Interpretacja indywidualna z dnia 8 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.1034.2025.2.AJB
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
27 października 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie:
-niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT opłat pobieranych za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych i dróg wewnętrznych,
-sposobu dokumentowania ww. odpłatnego udostępniania pasa drogowego dróg gminnych i dróg wewnętrznych,
-podlegania opodatkowaniu podatkiem VAT opłat pobieranych za udostępnianie nieruchomości, stanowiących własność Gminy w celu realizacji infrastruktury technicznej.
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 21 listopada 2025 r., z 24 listopada 2025 r. oraz z 1 grudnia 2025 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego
Gmina ... (dalej: Gmina, Wnioskodawca) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej jako: VAT).
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2025 r. poz. 1153, dalej: ustawa o samorządzie gminnym), Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Jednocześnie w myśl art. 6 ust. 1 cytowanej ustawy, do zakresu działania Gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zadań własnych Gminy należą m.in. sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym.
Stosownie do przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 889; dalej: ustawa o drogach publicznych) na terenie Gminy znajdują się drogi gminne (publiczne) i wewnętrzne, których właścicielem jest Gmina.
Drogi gminne i wewnętrzne są co do zasady ogólnodostępne dla lokalnej społeczności.
Uchwałą nr.... z dnia 26 czerwca 2025 r. Rada Miejska .... ustaliła wysokość stawek opłat za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych, których zarządcą jest Burmistrz ..., na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg, dotyczące:
1)prowadzenia robót w pasie drogowym;
2)umieszczania w pasie drogowym liniowych urządzeń obcych;
3)umieszczania w pasie drogowym urządzeń obcych innych niż wymienione w pkt 2 oraz reklam;
4)zajęcia pasa drogowego na prawach wyłączności w celach innych niż wymienione w pkt 1-3.
Stawki opłat za umieszczenie w pasie drogowym obiektów budowlanych niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego oraz reklam została ustalona w ww. uchwale za każdy dzień zajęcia 1 m² ich powierzchni, przy czym stawki opłat zostały zróżnicowane dla poszczególnych czynności wymienionych w przedmiotowych punktach od 1 do 4.
W celu zajęcia pasa drogi gminnej zainteresowany powinien wystąpić do Gminy z wnioskiem o wyrażenie zgody na zajęcie pasa drogi gminnej. Gmina wyraża zgodę na zajęcie pasa drogowego w drodze decyzji administracyjnej. W decyzji Gmina ustala również wysokość opłaty za zajęcie pasa drogi gminnej, zgodnie ze stawkami wynikającymi z Uchwały. Ww. uchwała może być w przyszłości uchylona lub zmieniana w szczególności w zakresie wysokości obowiązujących stawek.
Burmistrz ... wydał Zarządzenie nr .... z dnia 13 maja 2025 r., w którym zostały określone zasady zajmowania pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) stanowiących własność Gminy ....
Zgodnie z ww. zarządzeniem zajęcie pasa drogowego drogi wewnętrznej odbywa się za odpłatnością, na podstawie umowy cywilno-prawnej, zawartej przez Gminę ..., reprezentowaną przez Burmistrza ... z zajmującym pas drogowy w celu:
1)prowadzenia w pasie drogowym robót niezwiązanych z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg,
2)umieszczania w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego,
3)umieszczania w pasie drogowym obiektów budowlanych niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego oraz reklam,
4)zajęcia pasa drogowego na prawach wyłączności w celach innych niż wymienione w pkt 1- 3.
Stawki opłat za umieszczenie w pasie drogowym obiektów budowlanych niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego oraz reklam została ustalona w ww. zarządzeniu za każdy dzień zajęcia 1 m² ich powierzchni, przy czym stawki opłat zostały zróżnicowane dla poszczególnych czynności wymienionych w przedmiotowych punktach 1 i 4 oraz odrębnie na cele związane z infrastrukturą telekomunikacyjną.
Natomiast za zajęcie pasa drogowego w celu umieszczenie urządzeń i obiektów infrastruktury telekomunikacyjnej oraz w celu umieszczania urządzeń infrastruktury technicznej niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego ustalone zostały roczne stawki opłat za 1 m² powierzchni pasa drogowego zajętej przez rzut poziomy umieszczonych urządzeń w pasie drogowym.
Przedmiotowe stawki opłat rocznych obejmują pełny rok kalendarzowy umieszczenia urządzeń w pasie drogowym. Za niepełny rok kalendarzowy wysokość stawek rocznych obliczana jest proporcjonalnie do liczby dni ich umieszczenia.
Wnioskodawca jako zarządca dróg gminnych zawiera umowy cywilnoprawne na zajęcie pasa drogowego drogi wewnętrznej znajdującego się na obszarze Gminy (dalej: Umowy) celem prowadzenia robót w pasie drogowym, umieszczenia urządzeń infrastruktury technicznej w pasie drogowym, niezwiązanej z potrzebami zarządzania drogami, umieszczanie obiektów budowlanych i reklam oraz zajęcia na prawach wyłączności w celach innych niż wymienione.
