagrodzenie za grudzień 2022 r. miało zostać wypłacone do 31 grudnia 2022 r.

Umowa została zawarta na okres od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.

Wnioskodawczyni udokumentowała udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej:

·za miesiąc styczeń 2022 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc luty 2022 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc marzec 2022 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc kwiecień 2022 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc maj 2022 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc czerwiec 2022 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc lipiec 2022 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc sierpień 2022 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc wrzesień 2022 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc październik 2022 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc listopad 2022 r. – fakturą VAT,

·za miesiąc grudzień 2022 r. – fakturą VAT.

Ww. faktury zostały uregulowane przez Powiat.

29 grudnia 2022 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę o świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej z Powiatem.

Przedmiotem umowy jest również świadczenie przez Wnioskodawczynię nieodpłatnej pomocy prawnej. Świadczenia mają obywać się zgodnie z umową w punkcie prowadzonym przez Powiat w Gminie C, zgodnie z przepisami ww. ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej osobom zamieszkałym na terenie powiatu, uprawnionym do uzyskania takiej pomocy na mocy ww. ustawy.

Nieodpłatna pomoc prawna zgodnie z ww. umową ma być świadczona stacjonarnie w lokalu za wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy od poniedziałku do piątku od godziny 10.00 do godziny 14.00.

Powiat zapewnia Wnioskodawczyni pomieszczenie przeznaczone do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej, wyposażone w drukarkę, łącze telefoniczne i internetowe oraz niezbędne materiały biurowe. Powiat udostępnia również Wnioskodawczyni dostęp do programu do ewidencji nieodpłatnej pomocy prawnej.

Wnioskodawczyni udziela nieodpłatnej pomocy prawnej osobom uprawnionym zgodnie z harmonogramem dostępnym w programie ewidencji nieodpłatnej pomocy prawnej. Zgłoszenia dokonywane są osobiście w punkcie przez osoby potrzebujące pomocy prawnej.

Wnioskodawczyni zobowiązana jest do weryfikacji uprawnień osoby ubiegającej się o udzielenie nieodpłatnej pomocy prawnej, tj. odebrania określonych ww. ustawą o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oświadczeń, dokumentowania każdego przypadku udzielonej pomocy prawnej w karcie nieodpłatnej pomocy prawnej, zgodnie z ustalonym ww. ustawą wzorem (karta pomocy część A), za pomocą programu do ewidencji nieodpłatnej pomocy prawnej oraz przekazania Powiatowi oświadczeń i kart nieodpłatnej pomocy prawnej, z wyjątkiem części obejmującej opinię osoby uprawnionej o udzielenie pomocy do 10-tego następnego miesiąca kalendarzowego w sposób uniemożliwiający powiązanie karty nieodpłatnej pomocy prawnej z oświadczeniami osoby uprawnionej, zgodnie z art. 7 ust. 3 ww. ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

Karty pomocy mogą być przekazane przez Wnioskodawczynię w systemie do ewidencji nieodpłatnej pomocy prawnej.

Wnioskodawczyni został udostępniony przez Powiat dostęp do programu ewidencji nieodpłatnej pomocy prawnej.

Wnioskodawczyni nie została w treści ww. umowy zobowiązana do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich.

Wnioskodawczyni zobowiązana jest do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej osobiście jako osoba wskazana przez Radę Okręgowej Izby Radcy Prawnych. W przypadku niemożności osobistego udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej Wnioskodawczynię zastępował zastępca wskazany jako zastępca przez Radę Okręgowej Izby Radców Prawnych.

Wnioskodawczyni z tytułu świadczonych usług przysługuje wynagrodzenie w wysokości 5.005 zł brutto miesięcznie. Wnioskodawczyni wskazała w treści umowy, że wykonuje działalność gospodarczą i że przedmiot umowy wchodzi w zakres tej działalności i jest z tego tytułu podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wynagrodzenie ma być wypłacane po zakończeniu każdego kolejnego miesiąca kalendarzowego na podstawie faktury VAT wystawionej ostatniego dnia miesiąca, dostarczonej Powiatowi w terminie 14 dni od dostarczenia faktury.

