Interpretacja indywidualna z dnia 20 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.788.2025.2.MN
Zaniechanie poboru podatku dochodowego od dochodów z umorzenia wierzytelności z kredytu hipotecznego stosuje się jedynie do części kredytu przeznaczonej na cele określone w ustawie o PIT; jednakże umorzenie kredytu na refinansowanie środków własnych nie daje prawa do zaniechania poboru PIT.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
•nieprawidłowe – w zakresie możliwości zastosowania zaniechania poboru podatku do kwoty umorzenia i do świadczenia z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania w częściach dotyczących kredytu zaciągniętego na refinansowanie kosztów poniesionych z własnych środków;
•prawidłowe – w pozostałym zakresie.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
2 września 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 22 sierpnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo pismem z 14 października 2025 r. (wpływ 14 października 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:
A.A.
2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:
B.B.
Opis zdarzenia przyszłego
W 2007 r. małżonkowie A.A. („Wnioskodawczyni”) i B.B. („Małżonek”) zainteresowany niebędący stroną niniejszego postępowania (łącznie „Małżonkowie”) podjęli decyzję o zakupie niezbudowanej działki w miejscowości (…) (KW nr (…)) („Działka”) oraz wybudowaniu na niej domu mieszkalnego i wyprowadzeniu się z (…).
Sprzedający, przy zawarciu umowy przedwstępnej sprzedaży Działki, przedstawił dokumenty potwierdzające, że zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego terenów wsi (…) Działka o statusie gruntu rolnego leży na obszarze zabudowy mieszkaniowej, z podstawowym przeznaczeniem gruntów pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną wraz z obiektami i urządzeniami towarzyszącymi.
Na podstawie umowy sprzedaży z 29 marca 2007 r. (akt notarialny – repertorium A nr (…)) Małżonkowie nabyli Działkę do majątku wspólnego – na zasadach wspólności ustawowej.
Małżonkowie wpłacili sprzedawcy Działki kwotę 67.200,00 zł tytułem zaliczki przy zawarciu umowy przedwstępnej sprzedaży Działki, zaś pozostała kwota po zawarciu umowy sprzedaży Działki została przelana na rachunek bankowy sprzedawcy przez A. Spółka Akcyjna (…), który to bank został następnie przejęty przez B. (łącznie „Bank”).
28 marca 2007 r. Małżonkowie zawarli bowiem z Bankiem umowę o kredyt hipoteczny indeksowany do franków szwajcarskich wypłacony w polskich złotych, na sfinansowanie zakupu Działki („Umowa kredytu”).
Zgodnie z Umową kredytu Bank udzielił kredytu przeznaczonego na nabycie prawa własności gruntu budowlanego pod (…) o numerze KW nr (…) oraz refinansowanie kosztów poniesionych przez Małżonków na zakup Działki (tj. wydatków poniesionych przez Małżonków z własnych środków na nabycie Działki przed zawarciem Umowy kredytu) („Kredyt”).
Małżonkowie odpowiadają solidarnie za spłatę Kredytu.
Zgodnie z Umową jako zabezpieczenie spłaty Kredytu ustanowiono hipotekę kaucyjną na Działce.
Działalność Banku podlegała i nadal podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym. Bank był i jest uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.
Małżonkowie wstrzymali realizację planu budowy domu jednorodzinnego na Działce ze względu na zmienione okoliczności życiowe, gdyż Wnioskodawczyni musiała z uwagi na komplikacje z ciążą od 5 miesiąca przebywać w domu na zwolnieniu, następnie urodziła drugie dziecko w 2008 r. Małżonek zaś w 2008 roku zmienił pracę na taką, która wymagała od niego udziału w projektach zagranicznych (w tym w (…) i (…)) i w rezultacie sporą część roku przebywał poza domem powracając do domu tylko w weekendy, czasem co trzeci weekend. W związku z tym Małżonek nie miał możliwości zajęcia się budową domu, a w tej sytuacji Wnioskodawczyni, mając pod opieką dwójkę małych dzieci, również nie miała możliwości zajęcia się budową i nie chciała też sama zostawać w nowym domu, który miałby być postawiony na uboczu z dala od wszelkich placówek, takich jak sklepy, przychodnie itd.