Umowy zawierane są na jeden dzień lub kilka dni, w zakresie zajęcia pasa drogi wewnętrznej na czas prowadzenia robót (opłata jednorazowa) oraz zawierane są umowy wieloletnie (na czas określony lub nieokreślony) w zakresie umieszczenia urządzenia obcego w pasie drogi wewnętrznej. Wówczas pobierana jest opłata cykliczna, płatna co roku przez określoną w umowie liczbę lat. Wysokość opłat ustalana jest na podstawie ww. Zarządzenia Burmistrza ....
Wskazane Zarządzenie Burmistrza ... może być w przyszłości uchylone lub zmienione kolejnymi zarządzeniami, w szczególności w zakresie stawek za zajęcie pasa drogowego drogi wewnętrznej stanowiących własność Gminy.
W odrębnym Zarządzeniu nr … z dnia 13 maja 2025 r. Burmistrz ... ustalił zasady i wysokości opłat za udostępnianie nieruchomości, stanowiących własność Gminy ... w celu realizacji infrastruktury technicznej.
Przedmiotowe zarządzenie zostało wydane w celu ustalenia zasad udostępniania nieruchomości, które stanowią przedmiot własności Gminy ... na potrzeby infrastruktury technicznej uzbrojenia terenu w celu budowy, przebudowy, naprawy, modernizacji, konserwacji, eksploatacji inwestycji wraz z urządzeniami towarzyszącymi oraz w celu określenia stawek opłat w związku z umieszczeniem lub wymianą urządzeń infrastruktury technicznej wraz z urządzeniami towarzyszącymi.
Zgoda na udostępnienie ww. nieruchomości na czas trwania prac budowlanych, następuje wyłącznie poprzez zawarcie umowy udostępnienia nieruchomości pomiędzy Gminą, a Inwestorem.
W ww. zarządzeniu zostały ustalone jednorazowe stawki opłat za zajęcie 1 m² powierzchni nieruchomości zajętej pod urządzenia infrastruktury technicznej uzbrojenia terenu w celu budowy, przebudowy, naprawy, modernizacji, konserwacji, eksploatacji inwestycji wraz z urządzeniami towarzyszącymi.
Zarządzenie określa, że po zakończeniu prac budowlanych objętych odpłatną umową o udostępnienie nieruchomości na czas prac budowlanych, Inwestor winien złożyć wniosek o trwałe zajęcie gruntu poprzez umieszczenie urządzeń. Następnie trwałe zajęcie gruntu poprzez umieszczenie urządzeń infrastruktury technicznej, następuje poprzez zawarcie umowy udostępnienia nieruchomości pomiędzy Gminą, a Inwestorem.
Odrębnie określono w przedmiotowym zarządzeniu kwestie dotyczące opłaty z tytułu rocznej stawki za trwałe zajęcie 1 m² gruntu poprzez umieszczenie urządzeń infrastruktury technicznej w gruncie stanowiącym własność Gminy. Przedmiotowe stawki opłat rocznych obejmują pełny rok kalendarzowy umieszczenia urządzeń w gruncie. Za niepełny rok kalendarzowy wysokość stawek rocznych obliczana jest proporcjonalnie do liczby dni ich umieszczenia.
Podobnie odrębnie uregulowano kwestię umieszczenie reklam, w przypadku których ustalono opłatę w wysokości 10,00 zł miesięcznie za 1 m² powierzchni reklamy.
Analogicznie jak w przypadku zajmowania pasa dróg wewnętrznych Wnioskodawca zawiera umowy cywilnoprawne na udostępnianie nieruchomości, stanowiących własność Gminy ... na potrzeby realizacji infrastruktury technicznej uzbrojenia terenu w celu budowy, przebudowy, naprawy, modernizacji, konserwacji, eksploatacji inwestycji wraz urządzeniami towarzyszącymi.
Umowy zawierane są na jeden dzień lub kilka dni, tj. na czas prowadzenia robót (opłata jednorazowa) oraz zawierane są umowy wieloletnie (na czas określony lub nieokreślony) w zakresie umieszczenia urządzenia obcego na udostępnionej nieruchomości gminnej. Wówczas pobierana jest opłata cykliczna, płatna co roku przez określoną w umowie liczbę lat. Wysokość opłat ustalana jest wówczas na podstawie Zarządzenia Burmistrza ... nr … z dnia 13 maja 2025 r. Również ww. zarządzenie może zostać w przyszłości uchylone lub zmienione kolejnymi zarządzeniami, w szczególności w zakresie stawek za udostępnianie nieruchomości stanowiących własność Gminy.