Zgodnie a art. 3 ww. ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, nieodpłatna pomoc prawna obejmuje: poinformowanie osoby fizycznej, zwanej dalej „osobą uprawnioną”, o obowiązującym stanie prawnym oraz przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach, w tym w związku z toczącym się postępowaniem przygotowawczym, administracyjnym, sądowym lub sądowo administracyjnym lub wskazanie osobie uprawnionej sposobu rozwiązania jej problemu prawnego, lub sporządzenie projektu pisma w sprawach, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyłączeniem pism procesowych w toczącym się postępowaniu przygotowawczym lub sądowym i pism w toczącym się postępowaniu sądowo administracyjnym, lub nieodpłatną mediację, lub sporządzenie projektu pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu sądowym lub ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w postępowaniu sądowo administracyjnym oraz poinformowanie o kosztach postępowania i ryzyku finansowym związanym ze skierowaniem sprawy na drogę sądową.

Nieodpłatna mediacja zgodnie z art. 4a ww. ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, obejmuje natomiast: poinformowanie osoby uprawnionej o możliwościach skorzystania z polubownych metod rozwiązywania sporów, w szczególności mediacji oraz korzyściach z tego wynikających; przygotowanie projektu umowy o mediację lub wniosku o przeprowadzenie mediacji; przygotowanie projektu wniosku o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego w sprawie karnej; przeprowadzenie mediacji; udzielenie pomocy w sporządzeniu do sądu wniosku o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ww. ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, nieodpłatna pomoc prawna jest udzielana osobiście przez adwokata lub radcę prawnego, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach z ich upoważnienia aplikant adwokacki lub aplikant radcowski. Umowy zawarte przez Wnioskodawczynię nie przewidują możliwości udzielania takiego upoważnienia.

Zgodnie z art. 8 ust 1 ww. ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, nieodpłatna pomoc prawna realizowana jest przez Starostwo jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej, w porozumieniu z gminą lub samodzielnie.

Powiat powierza połowę punktów do prowadzenia adwokatom i radcom prawnym z przeznaczeniem na udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej, a połowę organizacji pozarządowej prowadzącej działalność pożytku publicznego, zwanej dalej „organizacją pozarządową”, z przeznaczeniem na udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Jeżeli na powiat przypadają dwa punkty, adwokatom lub radcom prawnym powierza się prowadzenie jednego punktu, a prowadzenie drugiego powierza się organizacji pozarządowej, która udziela nieodpłatnej pomocy prawnej i świadczy nieodpłatne poradnictwo obywatelskie w tym punkcie w zakresie czasowym wskazanym w umowie (art. 11 ww. ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej).

Zgodnie z art. 6 ww. ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, adwokat/radca prawny udziela nieodpłatnej pomocy prawnej na podstawie umowy zawartej z powiatem.

Powiat corocznie zawiera z okręgową radą adwokacką i radą okręgowej izby radców prawnych właściwymi dla siedziby władz powiatu porozumienia w sprawie udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej na obszarze tego powiatu, określające w szczególności: liczbę adwokatów i radców prawnych którzy będą udzielać nieodpłatnej pomocy prawnej na obszarze powiatu z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia równomiernego udziału adwokatów i radców w wykonywaniu tego zadania, w tym z zakresu nieodpłatnej mediacji; zobowiązanie okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych do imiennego wskazywania adwokatów lub radców prawnych oraz ich zastępców, którymi są adwokaci lub radcowie prawni, wyznaczonych do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej zgodnie z wykazem planowanych dyżurów, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 ustawy, uwzględniające dni oraz, jeśli to możliwe, godziny, w których planuje się dyżury, a także specjalizację dyżurów; zasady wynagradzania adwokatów i radców prawnych udzielających nieodpłatnej pomocy prawnej; zasady wykorzystania urządzeń technicznych w punkcie.