Z powyższych powodów Małżonkowie przesuwali w czasie realizację budowy domu na Działce. Z biegiem lat, kiedy dzieci zaczęły uczęszczać do przedszkoli i szkół w (…), a Wnioskodawczyni wróciła do pracy, dochodziły kolejne powody odsuwania w czasie budowy domu na Działce (np. dojazdy z Działki do przedszkola, szkoły i ówczesnych miejsc pracy Małżonków zajmowałyby około półtorej godziny w jedną stronę).
W związku z tym Małżonkowie do dziś nie zrealizowali swoich pierwotnych planów budowy domu na Działce.
W wyniku zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej i zawarciu umowy o podziale wspólnego majątku Małżonków Działka stanowi obecnie odrębny majątek Wnioskodawczyni.
Małżonkowie złożyli pozew przeciwko Bankowi o unieważnienie Umowy kredytu.
W 2025 r. Bank zaproponował Małżonkom zawarcie ugody obejmującej m.in. przekształcenie Kredytu na kredyt PLN oraz umorzenie części pozostającego do spłaty zadłużenia. Małżonkowie rozważają przystąpienie do rozmów z Bankiem i dalszej negocjacji warunków ugody pozasądowej, ale nie wykluczają też kontynuowania sporu w tym zakresie przed sądem.
Nie można wykluczyć, że w wyniku negocjacji z Bankiem zmierzających do zawarcia ugody pozasądowej albo wydania orzeczenia przez sąd Małżonkowie będą mogli uzyskać:
a) nie tylko częściowe umorzenie pozostającego do spłaty zadłużenia, ale również umorzenie całej kwoty zadłużenia pozostającego do spłaty, w tym ewentualnie odsetki i prowizje, oraz świadczenie z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania (łącznie „Świadczenie z tytułu Ugody”) lub również zwrot nienależnie wpłaconych Bankowi przez Małżonków kwot („Zwrot z tytułu Ugody”), albo
b) zwrot środków wpłaconych do Banku w wyniku zawarcia Umowy kredytu w wyniku unieważnienia Umowy kredytu, w tym Kredyt (kapitał), odsetki i prowizje („Świadczenia z tytułu unieważnienia Umowy kredytu”) oraz odsetki ustawowe za opóźnienie tego zwrotu.
Wnioskodawczyni nie wyklucza, że w przyszłości Małżonkowie podejmą działania zmierzające do wybudowania domu jednorodzinnego na Działce, ale nie mogą też wykluczyć, że odstąpią jednak od realizacji planu wybudowania domu i sprzedadzą Działkę.
Małżonkowie nie korzystali z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację jakiejkolwiek inwestycji mieszkaniowej.
Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego
Umorzenie będzie dotyczyło tylko kwoty kapitału i odsetek.
W skład kwoty umarzanej nie będą wchodziły kwoty odsetek karnych (odsetek od zadłużenia przeterminowanego).
Podział majątku wspólnego nie miał wpływu na zawartą Umowę kredytu, tj. pomimo podziału majątku Pani A.A. oraz jej małżonek nadal solidarnie odpowiadają za spłatę Kredytu.
Na chwilę obecną nie zapadł wyrok sądowy unieważniający Umowę kredytu. Strony mogą zawrzeć pozasądową ugodę w tym zakresie. Na tym etapie nie została jeszcze wynegocjowana ugoda z Bankiem.
Na mocy zawartej ugody pozasądowej strony tej ugody mogą uznać część wpłaconych do Banku środków jako nienależnie wpłacone. Zatem ewentualny zwrot małżonkom tych środków może mieć charakter zwrotu nienależnego świadczenia z tytułu ugody.
Na chwilę obecną nie zapadł wyrok sądowy unieważniający Umowę kredytu.