Zarówno w przypadku zajmowania pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) stanowiących własność Gminy ..., jak i udostępnianie nieruchomości, stanowiących własność Gminy ... w celu realizacji infrastruktury technicznej, obowiązujące stawki przedmiotowych opłat określono w umowach w kwotach netto oraz brutto (wraz z podatkiem VAT). W związku z powyższym w przypadku umów wieloletnich Gmina corocznie dokonuje udokumentowania transakcji wystawiając fakturę z zastosowaniem podstawowej stawki podatku VAT w wysokości 23%.
W przypadku zajmowania ww. pasa dróg wewnętrznych Gmina działała mając na uwadze linię interpretacyjną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wskazującą, że odpłatne udostępnianie pasa drogi wewnętrznej przez jednostkę samorządu terytorialnego na podstawie umów cywilnoprawnych podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Takie stanowisko zostało uznane za prawidłowe m.in. w interpretacjach indywidualnych nr 0113-KDIPT1-2.4012.104.2020.1.SM z 7 kwietnia 2020 r., nr ILPP2/443-527/14-3/MN z 7 sierpnia 2014 r., nr ILPP2/443-1365/11-2/MN z 16 grudnia 2011 r.
Ze względu na pojawiające się interpretacje indywidualne wskazujące na odmienne podejście w kwestii traktowania zajmowania pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) Gmina ma wątpliwości co do prawidłowości objęcia tej czynności podatkiem VAT, a w rezultacie również co do prawidłowego postępowania w przypadku uzyskania interpretacji uznającej przedmiotową czynność za niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.
Ponadto, w uzupełnieniu wniosku w odpowiedzi na pytanie nr 1 o treści „Jakie nieruchomości stanowiące własność Gminy ... udostępniane na potrzeby realizacji infrastruktury technicznej są objęte pytaniem oznaczonym nr 1? (O jakich nieruchomościach mowa we wniosku?)” Wnioskodawca wyjaśnia, że pytanie Gminy dotyczy nieruchomości - gruntów przylegających bezpośrednio do dróg zajmowanych na potrzeby prowadzenia robót związanych z umieszczeniem infrastruktury technicznej itp. Gmina uznaje, iż przedmiotowe opłaty stanowią i będą stanowiły wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu VAT.
Jak Gmina wskazała we wniosku z dnia 27.10.2025 r. w Zarządzeniu nr ....z dnia 13 maja 2025 r. Burmistrz ... ustalił zasady i wysokości opłat za udostępnianie nieruchomości, stanowiących własność Gminy ... w celu realizacji infrastruktury technicznej. Odrębnie natomiast została uregulowana kwestia oraz zasady zajmowania pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) stanowiących własność Gminy ... oraz zajęcie pasa drogowego dróg gminnych, których zarządcą jest Burmistrz ..., na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg.
Ww. zarządzenie zostało wydane w celu ustalenia zasad udostępniania nieruchomości, które nie są zaliczane do pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) oraz nie są zaliczane do pasa drogowego dróg gminnych, których zarządcą jest Burmistrz ....
Przedmiotowe nieruchomości stanowią działki gruntu przylegające bezpośrednio do ww. dróg zajmowanych na potrzeby prowadzenia robót związanych z umieszczeniem infrastruktury technicznej uzbrojenia terenu w celu budowy, przebudowy, naprawy, modernizacji, konserwacji, eksploatacji inwestycji wraz z urządzeniami towarzyszącymi.
Gmina nie sporządziła szczegółowego wykazu nieruchomości gminnych, które mogą zostać udostępnione na potrzeby realizacji przedmiotowych inwestycji, w tym na realizację infrastruktury technicznej. W ww. Zarządzeniu zostało określone, iż są to nieruchomości stanowiące przedmiot własności Gminy ..., które mogą zostać udostępnione na potrzeby realizacji infrastruktury technicznej uzbrojenia terenu w celu budowy, przebudowy, naprawy, modernizacji, konserwacji, eksploatacji inwestycji wraz urządzeniami towarzyszącymi. Gmina przewiduje, że są to wszystkie użytki gruntowe, niebędące drogami publicznymi ani drogami wewnętrznymi, czyli grunty rolne, leśne, zabudowane/zurbanizowane i ekologiczne. Zarówno obecnie jak i w przyszłości są/ będą to nieruchomości, które bezpośrednio przylegają do dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) lub do pasa drogowego dróg gminnych, zajmowanych na potrzeby prowadzenia robót związanych z umieszczeniem infrastruktury technicznej itp.
Każdorazowo Gmina zawiera umowy cywilnoprawne na udostępnianie przedmiotowych nieruchomości, stanowiących własność Gminy ... na potrzeby realizacji infrastruktury technicznej uzbrojenia terenu w celu budowy, przebudowy, naprawy, modernizacji, konserwacji, eksploatacji inwestycji wraz urządzeniami towarzyszącymi. Przed zawarciem umowy Gmina sprawdza w zestawieniu gruntów – mienia gminnego czy przedmiotowa nieruchomość – działka gruntu nie stanowi pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) oraz pasa drogowego dróg gminnych oraz czy jest to działka przylegająca do takiej drogi. Po dokonaniu takiej analizy odrębnie zawierana jest umowa obejmująca nieruchomości, które bezpośrednio przylegają do dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) lub do pasa drogowego dróg gminnych lub/oraz odrębnie sporządzana jest umowa obejmująca nieruchomości stanowiące drogi wewnętrzne (niezaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych), a także drogi gminne.