Zgodnie z ww. ustawą o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej jest udzielane wg liczby zgłoszeń, po umówieniu terminu wizyty przez pracowników Powiatu. Zgłoszeń dokonuje się telefonicznie pod numerem telefonu wskazanym przez starostę. Starosta oprócz dokonywania zgłoszeń telefonicznych może również umożliwić dokonywanie zgłoszeń za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

Osoba uprawniona, przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, składa pisemne oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Osoba korzystająca z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej dodatkowo składa oświadczenie o niezatrudnianiu innych osób w ciągu ostatniego roku. Oświadczenie składa się osobie udzielającej nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczącej nieodpłatne poradnictwo obywatelskie.

Każdy przypadek udzielenia nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenia nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego dokumentuje się w karcie nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, zwanej dalej „kartą pomocy”, przez podanie w szczególności informacji dotyczących zgłoszonej sprawy i udzielonej pomocy, dziedziny prawa, której dotyczyła ta pomoc, kategorii sprawy, formy udzielonej pomocy, czasu poświęconego na jej udzielenie i liczby wizyt osoby uprawnionej w tej samej sprawie, ogólnych informacji o osobie uprawnionej dotyczących w szczególności wieku, płci, wykształcenia, dochodu, gospodarstwa domowego i miejsca zamieszkania oraz danych dotyczących punktu, osoby udzielającej pomocy i daty jej udzielenia. Karta pomocy zawiera część obejmującą opinię osoby uprawnionej o udzielonej pomocy.

W związku z realizacją ww. umów Wnioskodawczyni ponosiła i ponosi wydatki w postaci kosztów dojazdu do miejsca dyżuru oraz koszty doręczenia dokumentacji sprawozdawczej. Koszty te nie stanowią kosztów uzyskania przychodu prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej.

W związku z realizacją wskazanych umów Wnioskodawczyni nie ponosi żadnych innych wydatków.

Za świadczenie usług na podstawie ww. umów w począwszy od 1 stycznia 2020 r. Wnioskodawczyni wystawia faktury VAT w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, gdyż w przeciwnym razie Gmina, Starostwo A czy Starostwo B odmówiłoby wypłaty wynagrodzenia.

Zawarte umowy dotyczyły realizacji świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej na danym terenie, w wyznaczonej lokalizacji oraz zakresie czasowym określonym w stałym harmonogramie. Świadcząc porady prawne Wnioskodawczyni działa nie jako osoba prowadząca swoją działalność gospodarczą, lecz jako radca prawny pozostający w dyspozycji Starostwa.

Zgodnie z ww. ustawą o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, nieodpłatna pomoc prawna dotyczy przede wszystkim poinformowania o obowiązującym stanie prawnym, przysługujących uprawnieniach lub spoczywających obowiązkach, bez podejmowania decyzji za osobę uprawnioną odnośnie podejmowanych przez nią czynności.

Ponadto, realizując ww. umowy Wnioskodawczyni nie ponosiła i nie ponosi ryzyka gospodarczego i ekonomicznego, rozumianego jako możliwość wystąpienia takich zdarzeń, które mają w konsekwencji negatywny wpływ na wynik prowadzonej działalności gospodarczej lub niosą ze sobą niebezpieczeństwo poniesienia straty.

Do wykonywania czynności wynikających z ww. umów Wnioskodawczyni wykorzystywała i wykorzystuje lokal i infrastrukturę (sprzęt i materiały, zaplecze techniczne, programy komputerowe) zapewnioną przez Powiat.

W związku z realizacją umowy, Wnioskodawczyni ponosiła i ponosi wydatki w postaci kosztów dojazdu do miejsca dyżuru oraz koszty doręczenia dokumentacji sprawozdawczej. W związku z realizacją ww. umów Wnioskodawczyni nie ponosiła i nie ponosi innych wydatków. Wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej Powiatu powoduje, że Wnioskodawczyni nie ponosiła i nie ponosi również w tym zakresie ryzyka ekonomicznego. Wnioskodawczyni nie miała i nie ma wpływu na wysokość wynagrodzenia ani wysokość stawki za dyżur, ilość osób jakim udzieli nieodpłatnej pomocy prawnej, które zostały narzucone przez Starostwo i przepisy ustawowe.