Kwota odsetek za opóźnienie wspomniana w pytaniu nr 4 wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej dotyczy ewentualnej sytuacji wydania wyroku sądowego unieważniającego Umowę kredytu i ewentualnego opóźnienia Banku w wykonaniu tego wyroku. Kwota tych odsetek ustawowych będzie wtedy ustalana w sposób określony w art. 481 § 2 lub w art. 359 § 2 w związku z art. 360 Kodeksu cywilnego.
Pytania
1.Czy w przypadku otrzymania przez Małżonków Świadczeń z tytułu Ugody z Bankiem, kwoty Świadczeń z tytułu Ugody będą objęte w całości zaniechaniem poboru PIT na podstawie § 1 ust. 1 Rozporządzenia?
2.Czy w przypadku zawarcia Ugody i otrzymania przez Małżonków Zwrotu z tytułu Ugody kwota ta nie będzie stanowiła przychodu (dochodu) Małżonków w świetle art. 11 Ustawy o PIT?
3.Czy w przypadku wydania wyroku sądowego unieważniającego Umowę kredytu kwoty Świadczenia z tytułu unieważnienia Umowy kredytu wpłacone Małżonkom przez Bank nie będą stanowiły przychodu (dochodu) Małżonków w świetle art. 11 Ustawy o PIT?
4.Czy w przypadku wydania wyroku sądowego unieważniającego Umowę kredytu odsetki ustawowe za opóźnienie wypłacone przez Bank Małżonkom będą stanowiły przychód zwolniony z PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b Ustawy o PIT?
Państwa stanowisko w sprawie
Ad. 1
Zdaniem Wnioskodawczyni, kwoty Świadczeń z tytułu Ugody z Bankiem (tj. kwoty umorzonych przez Bank wierzytelności z tytułu Kredytu lub świadczenia otrzymane z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania) będą stanowiły przychód Małżonków podlegający w całości zaniechaniu poboru PIT na podstawie § 1 ust. 1 Rozporządzenia.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 Ustawy o PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c Ustawy o PIT oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2025 r. poz. 111, z późń. zm., „OP”) zaniechano poboru podatku.
Na podstawie art. 9 ust. 2 Ustawy o PIT:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f Ustawy o PIT nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Zgodnie zaś z art. 11 ust. 1 Ustawy o PIT:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 Ustawy o PIT w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z powyższych przepisów wynika, że przychód podatkowy w rozumieniu Ustawy o PIT powstaje, w każdej sytuacji, w której podatnik albo na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych albo na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Ustawa o PIT uzależnia zasady opodatkowania przychodów (dochodów) od źródła tego przychodu.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 Ustawy o PIT:
Źródłami przychodów są: inne źródła.
W świetle art. 20 ust. 1 Ustawy o PIT:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 Ustawy o PIT, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 Ustawy o PIT.
Dokonując oceny skutków podatkowych potencjonalnego umorzenia Kredytu przez Bank, należy też wskazać, że zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646, z późn. zm.):
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Przy tym, umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Stosownie bowiem do art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm., „KC”):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Zatem dla umorzenia wierzytelności wymagana jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody).
W świetle art. 9 ust. 1 i art. 11 ust. 1 Ustawy o PIT za przychody należy uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno w formie pieniężnej jak i niepieniężnej, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy. Innymi słowy, przychód podatkowy powstaje w każdym przypadku, kiedy u podatnika występuje realna korzyść majątkowa. Użyty natomiast w art. 20 ust. 1 Ustawy o PIT zwrot „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do kategorii tej zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w tym przepisie.
Mając powyższe na uwadze, zdaniem Wnioskodawczyni, kwoty Świadczeń z tytułu Ugody z Bankiem (tj. kwoty umorzonych przez Bank wierzytelności z tytułu Kredytu lub świadczenia z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania) będą stanowiły przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 Ustawy o PIT klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 Ustawy o PIT.
Należy jednak zwrócić uwagę, że na podstawie § 1 ust. 1 Rozporządzenia”
Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
Zgodnie z § 1 ust. 2 Rozporządzenia:
Kwoty wierzytelności, o których mowa w § 1 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia, obejmują:
1) kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2) odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
Na mocy § 1 ust. 3 Rozporządzenia:
W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 Ustawy o PIT, zaniechanie, o którym mowa w § 1 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
Zgodnie z § 1 ust. 4 Rozporządzenia:
W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w § 1 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
Zgodnie z § 1 ust. 5 Rozporządzenia:
Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a Rozporządzenia, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1) jednego gospodarstwa domowego albo
2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).