Umowy zawierane są na jeden dzień lub kilka dni, tj. na czas prowadzenia robót (opłata jednorazowa) oraz zawierane są umowy wieloletnie (na czas określony lub nieokreślony) w zakresie umieszczenia urządzenia obcego na udostępnionej nieruchomości gminnej. Wówczas pobierana jest opłata cykliczna, płatna co roku przez określoną w umowie liczbę lat. Wysokość opłat ustalana jest każdorazowo na podstawie Zarządzenia Burmistrza ... nr .... z dnia 13 maja 2025 r. Ww. zarządzenie może zostać w przyszłości uchylone lub zmienione kolejnymi zarządzeniami, w szczególności w zakresie stawek za udostępnianie nieruchomości stanowiących własność Gminy.
Z kolei w odpowiedzi na pytanie nr 2 o treści „Na podstawie jakich przepisów pobierają/będą Państwo pobierać opłaty tytułem udostępniania ww. nieruchomości?” Wnioskodawca wyjaśnia, że ww. opłaty pobierane są na podstawie Zarządzenia nr 44/2025 z dnia 13 maja 2025 r. Burmistrza ... w sprawie ustalenia zasad i wysokości opłat za udostępnianie nieruchomości, stanowiących własność Gminy ... w celu realizacji infrastruktury technicznej, wydanego na podstawie art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 poz. 1465 ze zm.), art. 25 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1145 ze zm.), oraz art. 140 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tj. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).
Pytania
1.Czy pobierane przez Gminę, opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, opłaty za udostępnianie nieruchomości, niezaliczanych do pasa drogowego dróg gminnych oraz do pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych), stanowiących własność Gminy ... w celu realizacji infrastruktury technicznej stanowią i będą stanowiły wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu VAT? (pytanie ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
2.Czy pobierane przez Gminę, opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, opłaty za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych oraz opłaty za zajęcie pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) stanowią/będą stanowiły wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu VAT?
3.Czy Gmina powinna dokumentować fakturą VAT opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, opłaty za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych oraz opłaty za zajęcie pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) stanowiących własność Gminy ...?
Państwa stanowisko w sprawie
Ad. 1. (sformułowane w pismach stanowiących uzupełnienie wnioskuw związku z przeformułowanym pytaniem nr 1)
Pobierane przez Gminę, opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, opłaty za udostępnianie nieruchomości, nie zaliczanych do pasa drogowego dróg gminnych oraz do pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych), stanowiących własność Gminy ... w celu realizacji infrastruktury technicznej stanowią i będą stanowiły wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu VAT.
Ze względu na odpłatny charakter udostępniania przedmiotowych nieruchomości i każdorazowe zawieranie umowy cywilno-prawnej udostępnienia nieruchomości pomiędzy Gminą, a Inwestorem, w ocenie Gminy opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, opłaty za udostępnianie przedmiotowych nieruchomości w celu realizacji infrastruktury technicznej stanowią i będą stanowiły wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu VAT.
Podstawę prawną takiego stanowiska Wnioskodawcy stanowi przepis art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 roku poz. 775 ze zm., dalej: ustawa o VAT), zgodnie z którym przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.
Ponadto stosownie do treści art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Jednocześnie, w myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Z brzmienia powołanych przepisów wynika, że pojęcia dostawy towarów i świadczenia usług na gruncie ustawy o VAT uzupełniają się w tym sensie, że co do zasady, czynności podejmowane przez podatników należy uznać za świadczenie usług, o ile nie stanowią one dostawy towarów.
Zgodnie natomiast z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Stosownie natomiast do treści art. 15 ust. 6 ww. ustawy nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Jako że jednostki samorządu terytorialnego są wyposażone w osobowość prawną oraz w określonym zakresie wykonują samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, należy uznać, że spełniają zawartą w tym przepisie definicję podatnika VAT.
Wobec powyższego w przypadku, gdy Gmina realizuje należące do niej zadania na podstawie umów cywilnoprawnych, tj. na warunkach i w okolicznościach właściwych również dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą - powinna być ona traktowana jako podatnik VAT.
Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody.
Odnosząc się do opłat i czynszów pobieranych za zajęcie gruntów przylegających bezpośrednio do dróg wewnętrznych oraz dróg gminnych należy stwierdzić, że Wnioskodawca w tej sytuacji nie będzie realizował zadań własnych Gminy. Biorąc bowiem pod uwagę powołane wyżej przepisy prawa, należy zauważyć, że organy władzy publicznej nie są podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają z tego tytułu należności, opłaty lub składki. Organy te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Zatem czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem organów władzy publicznej za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Jak wskazała Gmina, udostępnianie przedmiotowych gruntów przylegających bezpośrednio do pasa dróg wewnętrznych lub dróg gminnych, których zarządcą jest Burmistrz ... w celu realizacji infrastruktury technicznej, realizowane jest na podstawie umów cywilnoprawnych. Z tego tytułu pobierane są opłaty.