Wysokość wynagrodzenia jest ustalana na podstawie z art. 6 ust. 3 i art. 20 ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

Ww. umowy przewidują w oparciu o ww. przepisy stałe miesięczne wynagrodzenie. Skoro umowy przewidują stałe wynagrodzenie – nie można mówić o ponoszeniu ryzyka gospodarczego. Wnioskodawczyni nie miała i nie ma wpływu na wysokość przyznanego wynagrodzenia wynikającego z umowy i ustawy. Z tytułu pełnienia dyżurów Wnioskodawczyni otrzymywała i otrzymuje zryczałtowaną, stałą kwotę. Wynagrodzenie jest niezależne od ilości udzielonych świadczeń. Podstawą wypłaty wynagrodzenia zgodnie z ww. umowami jest każdy zrealizowany w danym miesiącu dyżur, przeprowadzony według harmonogramu punktu świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego zgodnie z podpisaną listą obecności. Wynagrodzenie to jest jedynym świadczeniem Wnioskodawczyni.

W ww. umowach nie wskazano jaki przychód stanowi to wynagrodzenie w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.). W ocenie Wnioskodawczyni, przychody otrzymywane od Starostw z tytułu ww. umów za realizację świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej na zasadach określonych w ww. ustawie o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz aktach wykonawczych do ww. ustawy, na terenie, w lokalizacji oraz zakresie czasowym określonych w odrębnym harmonogramie – mieszczą się w zakresie przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. będą to przychody wymienione w pkt 8 – przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia uzyskiwane wyłącznie od osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

1.W umowie:

a.Nr 1,

b.Nr 2,

c.Nr 3,

d.zawartej przez Wnioskodawczynię 29 grudnia 2022 r.

nie zawarto postanowienia, w których Wnioskodawczyni ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w czasie wykonywania przez Wnioskodawczynię przedmiotu umowy tzn., że zgodnie z zawartymi umowami Wnioskodawczyni nie ponosi odpowiedzialności wobec osób trzecich za świadczone usługi w zakresie nieodpłatnej pomocy prawnej.

2.W umowie:

a.Nr 1,

b.Nr 2,

c.Nr 3,

d.zawartej przez Wnioskodawczynię mnie 29 grudnia 2022 r.

nie zawarto postanowienia, w ramach których zleceniodawca wziąłby na siebie jakąkolwiek odpowiedzialność wobec osób trzecich za czynności wykonywane przez Wnioskodawczynię.

Pytanie

Czy Wnioskodawczyni była i jest zobowiązana odprowadzić podatek od towarów i usług z tytułu uzyskiwanego wynagrodzenia z umowy zawartej z Gminą Nr 1 z 2 stycznia 2020 r. w przedmiocie realizacji świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, umowy Nr 2 z 28 grudnia 2020 r. zawartej ze Starostwem Powiatowym i umowy Nr 3 z 29 grudnia 2021 r. zawartej ze Starostwem Powiatowym w przedmiocie realizacji świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz umowy z 29 grudnia 2022 r. zawartej ze Starostą w przedmiocie realizacji świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej?

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawczyni, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny, w świetle rodzaju czynności, warunków ich świadczenia i zasad przyznawania wynagrodzenia, stwierdzić należy, że dokonywane w ramach umów czynności nie stanowią wykonywania samodzielnej działalności gospodarczej, stąd podlegają wyłączeniu opodatkowaniem podatkiem VAT wobec faktu, że za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia.

W ocenie Wnioskodawczyni, przychody otrzymywane od Gminy, Starostwa Powiatowego A i obecnie ze Starostwa Powiatowego B z tytułu ww. umów za realizację świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej na zasadach określonych w ww. ustawie o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz aktach wykonawczych do ustawy, na terenie, w lokalizacji oraz zakresie czasowym określonych w odrębnym harmonogramie – mieszczą się w zakresie przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. będą to przychody wymienione w pkt 8 – przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia uzyskiwane wyłącznie od osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej.