Zgodnie z § 1 ust. 6 Rozporządzenia:
Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w § 1 ust. 5 Rozporządzenia, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
Zgodnie z § 1 ust. 7 Rozporządzenia:
W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w § 1 ust. 1 pkt 1 lit. b Rozporządzenia.
Zgodnie z § 3 ust. 1 Rozporządzenia:
Ilekroć w Rozporządzenia jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3) zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 Ustawy o PIT.
Zgodnie z § 4 ust. 1 Rozporządzenia:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2 Rozporządzenia, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
W ocenie Wnioskodawczyni, zarówno przychód Wnioskodawczyni jak i Małżonka z tytułu Świadczeń z tytułu Ugody z Bankiem (tj. kwoty umorzonych przez Bank wierzytelności z tytułu Kredytu lub świadczenia z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania) będą objęte zaniechaniem poboru PIT.
Spełnione zostaną bowiem wszystkie warunki do zastosowania zaniechania poboru PIT przewidziane w Rozporządzaniu od kwot Świadczeń z tytułu Ugody, a w szczególności:
a) kwota umorzonego Kredytu może obejmować kwotę (1) kapitału, (2) odsetek, w tym odsetek skapitalizowanych, i prowizji, (3) opłat, których poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń;
b) kredyt został:
i) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r., przez Bank, którego działalność podlegała nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
ii) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na Działce, oraz
iii) zaciągnięty na wydatek poniesiony na nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego, tj. na wydatek o którym mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. c Ustawy o PIT.
Jedynie w przypadku gdyby Kredyt został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 Ustawy o PIT, zgodnie z § 1 ust. 3 Rozporządzenia, zaniechanie poboru PIT byłoby możliwe jedynie w zakresie kwoty wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, która została zaciągnięta na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 Ustawy o PIT.
Natomiast kwota zaciągniętego Kredyt wyłącznie pokrywała wydatki Małżonków na nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego – tj. wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 Ustawy o PIT,
iv) zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 5 pkt 1 Rozporządzenia), której celem było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego Małżonków.
Przy tym należy zaznaczyć, że § 1 ust. 5 Rozporządzenia nie określa dla celów zastosowania zaniechania poboru PIT, kiedy cel jakim jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych powinien zostać zrealizowany. Zgodnie z tym przepisem cel zaciągnięcia kredytu w postaci zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych powinien być oceniany na moment udzielania kredytu. Tym bardziej, że § 1 ust. 1 Rozporządzenia wprost odnosi się do momentu zawierania umowy kredytowej. Innymi słowy, realizacja przez inwestycję celu w postaci zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych na gruncie Rozporządzenia dotyczy wyłącznie tego, aby kredytobiorca zaciągając kredyt kierował się celem zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych.
Zatem ewentualna późniejsza rezygnacja z zamiaru zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych nie ma znaczenia dla określonej w Rozporządzeniu możliwości zastosowania zaniechania poboru PIT.
Małżonkowie niewątpliwe zaciągnęli Kredyt w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, czego potwierdzeniem jest już sama treść Umowy kredytu. Umowa ta dotyczyła bowiem sfinansowania nabycia Działki, która w momencie zaciągania Kredytu była właśnie gruntem przeznaczonym pod zabudowę mieszkaniową.