Odpłatne udostępnianie gruntów przylegających bezpośrednio do w/w dróg na podstawie umów cywilnoprawnych nie jest działaniem mieszczącym się w zakresie zadań własnych Gminy. W związku z tym ww. czynności nie mają charakteru publicznoprawnego, a Gmina nie wykonuje ich w ramach władztwa publicznoprawnego.
Wobec powyższego, w zakresie odpłatnego udostępniania gruntów przylegających bezpośrednio do dróg wewnętrznych stanowiących własność Gminy oraz dróg gminnych, których zarządcą jest Burmistrz ..., na podstawie umów cywilnoprawnych Gmina działała i nadal będzie występowała w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
Reasumując, opłaty i czynsze pobierane przez Gminę za udostępnianie gruntów przylegających bezpośrednio do dróg wewnętrznych stanowiących własność Gminy oraz dróg gminnych, których zarządcą jest Burmistrz ... nie są i nie będą daniną o charakterze publicznym, lecz stanowią i będą stanowiły wynagrodzenie za świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, które podlega i będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Ad. 2.
Pobierane przez Gminę, opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, opłaty za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych oraz opłaty za zajęcie pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) nie stanowią i nie będą stanowiły wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu VAT.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym, do zadań własnych Gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym m.in. zadania obejmujące sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego.
Jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym takiej drogi, są drogami wewnętrznymi.
Ponadto stosownie do ust. 2 tego artykułu budowa, przebudowa, remont, utrzymanie, ochrona i oznakowanie dróg wewnętrznych oraz zarządzanie nimi należy do zarządcy terenu, na którym jest zlokalizowana droga, a w przypadku jego braku - do właściciela tego terenu.
Natomiast zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu ww. podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Także powołując się na art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.
W świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.
Należy jednak podkreślić, że zarówno odpłatna dostawa towarów, jak również odpłatne świadczenie usług, podlegają opodatkowaniu, jeżeli są wykonywane przez podmiot działający w charakterze podatnika podatku VAT.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, w rozumieniu tej ustawy, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Zgodnie z art. 15 ust. 6 nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Mając na uwadze powyższe regulacje, w celu określenia jak traktowane są, w oparciu o przepisy ustawy o VAT, wykonywane przez jednostki samorządu terytorialnego czynności, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy jednostki te wykonują samodzielnie działalność gospodarczą. Wprawdzie pojęcie działalności gospodarczej ma obiektywny charakter, co oznacza, że działalność tę ocenia się niezależnie od jej celów lub rezultatów, aby jednak dana działalność kwalifikowana była, jako działalność gospodarcza, musi mieć ona charakter trwały i być wykonywana w zamian za wynagrodzenie otrzymywane przez świadczeniodawcę/dostawcę.
Jak już Gmina wskazywała w opisie stanu faktycznego, wysokość opłat za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych, których zarządcą jest Burmistrz ..., na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg ustalona została Uchwałą nr .... z dnia 26 czerwca 2025 r. Rady Miejskiej ....
Natomiast wysokość opłat za zajmowanie pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) stanowiących własność Gminy ... ustalana jest na podstawie Zarządzenia Burmistrza ... nr 43/2025 z dnia 13 maja 2025 r.
Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych wprost reguluje kwestie zajęcia pasa drogowego na drogach publicznych (i w ramach tychże - mających status dróg gminnych), w tym kwestie udostępniania pasa drogowego w drodze decyzji administracyjnej oraz ustala zasady pobierania z tego tytułu opłat, które mają charakter publicznoprawny (zatem pozostają poza sferą przepisów ustawy o podatku VAT). Przepisy ww. ustawy nie mają zastosowania do dróg które nie mają charakteru drogi publicznej (a takowymi są drogi wewnętrzne), pomimo że w ustawie tej status drogi wewnętrznej został wprost określony poprzez wskazanie, że drogami wewnętrznymi są drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym takiej drogi (art. 8 ust. 1 ustawy o drogach). Mając jednak na względzie to iż, drogi wewnętrzne, podobnie jak drogi gminne, których właścicielem jest Gmina, służą do celów zaspakajania zbiorowych potrzeb mieszkańców, zatem dla celów określonych w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, tak więc ich udostępnianie na inne cele (czy to w drodze decyzji administracyjnej, czy w drodze umowy) powinno mieć taki sam charakter, czyli charakter czynności publicznoprawnej, pozostającej poza sferą przepisów o podatku VAT. W konsekwencji, zdaniem Gminy, ustalone opłaty, nie stanowią wynagrodzenia za świadczone przez Gminę usługi w rozumieniu regulacji ustawy o VAT, gdyż udostępniając pas drogi wewnętrznej Gmina wykonuje swoje zadania własne, nie działając jako podatnik VAT. Gmina nie wykonuje tych czynności w celach zarobkowych, lecz jako zarządca terenu, na którym zlokalizowana jest droga, zaś pobierana opłata ma charakter publicznoprawny i stanowi daninę na rzecz Gminy.
Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, biorąc pod uwagę bieżące orzecznictwo w tej sprawie, czynności udostępnienia pasa drogi wewnętrznej, za które Gmina pobiera opłaty, nie podlegają opodatkowaniu VAT.
Ad. 3.
Gmina nie powinna dokumentować fakturą VAT opisane w stanie faktycznym/ zdarzeniu przyszłym, opłaty za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych oraz opłaty za zajęcie pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) stanowiących własność Gminy ....
Zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy: Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
1)sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
2)wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;
3)wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
4)otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:
a)wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
b)czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,
c)dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.
Z powyższych przepisów wynika, że obowiązek wystawienia faktury powstaje m.in. w przypadku sprzedaży, a także dostawy towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2 ustawy. Faktura potwierdza zatem zaistniałe zdarzenia gospodarcze.
Natomiast pobierane przez Gminę opłaty za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych oraz opłaty za zajęcie pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) pozostają/będą pozostawały poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT, tym samym nie ma/nie będzie podstaw do wystawienia faktur dokumentujących takie zdarzenie, bowiem - jak wynika z art. 106b ust. 1 ustawy - faktury są dowodem dokumentującym sprzedaż. W związku z tym, pobierane przez Gminę opłaty za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych i zajęcie dróg wewnętrznych nie powinny być dokumentowane fakturą, a innym dokumentem księgowym, np. notą księgową.
Należy również zauważyć, że nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów. Brak jest jednakże przeciwwskazań na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług dla takiego sposobu dokumentowania.
Reasumując odpłatne udostępnianie podmiotom trzecim pasa drogowego dróg gminnych oraz pasa dróg wewnętrznych (niezaliczonych do żadnej kategorii dróg publicznych) stanowiących własność Gminy ... nie powinno być dokumentowane fakturą VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Na wstępie wyjaśniam, że celem zachowania spójności wypowiedzi, odpowiedzi w kwestiach objętych zakresem postawionych we wniosku pytań udzielono w innej kolejności niż wynika to z treści wniosku.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
Natomiast na mocy art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
W świetle art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy:
Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy są wyłączone z kręgu podatników podatku od towarów i usług – w zakresie czynności nałożonych przepisami prawa, dla realizacji których zostały powołane. Jest to wyłączenie podmiotowo-przedmiotowe i ma zastosowanie przy spełnieniu przez ten organ dwóch warunków:
-jego podmiotem jest organ władzy publicznej lub urząd obsługujący ten organ;
-odnosi się jedynie do czynności nałożonych przepisami prawa, dla których powołano te organy, z wyłączeniem czynności realizowanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie są podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają z tego tytułu należności, opłaty lub składki. Organy te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Generalnie zatem wyłączone z opodatkowania podatkiem od towarów i usług są czynności wykonywane przez podmioty prawa publicznego (organy władzy publicznej i urzędy obsługujące te organy) w ramach sprawowanego przez nie władztwa publicznego.
Należy zaznaczyć, że takie pojęcia jak „organ władzy publicznej”, czy „urzędy obsługujące te organy” nie zostały zdefiniowane w ustawie o podatku od towarów i usług. Choć w wielu aktach normatywnych ustawodawca posługuje się pojęciem „władza publiczna”, czy „organy władzy publicznej”, to jednocześnie nigdzie nie definiuje tych pojęć.
Dokonując wykładni art. 15 ust. 6 ustawy należy więc zauważyć, że celem tej regulacji jest wyłączenie wszelkich organów władzy publicznej oraz innych organów podlegających prawu publicznemu z kategorii podatników VAT w odniesieniu do czynności wykonywanych przez te podmioty w charakterze władz publicznych. Podatnikiem podatku od towarów i usług jest więc również organ władzy publicznej oraz urząd obsługujący ten organ, jeżeli w stosunku do określonej czynności lub transakcji zachowuje się jak podmiot gospodarczy. Z tego właśnie względu, ustawodawca uznał w art. 15 ust. 6 ustawy, że organy (urzędy) nie są podatnikami w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1153):
Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Jak stanowi art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:
Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Na mocy art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym:
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy m.in. gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego.
W świetle art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:
W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.
Według art. 9 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym:
Gmina oraz inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie.
Stosownie do art. 9 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym:
Formy prowadzenia gospodarki gminnej, w tym wykonywania przez gminę zadań o charakterze użyteczności publicznej, określa odrębna ustawa.
W myśl art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym:
Do zadań wójta należy w szczególności gospodarowanie mieniem komunalnym.
Na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 889):
Organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg, jest zarządcą drogi.