W związku z wykonywaniem czynności w ramach zlecenia Wnioskodawczyni nie dysponuje niezależnością i samodzielnością pozwalającą na uznanie, iż działa wówczas jako profesjonalny podmiot gospodarczy.

Zauważyć należy, że realizując ww. umowy Wnioskodawczyni nie miała i nie ma możliwości swobodnego zorganizowania m.in. wyboru godzin i dni dyżuru, lokalu, infrastruktury, osób uprawnionych.

Co więcej, Wnioskodawczyni nie ponosiła i nie ponosi także ryzyka gospodarczego i ekonomicznego, rozumianego jako możliwość wystąpienia takich zdarzeń, które mają w konsekwencji negatywny wpływ na wynik prowadzonej działalności gospodarczej lub niosą ze sobą niebezpieczeństwo poniesienia straty.

Do wykonywania czynności wynikających z ww. umów Wnioskodawczyni wykorzystywała i wykorzystuje lokale i infrastrukturę zapewnioną przez Powiat. Kwestię zapewnienia infrastruktury reguluje § 5 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego z dnia 21 grudnia 2018 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 2492 ze zm.). Wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej Powiatów powoduje, że Wnioskodawczyni nie ponosiła i nie ponosi również w tym zakresie ryzyka ekonomicznego.

Istotną okolicznością jest także fakt, że Wnioskodawczyni nie miała i nie ma wpływu na wysokość wynagrodzenia ani wysokość stawki za dyżur, która została narzucona przez Powiat i regulacje ustawowe. Ww. umowy przewidują bowiem stałe, zryczałtowane wynagrodzenie, niezależnie od liczby osób uprawnionych, które zgłoszą się na dyżur oraz efektu świadczonych usług. Zasady przyznawania wynagrodzenia zostały opisane powyżej. Od osób uprawnionych nie pobiera się żadnego wynagrodzenia za pomoc, której są beneficjentami. W rezultacie, skoro umowa przewiduje stałe wynagrodzenie nie można mówić o ponoszeniu ryzyka ekonomicznego przez radcę prawnego.

Gmina Miasta, Powiat A oraz Powiat B nie wymagali od Wnioskodawczyni zawarcia umowy ubezpieczenia.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, przez dostawę towarów o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel.

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Jak wskazuje się w doktrynie pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Nie każda zatem czynność stanowiąca świadczenie usług podlega opodatkowaniu. Opodatkowaniu podlegają czynności, które są ujęte w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie czynność musi być zrealizowana przez podmiot, który realizuje ją w związku z wykonaniem w działalności gospodarczej.

Art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z kolei art. 15 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, że za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:

1)z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;

2)(uchylony);

3)z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

W myśl art. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się:

1)(uchylony);

2)przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, przychody z tytułu udziału w badaniach i eksperymentach prowadzonych przez podmioty tworzące system szkolnictwa wyższego i nauki, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych;

3)przychody z działalności duchownych, osiągane z innego tytułu niż umowa o pracę;

4)przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi;

5)przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7;

6)przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9;

7)przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych;

7a)przychody otrzymywane przez członków Rady Mediów Narodowych;

8)przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

a)osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,

b)właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością

c)przedsiębiorstwa w spadku

– z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9;

9)przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej – z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

W ocenie Wnioskodawczyni wynagrodzenie, które otrzymuje obecnie od Starostwa Powiatowego B, a wcześniej od Starostwa Powiatowego A i Gminy za wykonane czynności stanowi przychód, o którym mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przemawia za tym fakt, że w związku z wykonywaniem czynności w ramach zlecenia Wnioskodawczyni nie dysponuje niezależnością i samodzielnością pozwalającą na uznanie, iż Wnioskodawczyni działa jako profesjonalny podmiot gospodarczy. Ponadto świadcząc usługi w ramach wskazanej umowy Wnioskodawczyni nie ponosi ryzyka gospodarczego i ekonomicznego związanego z prowadzoną działalnością. Świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej na podstawie zawartych umów na rzecz Powiatu, nie mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie o podatku od towarów i usług, a tym samym Wnioskodawczyni nie powinna być z tego tytułu podatnikiem zobowiązanym do rozliczania podatku VAT.