Dopiero zmiana okoliczności życiowych zmusiła Małżonków do odsunięcia w czasie realizacji zamiaru wybudowania domu jednorodzinnego. Przy czym, Małżonkowie nie wykluczają, że w przyszłości m.in. z uwagi na dzieci i ich miejsce nauki, jak również miejsca pracy Małżonków odstąpią od zamiaru wybudowania domu jednorodzinnego i sprzedadzą Działkę. Ewentualna zmiana planów w tym zakresie, po otrzymaniu Świadczeń z tytułu Ugody pozostaje jednak bez znaczenia dla możliwości zastosowania zaniechania poboru PIT od kwot Świadczeń z tytułu Ugody w świetle w § 1 ust. 1 w zw. z § 1 ust. 5 Rozporządzenia.;
c) ani Wnioskodawczyni, ani Małżonek nie korzystali do tej pory z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 lit. b) w zw. z § 1 ust. 7 Rozporządzenia);
W związku z powyższym Wnioskodawczyni uważa, że w przypadku otrzymania przez Małżonków Świadczeń z tytułu Ugody z Bankiem będą one objęte w całości zaniechaniem poboru PIT na podstawie § 1 ust. 1 Rozporządzenia.
Tożsame stanowisko w zakresie możliwości zaniechania poboru podatku od umarzanej kwoty kredytu frankowego zaciągniętego na zakup gruntu rolnego przeznaczonego w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę mieszkalną sformułował również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej ("KIS”) w interpretacji indywidualnej z 10 kwietnia 2024 r. znak 0114-KDIP3-2.4011.145.2024.2.MN oraz w interpretacji indywidualnej z 10 kwietnia 2025 r. znak 0115-KDIT1.4011.122.2025.2.DB.
Ad. 2
Zdaniem Wnioskodawczyni, w przypadku zawarcia Ugody i otrzymania przez Małżonków Zwrotu z tytułu Ugody, kwota Zwrotu nie będzie stanowiła przychodu (dochodu) Małżonków w świetle Ustawy o PIT.
Zgodnie bowiem z art. 11 ust. 1 Ustawy o PIT o uzyskaniu przychodu w rozumieniu Ustawy o PIT można mówić gdy podatnik uzyskuje przysporzenie majątkowe – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia następuje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów.
Zdaniem Wnioskodawczyni, w przypadku zawarcia Ugody z Bankiem i otrzymania przez Małżonków Zwrotu z tytułu Ugody, kwota Zwrotu stanowić będzie jedynie zwrot kwot nienależnie wpłaconych do Banku przez Małżonków. Otrzymanie zwrotu nienależnie uiszczonych świadczeń nie spowoduje zatem uzyskania przysporzenia majątkowego, czy też wzrostu majątku. Tym samym, otrzymanie przez Małżonków Zwrotu nie będzie stanowić dla nich przychodu podatkowego w rozumieniu art. 11 Ustawy o PIT.
Innymi słowy, uzyskanie Zwrotu z tytułu Ugody nie będzie skutkować po stronie Małżonków powstaniem obowiązku zapłaty PIT z tytułu jego uzyskania.
Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Dyrektora KIS, np. w interpretacji indywidualnej z 10 kwietnia 2025 r. znak 0115-KDIT1.4011.122.2025.2.DB.
Ad. 3
Zdaniem Wnioskodawczyni, w przypadku wydania wyroku sądowego unieważniającego Umowę kredytu kwoty Świadczenia z tytułu unieważnienia Umowy kredytu wypłacone Małżonkom przez Bank nie będą stanowiły przychodu (dochodu) Małżonków w świetle Ustawy o PIT.
Zgodnie z art. 58 § 2 KC:
Czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego jest nieważna.
Stwierdzenie nieważności powoduje usunięcie z obrotu prawnego wadliwej czynności prawnej. Na gruncie prawa cywilnego powyższe generuje skutki ex tunc (wstecz).
Stwierdzenia przez sąd nieważności umowy kredytu oznacza zatem, że sąd uznaje zobowiązania klienta i banku za nigdy nie powstałe (m.in. obowiązek wypłaty kredytu, a z drugiej strony spłaty rat kapitałowo-odsetkowych). W rezultacie strony zobowiązane są zwrócić sobie wszystko to co świadczyły, ze względu na to, że były to świadczenia nienależne.
Zatem kwota zwrotu (nienależnie pobranych kwot) dokonana przez bank w wyniku unieważnienia umowy kredytowej nie powoduje faktycznego przyrostu majątku pod stronie kredytobiorcy, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia majątku.