W świetle art. 19 ust. 2 ustawy o drogach publicznych:
Zarządcami dróg, z zastrzeżeniem ust. 3, 5, 5a i 8, są dla dróg:
1)krajowych - Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad;
2)wojewódzkich - zarząd województwa;
3)powiatowych - zarząd powiatu;
4)gminnych - wójt (burmistrz, prezydent miasta).
Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o drogach publicznych:
Zarządca drogi, o którym mowa w art. 19 ust. 2 pkt 2-4 i ust. 5, może wykonywać swoje obowiązki przy pomocy jednostki organizacyjnej będącej zarządem drogi, utworzonej odpowiednio przez sejmik województwa, radę powiatu lub radę gminy. Jeżeli jednostka taka nie została utworzona, zadania zarządu drogi wykonuje zarządca.
Stosownie do art. 39 ust. 1 ustawy o drogach publicznych:
Zabrania się dokonywania w pasie drogowym czynności, które mogłyby powodować niszczenie lub uszkodzenie drogi i jej urządzeń albo zmniejszenie jej trwałości oraz zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego (…).
Jednak art. 39 ust. 3 ustawy o drogach publicznych stanowi, że:
W szczególnie uzasadnionych przypadkach, z wyjątkiem ust. 31, lokalizowanie w pasie drogowym urządzeń obcych oraz reklam może nastąpić wyłącznie za zezwoleniem właściwego zarządcy drogi, wydawanym w drodze decyzji administracyjnej - zezwolenie nie jest wymagane w przypadku wydania decyzji, o której mowa w ust. 7, lub w przypadku zawarcia umowy, o której mowa w ust. 7a lub w art. 22 ust. 2, 2a lub 2c. (…).
Na mocy art. 40 ust. 1 ustawy o drogach publicznych:
Zajęcie pasa drogowego na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg, wymaga zezwolenia zarządcy drogi, wydanego w drodze decyzji administracyjnej - zezwolenie nie jest wymagane w przypadku zawarcia umowy, o której mowa w art. 22 ust. 2, 2a lub 2c.
Według art. 40 ust. 2 ustawy o drogach publicznych:
Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, dotyczy:
1)prowadzenia robót w pasie drogowym;
2)umieszczania w pasie drogowym liniowych urządzeń obcych;
3)umieszczania w pasie drogowym urządzeń obcych innych niż wymienione w pkt 2 oraz reklam;
4)zajęcia pasa drogowego na prawach wyłączności w celach innych niż wymienione w pkt 1-3.
W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 4 pkt 1 i pkt 2 ustawy o drogach publicznych:
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
pas drogowy - wydzielony liniami rozgraniczającymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym jest lub będzie usytuowana droga;
droga - budowlę składającą się z części i urządzeń drogi, budowli ziemnych, lub drogowych obiektów inżynierskich, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, stanowiącą całość techniczno-użytkową, usytuowaną w pasie drogowym i przeznaczoną do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, ruchu osób poruszających się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt.
W myśl przepisu art. 40 ust. 3 ustawy o drogach publicznych:
Za zajęcie pasa drogowego pobiera się opłatę.
Zgodnie z art. 40 ust. 11 ustawy o drogach publicznych:
Opłatę, o której mowa w ust. 3, ustala, w drodze decyzji administracyjnej, właściwy zarządca drogi przy udzielaniu zezwolenia na zajęcie pasa drogowego. (…)
Stosownie do przepisu art. 40 ust. 12 ustawy o drogach publicznych:
Za zajęcie pasa drogowego:
1)bez zezwolenia zarządcy drogi lub bez zawarcia umowy, o której mowa w art. 22 ust. 2, 2a lub 2c, lub bez decyzji, o której mowa w art. 39 ust. 31 lub 34,
2)z przekroczeniem terminu zajęcia określonego w zezwoleniu zarządcy drogi lub w umowie, o której mowa w art. 22 ust. 2, 2a lub 2c, lub w decyzji, o której mowa w art. 39 ust. 31 lub 34,
3)o powierzchni większej niż określona w zezwoleniu zarządcy drogi lub w umowie, o której mowa w art. 22 ust. 2, 2a lub 2c, lub w decyzji, o której mowa w art. 39 ust. 31 lub 34
– zarządca drogi wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, karę pieniężną w wysokości 10-krotności opłaty ustalanej zgodnie z ust. 4-6.
Działania zarządców dróg mieszczą się zatem w zakresie czynności o charakterze publicznoprawnym i wynikają z wykonywania przez jednostki państwowe władztwa publicznoprawnego.
Jak stanowi art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1530 ze zm.):
Dochodami publicznymi są daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa oraz banków państwowych, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw;.
W myśl art. 60 pkt 7 ustawy o finansach publicznych:
Środkami publicznymi stanowiącymi niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym są w szczególności następujące dochody budżetu państwa, dochody budżetu jednostki samorządu terytorialnego albo przychody państwowych funduszy celowych: dochody pobierane przez państwowe i samorządowe jednostki budżetowe na podstawie odrębnych ustaw.