W rezultacie uznać należy, że otrzymywane przez Wnioskodawczynię wynagrodzenie z tytułu wykonywania ww. umowie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem nie powstanie obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług od wynagrodzenia otrzymanego na podstawie tychże umów zlecenia.

Wskazać należy, iż nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług podlega opodatkowaniu. Warunkiem bowiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie musi ona być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, będzie podatnikiem podatku od towarów i usług.

Z cytowanego przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług, istotne jest łączne spełnienie wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie, tj. związanie zleceniobiorcy ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym, a wykonującym zlecane czynności co do warunków:

·wykonywania tych czynności,

·wynagrodzenia, oraz

·odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Użycie słowa „samodzielnie” w kontekście art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, wyklucza opodatkowanie pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą przez umowę o pracę lub inny stosunek prawny tworzący więzi (stosunek podporządkowania) między pracodawcą a pracownikiem co do (w zakresie) warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.

Oznacza to, że przychody z tytułu wykonywanych czynności nie tylko winny być wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz także spełnione muszą zostać pozostałe kryteria przedmiotowe określające m.in., czy działanie usługodawcy odbywa się na warunkach ryzyka gospodarczego, a tym samym kto ponosi odpowiedzialność za wykonane usługi. Nie stanowią bowiem samodzielnej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, tylko i wyłącznie te czynności, gdy pomiędzy zlecającym ich wykonanie i wykonującym zlecone czynności istnieją więzy tworzące stosunek prawny w zakresie warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Odnośnie dwóch pierwszych warunków stwierdzić należy, że każdy w zasadzie stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, jest w jakimś sensie określony co do warunków wykonywania danych czynności.

Nie będzie więc podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług osoba, która w ramach podpisanej umowy, tworzyć będzie ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami. Tylko spełnienie wymogów wyłączających samodzielność działania poprzez zawarcie więzi prawnej między zleceniodawcą a zleceniobiorcą co do warunków wykonywania zleconych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich, pozwala jednocześnie wyłączyć wykonywane czynności z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Podnosi się, że „odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich” jest kryterium kluczowym dla oceny charakteru prawno-podatkowego danego podmiotu. Jest to czynnik odróżniający na gruncie VATU prowadzenie działalności gospodarczej (przesłanki warunkującej status podatnika podatku VAT) od innego rodzaju aktywności zawodowej nie powodującej powstania podmiotowości prawno-podatkowej na gruncie ww. ustawy.

Istotna jest w tym przypadku jest zatem analiza istoty odpowiedzialności, wynikającej z charakteru stosunku prawnego łączącego Wnioskodawczynię oraz Starostwo.

Pojęcie działalności gospodarczej zdefiniowane zostało również w drugim akapicie art. 9 (1) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 11.12.2006 Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE. W myśl tego artykułu działalnością gospodarczą jest wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów. Przepis ten stwierdza, że wykorzystywanie własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych w sposób ciągły, należy w szczególności uznać za działalność gospodarczą.

W akapicie pierwszym, artykuł 9 (1) Dyrektywy 2006/112/WE, określa osobę, która może stać się podatnikiem, jako każdą osobę, która niezależnie prowadzi w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

Artykuł 10 Dyrektywy 2006/112/WE wyjaśnia znaczenie terminu „samodzielnie” użytego w art. 9 (1), zgodnie z którym, działalność gospodarcza prowadzona samodzielnie wyklucza opodatkowanie VAT pracowników i inne osoby, o ile są one związane z pracodawcą umową o pracę lub jakimikolwiek innymi więzami prawnymi tworzącymi stosunek prawny między pracodawcą a pracownikiem w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.