Wobec tego kwota zwracanych przez Bank nienależnie pobranych świadczeń nie będzie stanowiła dla Małżonków przychodu (dochodu) w rozumieniu art. 11 ust. 1 Ustawy o PIT, który mógłby podlegać opodatkowaniu PIT.
Ad. 4
Zdaniem Wnioskodawczyni, w przypadku wydania wyroku sądowego unieważniającego Umowę kredytu odsetki ustawowe za opóźnienie w zwrocie na rzecz Małżonków świadczenia nienależnego będą u Małżonków przychodem zwolnionym z PIT.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b Ustawy o PIT:
Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów OP zaniechano poboru podatku.
Z powyższego wynika jednoznacznie, że odsetki wypłacane przez banki z tytułu nieterminowej wypłaty na rzecz kredytobiorców niepodlegających opodatkowaniu PIT kwot wynikających z unieważnienia umów kredytowych, są zwolnione z PIT.
Przychód Małżonków z tytułu odsetek ustawowych wypłaconych z tytułu nieterminowego zwrot przez Bank nienależnych świadczeń w związku wydaniem wyroku sądowego unieważniającego Umowę kredytu będzie zatem zwolniony z PIT.
Powyższe stanowisko w zakresie pytań 3 i 4 potwierdzają również interpretacje indywidualne wydawane przez Dyrektora KIS, w tym np. interpretacja indywidualna z 26 lutego 2025 r. znak 0112-KDIL2-1.4011.10.2025.2.DJ, oraz z 5 marca 2025 r. znak 0115-KDIT1.4011.842.2024.3.AS.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
•pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
•pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Źródła przychodów
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Wskazali Państwo, że w Państwa przypadku może dojść do zawarcia ugody z bankiem, w wyniku której dojdzie do umorzenia części lub całości zobowiązania, uzyskania świadczenia z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania i zwrotu nienależnie pobranego świadczenia jak również może dojść do wydania wyroku sądowego, w wyniku którego zostanie unieważniona Państwa umowa kredytowa oraz otrzymają Państwo zwrot wpłaconych na rzecz banku kwot oraz odsetki ustawowe za opóźnienie.
Powzięli Państwo wątpliwość, jakie mogą wystąpić dla Państwa skutki podatkowe z tytułu powyższych czynności.
Umorzenie wierzytelności
Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy Kodeks cywilny:
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Tym samym, umorzoną Państwu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zaniechanie poboru podatku
Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 poz. 1912):
1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1) kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2) odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego
5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1) jednego gospodarstwa domowego albo
2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Stosownie do § 4a tego rozporządzenia:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, w przypadku pożyczek, o których mowa w § 3 ust. 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:
1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3) zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2. Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:
1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;
2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;
3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;
4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.
Państwa skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności
Jedną z przesłanek do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki na cele mieszkaniowe.
Z opisu sprawy wynika, że kredyt został przez Państwa w części zaciągnięty na zakup gruntu budowlanego.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, w ust. 3 pkt 3 odsyła do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. katalogu wydatków mieszkaniowych.
W literze c) tego przepisu zostało wymienione m.in. nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie. Co istotne,w tym przepisie nie wymienia się warunku wybudowania na tym gruncie budynku mieszkalnego.
Zatem zakup gruntu budowlanego pod budowę budynku mieszkalnego z kredytu wymienionego w rozporządzeniu daje prawo do zaniechania w związku z umorzeniem wierzytelności.
Wobec powyższego - przychód uzyskany przez Państwa z tytułu umorzenia kredytu w części, w jakiej został on zaciągnięty na zakup gruntu - będzie korzystał z zaniechania poboru podatku dochodowego.
W tej części pytania nr 1 Państwa stanowisko jest prawidłowe.
Należy jednakże mieć na uwadze, że omawiany kredyt został przez Państwa również zaciągnięty na refinansowanie kosztów zakupu działki poniesionych z Państwa własnych środków.
Zauważam, że pojęcia kredyt refinansowy i kredyt na refinansowanie nie są tożsame.
Zaciągnięcie kredytu na refinansowanie jest to zdarzenie rozumiane jako operacja pieniężna, polegająca na wykorzystaniu zewnętrznych funduszy pieniężnych w celu zastąpienia środków pierwotnie wydatkowanych na jakiś cel.
