Odprawy dla nauczycieli z placówek publicznych i niepublicznych – zasady przyznawania

Nauczyciele zatrudnieni w oświatowych placówkach publicznych i niepublicznych mają prawo do następujących odpraw: ekonomicznej, emerytalno-rentowej i wojskowej. Przyczyny rozwiązania stosunku pracy mogą spowodować, że są uprawnieni do odprawy pieniężnej, bez względu na to, czy pracują etatowo w placówce publicznej czy niepublicznej. Jednak typ placówki decyduje o trybie nabycia tego świadczenia, jego wysokości i wypłacie. Nie ma znaczenia jedynie w przypadku odprawy wojskowej, która nie wiąże się z ustaniem zatrudnienia.

Do nauczycieli z placówek niepublicznych stosuje się Kartę Nauczyciela w ściśle określonym zakresie. Jednak nie obejmuje ona w ich przypadku reguł dotyczących tzw. odprawy ekonomicznej i odprawy emerytalno-rentowej. W efekcie nauczyciele ci nabywają te świadczenia według reguł powszechnych, znacznie różniących się od przewidzianych dla nauczycieli z placówek publicznych. Przepisy dotyczące nauczycieli szkół publicznych też nie są jednolite, lecz uzależnione od podstawy zatrudnienia: umowy o pracę lub mianowania. Co więcej, mianowanie zapewnia większe uprawnienia w zakresie odpraw.

Tylko powołanie nauczyciela do terytorialnej służby wojskowej uprawnia go do odprawy na identycznych warunkach zarówno wtedy, gdy łączy go stosunek pracy z publiczną, jak i niepubliczną placówką.

1. Odprawa ekonomiczna

Nauczyciele zwalniani z pracy z przyczyn ekonomicznych i organizacyjnych mają prawo w konkretnych okolicznościach do tzw. odprawy ekonomicznej. Przysługuje ona nauczycielom z placówek niepublicznych w trybie ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (dalej: ustawa o zwolnieniach grupowych). Przy ustalaniu, czy nauczyciele zatrudnieni na podstawie umów o pracę w placówkach publicznych są uprawnieni do odprawy ekonomicznej, trzeba z kolei stosować art. 20 ust. 1 i ust. 2 zd. 2 Karty Nauczyciela oraz ustawę o zwolnieniach grupowych. Natomiast nauczyciele zatrudnieni na podstawie mianowania (dalej: nauczyciele mianowani) otrzymują ją w trybie art. 20 ust. 2 Karty Nauczyciela. Tabela 1 przedstawia porównanie reguł nabycia tej odprawy, jej wysokości oraz wypłaty dla poszczególnych grup.

Tabela 1. Porównanie zasad dotyczących odprawy ekonomicznej dla nauczycieli z placówek publicznych i niepublicznych