Elementem definiującym działalność gospodarczą na gruncie przepisów Dyrektywy 2006/112/WE jest to, że osoba, w celu wykonywania swoich działań, wykorzystuje zasoby ludzkie lub rzeczowe w taki sam sposób, jak są one wykorzystywane przez producenta, handlowca lub osoby świadczące usługi. Działalność gospodarcza w rozumieniu Dyrektywy 2006/112/WE będzie miała miejsce, gdy zaistnieje zamiar wykorzystania i zorganizowania środków w celu wzięcia udziału w produkcji, dystrybucji towarów lub świadczeniu usług.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzecznictwie wskazuje, iż samodzielną nie będzie mogła być uznana działalność gospodarcza, która wykonywana jest przy wykorzystaniu infrastruktury i organizacji wewnętrznej podmiotu, na rzecz którego jest prowadzona, nie powoduje żadnego ryzyka ekonomicznego po stronie usługodawcy, a nadto nie powoduje odpowiedzialności usługodawcy wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością. Jest oczywistym, że możliwość swobodnego zorganizowania (wybór współpracowników, struktury niezbędne do wykonywania zadań, godziny pracy), jak też brak zintegrowania w przedsiębiorstwie czy w administracji stanowią elementy typowe dla działalności wykonywanej w sposób samodzielny.

Zauważyć też należy, że sformułowanie w powołanym art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług odnoszące się do odpowiedzialności, należy rozumieć jako odpowiedzialność zleceniodawcy, w stosunku do osób trzecich, za czynności realizowane przez zleceniobiorcę w ramach wykonywania zlecenia. Tylko w takim przypadku ryzyko wykonania czynności zleconych przechodzi z faktycznego wykonawcy na osobę zlecającą ich wykonanie, co wyklucza samodzielny charakter działalności zleceniobiorcy. Tak bowiem rozumiana odpowiedzialność za wykonanie czynności wskazuje, kto ponosi ryzyko prowadzonej działalności, a tym samym wskazuje na wyłączenie ze sfery samodzielności (i z grona podatników podatku od towarów i usług) tego podmiotu, który nie odpowiada za efekt wykonywanej pracy wobec osób trzecich.

O wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług można zatem mówić w przypadku, gdy zleceniobiorcę będą łączyć ze zleceniodawcą więzi analogiczne jak w przypadku stosunku pracy, jako że nie będzie on ponosił ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywaniem czynności, będących przedmiotem wskazanych umów, a odpowiedzialność za te czynności w stosunku do osób trzecich będzie bezwzględnie ponosił zlecający. Oznacza to, że z treści zawartych umów wynikać winno zobowiązanie, które w swej istocie kładzie na zlecającego odpowiedzialność, zamiast na zleceniobiorcę, podobnie jak ma to miejsce w przypadku stosunku pracy.

Analiza ww. umów cywilnoprawnych (stosunku prawnego) pomiędzy Zleceniobiorcą – Wnioskodawczynią a Zleceniodawcą – Starostwami pozwala na przyjęcie, iż są spełnione wszystkie trzy warunki określone art. 15 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług – a tym samym nie można uznać Wnioskodawczyni za podatnika VAT.

Warunek pierwszy – warunki wykonywania czynności. Należy uznać, że co do zasady w istotę typowej umowy zlecenia, której przedmiotem jest pomoc prawna świadczona przez osobę fizyczną, wpisane jest wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej Zlecającego – w niniejszej sprawie Starostwa.

W tym kontekście należy zauważyć, że wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej Zlecającego powoduje, że Zleceniobiorca nie ponosi w tym zakresie ryzyka ekonomicznego (co ma ścisły związek z tym jak kształtuje się wynagrodzenie – warunek drugi).

Warunek drugi – wynagrodzenie. Przedmiotowe umowy przewidują, że Zleceniobiorca korzysta z infrastruktury i organizacji wewnętrznej Zlecającego, otrzymuje stałe wynagrodzenie, niezależne od ilości udzielonych porad prawnych. Wnioskodawczyni nie ponosi w związku z tym ryzyka ekonomicznego.