Pojęcie kredyt refinansowy implikuje konieczność wcześniejszego zaciągnięcia kredytu, aby później możliwym było zaciągnięcie kredytu refinansowego na jego spłatę. Zatem czynność refinansowania zakupu kredytem hipotecznym należy odróżnić od zaciągnięcia kredytu refinansowego. Kredyt refinansowy przeznaczony jest na spłatę wcześniej zaciągniętego kredytu hipotecznego i jest on zabezpieczony na podstawie wartości aktualnie posiadanej nieruchomości. Natomiast zwrot „refinansowanie” oznacza operację pieniężną polegającą na uzyskaniu zewnętrznych źródeł finansowania w celu zastąpienia środków własnych, które zostały wydatkowane na jakiś cel. W rezultacie, pierwotnie wydatkowane środki pieniężne mogą być niejako „ponownie” wykorzystane na dowolny cel. Środki z kredytu na refinansowanie niejako zastępują środki uprzednio wydatkowane z własnych zasobów.
Z powołanych przepisów jednoznacznie wynika, że analizowane zaniechanie może mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub w przypadku umorzenia kredytu refinansowego w sytuacji, gdy został on zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na te wydatki.
Przepis ten nie odnosi się natomiast do kredytów hipotecznych zaciągniętych na refinansowanie środków własnych poniesionych na cele mieszkaniowe. Tego rodzaju wydatek nie został wymieniony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem przychód uzyskany przez Państwa z tytułu umorzenia kredytu w części, w jakiej został on zaciągnięty na refinansowanie poniesionych kosztów - nie będzie korzystał z zaniechania poboru podatku dochodowego. Od tej części umorzenia będą Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.
W tej części pytania nr 1 Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.
Wypłata świadczenia związanego z zastosowaniem ujemnego oprocentowania kredytu
Powstanie przychodu ma miejsce także w sytuacji otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń związanych z kredytem mieszkaniowym udzielonym w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanym lub indeksowanym do waluty obcej, z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
W wyniku stosowania przez instytucje udzielające kredytów ujemnych stóp procentowych mają miejsce przypadki, w których kredytodawca nalicza ujemne oprocentowanie kredytu, tj. de facto kredytobiorca nie jest zobowiązany nie tylko do zwrotu odsetek, ale również części kapitału. W takim przypadku dochodzi do zapłaty kwoty kredytu poniżej jego nominalnej wartości (kwoty przypadającej na spłatę kredytu).
Państwa skutki podatkowe wypłaty świadczenia związanego z zastosowaniem ujemnego oprocentowania kredytu
Przyjmując za Państwem, że otrzymają Państwo świadczenie z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania, to stwierdzam, że kwota ta będzie stanowiła przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 2 omawianego Rozporządzenia – przychód uzyskany z tytułu ujemnego oprocentowania kredytu może być zwolniony z podatku dochodowego, o ile taki kredyt był przeznaczony na cele mieszkaniowe.
W konsekwencji, od przychodu powstałego z tytułu świadczenia związanego z zastosowaniem ujemnego oprocentowania kredytu – w części w jakiej kredyt ten był przeznaczony na wydatki na cele mieszkaniowe (na nabycie działki) - nie będą Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.
Państwa stanowisko w ww. zakresie jest prawidłowe.
Natomiast zaniechanie nie będzie dotyczyło kwoty kredytu odpowiadającego części, w jakiej kredyt mieszkaniowy zaciągnięto na refinansowanie poniesionych kosztów z tytułu nabycia działki.
Zatem Państwa stanowisko w ww. zakresie jest nieprawidłowe.
Skutki podatkowe zwrotu z tytułu ugody
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też, gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Odnosząc się do skutków podatkowych zwrotu, w sytuacji, gdy bank zwraca kredytobiorcy środki, które wcześniej na mocy umowy kredytowej zostały przekazane na rzecz banku tytułem wykonania umowy kredytu, wówczas kredytobiorca otrzymuje środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z jego własnych środków. Nie dojdzie zatem do powstania przysporzenia majątkowego - taka wypłata będzie dla kredytobiorcy neutralna podatkowo – po stronie kredytobiorcy nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Jeśli w wyniku ugody otrzymają Państwo zwrot swoich własnych środków wpłaconych tytułem wykonania umowy kredytu – to taki zwrot nie będzie stanowił przychodu.
Tym samym - nie będzie na Państwu ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
Zatem w kwestii pytania nr 2 Państwa stanowisko jest prawidłowe.
Nieważność umowy kredytu
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.):
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Zgodnie z art. 69 ust. 2 ustawy Prawo bankowe:
Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:
pkt 2: kwotę i walutę kredytu;
pkt 4: zasady i termin spłaty kredytu.
Z kolei na podstawie art. 58 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):
Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
Natomiast stosownie do treści art. 58 § 2 tej ustawy:
Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
W myśl art. 3851 Kodeksu cywilnego:
§ 1 Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.
§ 2. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie.
§ 3. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.
§ 4. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje.
Sądy orzekają o nieważności jednostkowych umów o kredyt hipoteczny zawartych przez banki. Stwierdzenie nieważności powoduje usunięcie z obrotu prawnego wadliwej czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy kredytu hipotecznego. Nieważność umowy kredytu oznacza, że zobowiązania stron umów, banku i klienta, nigdy nie powstały, a strony zobowiązane są zwrócić to, co świadczyły w związku z nieważną umową jako świadczenia nienależne. Kredytodawca winien zatem zwrócić wszystkie świadczenia pobrane od kredytobiorcy, a kredytobiorca winien zwrócić kwotę faktycznie otrzymanego kredytu. W przypadku stwierdzenia nieważności umowy przez sąd skutki prawne na gruncie cywilnym występują ex tunc (wstecz), a więc od momentu zawarcia umowy dotkniętej wadliwością (przesłanką nieważności), co oznacza, że umowa kredytu, jako nieważna już od chwili jej zawarcia, nie wywołuje skutków prawnych. Mamy do czynienia z sytuacją jakby w ogóle nie doszło do jej zawarcia.
Zatem samo unieważnienie umowy kredytowej nie rodzi żadnych skutków podatkowych. Dopiero wzajemne rozliczenia między bankiem a kredytobiorcą mogą nieść ze sobą ewentualne skutki podatkowe.
Państwa skutki podatkowe z tytułu unieważnienia umowy kredytowej
Jeżeli w opisanej przez Państwa sytuacji dojdzie do wydania wyroku sądowego unieważniającego Państwa umowę kredytową – i strony zwrócą sobie nawzajem to, co świadczyły w związku z nieważną umową – będzie to zwrot świadczenia nienależnego.
Zwrot środków pieniężnych zasądzonych prawomocnym wyrokiem Sądu, stanowiących równowartość wszystkich wpłat uiszczonych przez Państwa na podstawie umowy kredytu uznanej za nieważną na rzecz Banku nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika ani poprzez zwiększenie aktywów, ani poprzez zmniejszenie jego pasywów, a tym samym po Państwa stronie nie powstanie przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zwrócone Państwu kwoty nienależnie pobranych przez Bank świadczeń nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytowej, klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał – zwrot zapłaconych bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo.
Mając na uwadze powyższe, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest prawidłowe.
Skutki podatkowe wypłaty odsetek ustawowych za opóźnienie
Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy Kodeks cywilny, zgodnie z którym:
Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Na podstawie art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego:
Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.
Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach, w odniesieniu do odsetek, możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje wyłącznie wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.
Ustawą z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2021 r.
Zgodnie z ww. przepisem:
Wolne od podatku dochodowego są: odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia z opodatkowania wszelkie odsetki za opóźnienie wypłacone w związku ze świadczeniami, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Skoro zwrot wpłaconych przez Państwa środków tytułem wykonania umowy kredytu w wyniku unieważnienia umowy kredytowej nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone z tego tytułu odsetki będą podlegały zwolnieniu z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 4 jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Odnosząc się do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych wskazuję, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
Pani A.A. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.