Pobieranie opłat za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych i zajęcie dróg wewnętrznych jest działaniem mieszczącym się w zakresie Państwa zadań własnych, a więc daniną o charakterze publicznym, która nie stanowi/nie będzie stanowiła zapłaty za świadczenie usług. Zatem, w zakresie realizacji ww. zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa są/będą Państwo adresatem normy prawnej, o której mowa w art. 15 ust. 6 ustawy.
W konsekwencji, opłaty za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych i zajęcie pasa dróg wewnętrznych, które Państwo pobierają nie podlegają/nie będą podlegały przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.
Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego nr 2 jest prawidłowe.
Odnosząc się natomiast do opłat pobieranych za udostępnianie nieruchomości niezaliczanych do pasa drogowego dróg gminnych oraz do pasa dróg wewnętrznych, stanowiących własność Gminy ... w celu realizacji infrastruktury technicznej, wskazać należy, że jak wyżej wyjaśniłem, organy władzy publicznej nie są podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają z tego tytułu należności, opłaty lub składki. Organy te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Zatem czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem organów władzy publicznej za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Usługą, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, jest każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).
Jak wynika z opisu sprawy zawierają Państwo umowy cywilnoprawne na udostępnianie nieruchomości, tj. gruntów przylegających bezpośrednio do dróg zajmowanych na potrzeby prowadzenia robót związanych z umieszczeniem infrastruktury technicznej itp. Udostępnienie ww. nieruchomości odbywa się za odpłatnością. Umowy zawierane są na jeden dzień lub kilka dni, tj. na czas prowadzenia robót (opłata jednorazowa) oraz zawierane są umowy wieloletnie (na czas określony lub nieokreślony) w zakresie umieszczenia urządzenia obcego na udostępnionej nieruchomości gminnej.
Tym samym, odpłatne udostępnianie ww. nieruchomości niezaliczanych do pasa drogowego dróg gminnych oraz do pasa dróg wewnętrznych, stanowiących Państwa własność na podstawie umów cywilnoprawnych nie jest działaniem mieszczącym się w zakresie zadań własnych Gminy. W związku z tym ww. czynności odpłatnego udostępniania ww. nieruchomościstanowiących Państwa własność nie mają charakteru publicznoprawnego, a Państwo nie wykonują ich w ramach władztwa publicznoprawnego.
Zatem, w zakresie odpłatnego udostępniania ww. nieruchomościstanowiących Państwa własność na podstawie umów cywilnoprawnych działają/będą Państwo działali w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
Wobec tego, opłaty pobierane przez Państwa za udostępnianie ww. nieruchomości stanowiących Państwa własność nie są/nie będą daniną o charakterze publicznym. Tym samym ww. opłaty stanowią/będą stanowiły zapłatę za świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.
W konsekwencji, udostępnianie nieruchomości stanowiących Państwa własność, tj. gruntów przylegających bezpośrednio do dróg zajmowanych na potrzeby prowadzenia robót związanych z umieszczeniem infrastruktury technicznej itp. podlega/będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego nr 1 jest prawidłowe.
Przechodząc do kwestii dokumentowania opłat za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych oraz opłaty za zajęcie pasa dróg wewnętrznych wskazać należy, że zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy:
Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
1)sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
2)wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;
3)wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
4)otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:
a)wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
b)czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,
c)dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.
Z powyższych przepisów wynika, że faktury są dokumentami sformalizowanymi. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla w sposób prawidłowy zdarzenie gospodarcze. Faktura potwierdza zaistniałe zdarzenia gospodarcze, a jej elementy formalne wymagane przez art. 106e ust. 1 ustawy, mają znaczenie dowodowe.
W analizowanej sprawie należy wskazać, że pobierane przez Państwa opłaty za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych i pasa dróg wewnętrznych - jak już wyżej stwierdzono - nie stanowią/nie będą stanowiły wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu VAT, tym samym nie ma/nie będzie podstaw do wystawienia faktury dokumentującej takie zdarzenie, bowiem - jak wynika z art. 106b ust. 1 ustawy - faktury są dowodem dokumentującym sprzedaż. W związku z tym, pobierane przez Państwa opłaty za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych i dróg wewnętrznych nie powinny być dokumentowane fakturą, a innym dokumentem księgowym, np. notą księgową.
Zaznaczyć należy, że ustawa oraz przepisy wykonawcze wydane na podstawie jej upoważnienia w żadnym zakresie nie regulują kwestii wystawiania not księgowych. Noty księgowe stanowią dokumenty księgowe na podstawie ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.), a nie przepisów dotyczących podatku VAT. Nota księgowa nie jest zatem dokumentem przewidzianym przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów, brak jest jednakże przeciwwskazań na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług dla takiego sposobu dokumentowania.
Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy:
·stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
·zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem sprawy. Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Zatem, należy zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie sprawy. W konsekwencji w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