Warunek trzeci – odpowiedzialność Zlecającego wobec osób trzecich. Warunek ten również został spełniony – bowiem zgodnie z ww. umowami odpowiedzialność jest po stronie Zlecającego, a nie po stronie faktycznego wykonawcy – Zleceniobiorcy, co wyklucza samodzielny charakter jego działalności.

Wnioskodawczyni bowiem nie ponosi odpowiedzialności wobec osób trzecich za wykonywane czynności oraz nie ponosi ryzyka gospodarczego i ekonomicznego związanego z prowadzoną działalnością. Starostwo nie zobowiązało Zainteresowanej w umowie do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich.

Mając powyższe na uwadze, na gruncie powołanych przepisów należy stwierdzić, że w tak przedstawionym stanie sprawy, świadczenie przez Wnioskodawczynię usług nieodpłatnej pomocy prawnej na podstawie zawartych umów zlecenia ze Starostwem, nie mieściło się/ nie będzie się mieściło w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie o podatku od towarów i usług, a tym samym Wnioskodawczyni nie była i nie będzie z tego tytułu podatnikiem podatku VAT zobowiązanym do rozliczania tego podatku. Tym samym, otrzymane z tego tytułu wynagrodzenie nie podlegało i nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem, w analizowanej sprawie nie powstanie obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług od świadczonej na podstawie umowy zlecenia nieodpłatnej pomocy prawnej.

Powyższe wskazuje, że zawarcie opisanych umów zlecenia powoduje/będzie powodować powstanie stosunku prawnego posiadającego cechy zbliżone do stosunku pracy, w ramach którego Wnioskodawczyni – Zleceniobiorca związana jest ze Zleceniodawcą więzami prawnymi co do warunków wykonywania czynności, wynagrodzenia, a także odpowiedzialności Zleceniodawcy wobec osób trzecich.

Wobec powyższego, przy spełnieniu wszystkich warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy, wykonywane przez Wnioskodawczynię czynności na rzecz Starostwa, tj. usługi nieodpłatnej pomocy prawnej na podstawie przedmiotowej umowy zlecenia, nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Prezentowane stanowisko Wnioskodawczyni opiera w dużej mierze na interpretacji podatkowej Dyrektora Krajowej Izby Skarbowej z 11 stycznia 2022r. 0113-KDIPT1-1.4012.851.2021.1.AK, przytaczając obszerne fragmenty dotyczące interpretacji przepisów analizowanych w niniejszym wniosku. Wnioskodawczyni podnosi, iż interpretacja ta odnosi się do bardzo zbliżonego stanu faktycznego, więc wg Wnioskodawczyni wnioski wynikające z tej interpretacji nie mogą umknąć organowi wydającemu interpretacje podatkową w sprawie zawartej w niniejszym wniosku.

Tym samym stanowisko Wnioskodawczyni zaprezentowane w treści niniejszego wniosku jest wg niej jest prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku – jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pani wniosku (pytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być rozpatrzone zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, w myśl którego:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym, Pani ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego, w szczególności na wskazaniu, że w Pani ocenie, przychody otrzymywane z tytułu ww. umów za realizację świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej na zasadach określonych w ww. ustawie o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz aktach wykonawczych do ww. ustawy, na terenie, w lokalizacji oraz zakresie czasowym określonych w odrębnym harmonogramie – mieszczą się w zakresie przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. będą to przychody wymienione w pkt 8 – przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia uzyskiwane wyłącznie od osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Informuję, że aktualna treść ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej znajduje się w t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 945. Natomiast aktualny publikator ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych to: t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.

Końcowo należy wskazać, iż analiza załączników dołączonych do wniosku nie mieści się w ramach określonych w art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. W związku z powyższym nie jestem uprawniony do oceny prawnej załączników dołączonych przez Panią. Zaznaczyć należy, iż zgodnie z art. 14b § 3 ww. ustawy, wyczerpujący opis stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) winien wynikać z wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, a nie z załączonych do niego dokumentów. W związku z tym, dołączone do wniosku dokumenty nie były przedmiotem merytorycznej analizy, a niniejsza interpretacja indywidualna została wydana jedynie na podstawie przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi: