Interpretacja indywidualna z dnia 8 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDWL.4011.129.2025.1.DK

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 października 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 8 października 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W 2011 r. Wnioskodawca wraz z żoną (których łączy majątkowa wspólność ustawowa – art. 31 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy) dokonali zakupu domu wraz z działką w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

Wobec braku wystarczających środków finansowych na zakup domu wraz z działką położonych w (…), Wnioskodawca wraz z żoną zwrócili się do Banku o udzielenie kredytu.

Wnioskodawca wraz z żoną w dniu (…) czerwca 2011 roku zawarli z Bankiem (…) (obecnie (…)) umowę nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „(…)” waloryzowany kursem CHF. Zgodnie z umową celem kredytu było budownictwo mieszkaniowe (§ 1 Umowy), zaś środki z kredytu zostały przeznaczone na: „1) finansowanie przedpłat na poczet budowy i nabycia od dewelopera działki nr (…) zabudowanej segmentem mieszkalnym oznaczonym numerem (…) oraz zakupu udział 1/12 w działce drogowej nr (…) w (…), 2) refinansowanie nakładów poniesionych w związku z nabyciem przedmiotowej nieruchomości” (§1 ust. 1A Umowy).

W umowie kredytu wskazano kwotę w PLN (§ 1 ust. 2 Umowy), zaś walutę waloryzacji kredytu: CHF (§ 1 ust. 3 Umowy).

Zgodnie z § 1 ust. 3A Umowy „Kwota kredytu wyrażona w walucie waloryzacji na koniec dnia (...) według kupna waluty z tabeli kursowej Banku wynosi (...) CHF. Kwota niniejsza ma charakter informacyjny i nie stanowi zobowiązania Banku. Wartość kredytu wyrażona w walucie obcej w dniu uruchomienia kredytu, może być różna od podanej w niniejszym punkcie”.

Stosownie do § 1 ust. 4 i 5 Umowy Spłata kredytu wraz z odsetkami ustalona została na (...) miesięcznych równych rat kapitałowo-odsetkowych. Kredyt został wypłacony w trzech transzach w 2011 r.

Bank wypłacił Wnioskodawcy i jego żonie kwotę kredytu przeznaczoną na realizację celu kredytu określonego w Umowie, a Wnioskodawca z żoną wykorzystali kwotę kredytu na realizację tego celu.

Strony aneksowały Umowę w 2014 roku. Dokonywane zmiany dotyczyły m.in. sposobu spłaty kredytu w CHF, otwarcie rachunku w walucie CHF. Na mocy § 3 ust. 1 w zw. z § 2 Umowy prawnym zabezpieczeniem była hipoteka kaucyjna wpisana na pierwszym miejscu ustanowiona na nieruchomości będącej przedmiotem kredytowania.

Wnioskodawca wraz z żoną spłacili swoje zobowiązanie w całości przed terminem ustalonym w Umowie tj. w dniu (…) listopada 2021 roku i z tym dniem zakończył się (wskutek całkowitej spłaty kredytu) stosunek prawny łączący strony. Ustanowiona hipoteka natomiast została wykreślona z księgi wieczystej.

Zgodnie z umową kredytową wszyscy kredytobiorcy solidarnie odpowiadali za spłatę kredytu i inne zobowiązania wynikające z tej umowy. Właścicielami nieruchomości są Wnioskodawca wraz z żoną wspólnie. Na nieruchomości zamieszkują wspólnie, nieprzerwanie od jej zakupu. Akt notarialny zakupu nieruchomości został zawarty w dniu (…) listopada 2011.

Wnioskodawca wraz z żoną wystąpili przeciwko bankowi do Sądu z pozwem z dnia (…) sierpnia 2025 roku o zapłatę wnosząc m.in. o:

1.„zasądzenie (...) tytułem zwrotu nienależnie pobranych od Powodów przez Pozwanego świadczeń pieniężnych w wykonaniu nieważnej, na podstawie art. 58 k.c., Umowy nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „(…)” waloryzowany kursem CHF zawartej dnia (…) czerwca 2011 roku pomiędzy Powodami a Bank (…) (obecnie (…)) (zwanej dalej: „Umową”, „Umową kredytu”, „Umową kredytu hipotecznego”) – spełnionej przez nich w okresie od dnia zawarcia Umowy kredytu do dnia (…) listopada 2021 roku”,

2.„zasądzenie (...) kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W związku z powyższym Bank skierował do Wnioskodawcy i jego żony propozycję ugody.

Zgodnie z propozycją ugody zamiarem Banku i Wnioskodawcy wraz z żoną jest polubowne rozstrzygnięcie sporu między stronami w zakresie wzajemnie przysługujących Stronom roszczeń, które są przedmiotem sporu sądowego w postępowaniu indywidualnym z powództwa Wnioskodawcy i jego żony toczącym się przed Sądem, a także uchylenie niepewności co do roszczeń Stron, związanych z zawarciem i wykonywaniem umowy przez przyjęte w ugodzie rozwiązania, w tym dokonanie wzajemnych rozliczeń, a w konsekwencji tego zakończenie umowy oraz sporu w sposób definitywny i bez żadnych dalszych roszczeń którejkolwiek Strony.

Bank zaproponował Wnioskodawcy i jego żonie dokonanie zwrotu kwoty (nadpłacone kwoty ponad kapitał): tytułem rat kapitałowo-odsetkowych; tytułem Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego i tytułem składek na poczet ubezpieczenia. Wskazano również, że spłaty, które były dokonywanie w CHF zostaną przeliczone na PLN po średnim kursie CHF z dnia (...) według Tabeli kursów średnich walut obcych publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl.

Bank dodatkowo w ramach ugody zaproponował dokonanie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w kwocie, która nie przekracza maksymalnych kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Ponadto wskazano, że Wnioskodawca wraz z żoną po podpisaniu ugody cofną pozew przeciwko Bankowi w sprawie indywidualnej toczącej się przed sądem w całości ze zrzeczeniem się roszczenia wraz z żądaniem zasądzenia na ich rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Jednakże, w celu uniknięcia wątpliwości, w związku z powstałymi kosztami sądowymi w sprawie z powództwa Wnioskodawcy i jego żony, w tym kosztami zastępstwa procesowego, ponad kwoty uzgodnione w ugodzie, każda ze Stron zobowiąże się do niedochodzenia kwot ponad uzgodnione w ugodzie od drugiej strony, nawet w przypadku ich zasądzenia przez sąd na rzecz którejkolwiek ze stron.

Jednocześnie Wnioskodawca chciałby otrzymać od banku ustawowe odsetki za opóźnienie liczone od kwoty stanowiącej zwrot nadpłaconych bankowi kwot (tj. tytułem rat kapitałowo-odsetkowych; tytułem Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego i tytułem składek na poczet ubezpieczenia). Odsetki ustawowe za opóźnienie obecnie są negocjowane z bankiem i ich wysokość nie została ustalona przez Strony. W ugodzie nie zostanie stwierdzona nieważność umowy kredytu.

Powyższa ugoda nie została jeszcze zawarta i jest przez Strony negocjowana.

Termin podpisania ugody nie został jeszcze ustalony, ale na pewno zostanie ona podpisana do końca 2026 roku.

Strony jeszcze nie zdecydowały, czy ugoda będzie zawarta pozasądowo czy sądowo.

Wnioskodawca nigdy wcześniej nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Podmiot udzielający ww. kredyt jest podmiotem, których działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionymi do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Pytania

1.Czy w wyniku zawarcia pomiędzy Wnioskodawcą i jego żoną a bankiem opisanej we wniosku ugody i wypłatą przez bank określonej ugodą kwoty, tj. kwoty stanowiącej zwrot nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego i składek na poczet ubezpieczenia, powstanie po stronie Wnioskodawcy obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

2.Czy w wyniku zawarcia pomiędzy Wnioskodawcą i jego żoną a bankiem opisanej we wniosku ugody i wypłatą przez bank określonej ugodą kwoty tytułem odsetek za opóźnienie liczonych od kwoty stanowiącej zwrot nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego i składek na poczet ubezpieczenia, powstanie po stronie Wnioskodawcy obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

3.Czy w wyniku zawarcia pomiędzy Wnioskodawcą i jego żoną a bankiem opisanej we wniosku ugody i wypłatą przez bank określonej ugodą kwoty stanowiącej zwrot kosztów zastępstwa procesowego będzie skutkowało dla Wnioskodawcy powstaniem przychodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r o podatku dochodowym od osób fizycznych: Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą: dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu: Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są: pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”; pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Źródłami przychodów są inne źródła. Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarantujących realizację zasady powszechności opodatkowania.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe: Przez umowy kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego splata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zgodnie z art. 69 ust. 2 pkt 2 i 4 ustawy Prawo bankowe: Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:

2) kwotę i walutę kredytu.

4) zasady i termin spłaty kredytu.

Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty określonej w proponowanej ugodzie kwoty to zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Jednakże jak wyżej wskazano definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia:

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego

-gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z. dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Natomiast z § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia wynika, że: Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że: Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowy budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowy, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

-położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie:

-do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie,

-do kredytów udzielonych przed dniem (...) stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw,

-do kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej,

-a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz

-w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia).

Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W literze a) art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały wymienione: nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem. Zatem udzielony Wnioskodawczyni i jej mężowi kredyt wypełnia przesłanki do uznania go za kredyt mieszkaniowy, o którym mowa w rozporządzeniu.

Zatem, uregulowanie przez Bank – w sposób wynikający z postanowień zaproponowanej ugody, tj. przez zapłatę określonej kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy świadczeniem Klienta, a świadczeniem Banku, nie będzie powodowało powstania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Otrzymana kwota będzie de facto zwrotem zapłaconych Bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwróconą przez bank kwotę uznać za przychód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo. Tym samym Wnioskodawca nie będzie miał obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

W związku z tym, podpisanie zaproponowanej ugody z bankiem nie spowoduje powstania przychodu po stronie Wnioskodawcy. Dla celów podatkowych wypłacona przez bank kwota tytułem zwrotu nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego i składek na poczet ubezpieczenia będzie stanowić jedynie zwrot środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy kwestionowanej umowy zostały wpłacone na rzecz Banku w ramach umowy o kredyt, nie będzie więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Kwota wypłacona w ramach ugody stanowi zwrot i w całości mieści się również w kwocie odpowiadającej różnicy sald należności między stronami. Mocą ugody bank zwróci kwotę tytułem zwrotu nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego i składek na poczet ubezpieczenia, jako nienależnie pobrane przez bank, a zatem stanowiących nadpłatę w oparciu o umowę. Wypłata kwoty, której zapisy były kwestionowane ma w całości charakter zwrotu kwot pobranych bez podstawy prawnej.

Otrzymana kwota stanowi zatem zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacił Wnioskodawca wraz z żoną do banku.

Wobec powyższego, otrzymanie przez Wnioskodawcę i jego żonę kwoty tytułem zwrotu nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego i składek na poczet ubezpieczenia jest neutralna podatkowo. W wyniku tego zwrotu nie zostanie osiągnięte konkretne przysporzenie majątkowe, a więc zwrot ten nie spowoduje powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak wynika z powyższego nie będzie ciążył na Wnioskodawcy obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu. Stosownie do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny: Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Ugoda może przybrać postać ugody pozasądowej i sądowej, zawieranej w trakcie sporu sądowego na rozprawie. Art. 917-918 kodeksu cywilnego mają zastosowanie do obu typów ugód, choć regulują ugodę zawieraną poza sądem.

Ugoda sądowa to czynność materialnoprawna, jak i procesowa stron postępowania sądowego. Ugodę można zawrzeć na każdym etapie postępowania. Skutki materialnoprawne ugody sądowej to przede wszystkim oświadczenia woli stron co do sposobu zakończenia sporu i jego skutków.

Ugoda pozasądowa jest zawierana co do zasady przed wszczęciem postępowania. Strony poprzez negocjacje i rozmowy, idąc na wspólne ustępstwa, wypracowują wiążące dla nich porozumienie.

Ugoda stanowi formę umowy wzajemnej, która jest zawierana wtedy, kiedy obie jej strony zgadzają się na jej zawarcie. Postanowienia takiej ugody, tak, jak w umowach, skutkują nałożeniem na jej strony praw, jak i obowiązków.

Ugoda pozasądowa to umowa, której niewykonanie rodzi odpowiedzialność kontraktową na podstawie art. 471 Kodeksu Cywilnego, z kolei ugoda sądowa ma moc wyroku i stanowi tytuł wykonawczy.

Ugodę sądową możemy zawrzeć tylko przed sądem, który bada jej treść i ugodę zatwierdza. Z kolei ugodę pozasądową zawierają wyłącznie strony a sąd tego procesu w żaden sposób nie nadzoruje ani nie kontroluje.

Ugoda sądowa pełni taką samą funkcję jak orzeczenie sądu – strony mają obowiązek ją wykonać, a jeśli jedna ze stron odmawia jej wykonania czy dostosowania się do jej warunków, to druga strona może wnieść o nadanie ugodzie sądowej klauzuli wykonalności i skierować sprawę na drogę postępowania egzekucyjnego.

Zawarcie ugody pozasądowej nie wywołuje takich samych skutków jak orzeczenie sądowe i nie można na podstawie takiej ugody wszcząć postępowania egzekucyjnego przed komornikiem sądowym.

Przywołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W ocenie Wnioskodawcy, zawarcie proponowanej ugody sądowo czy pozasądowo nie wywoła odmiennych skutków podatkowych. Tym samym rodzaj ugody sądowy czy pozasądowy jest neutralny podatkowo, to jaką ugodę postanowią zawrzeć strony stanowi ich wybór. Dla skutków podatkowych nie ma zatem znaczenia czy zaproponowana ugoda zostanie zawarta pozasądowo czy sądowo, bowiem ugoda pozasądowa wywołuje skutki materialnoprawne, a zawarcie ugody sądowej wywołuje skutki materialnoprawne, jak i procesowe.

Ad. 2

Powstanie przychodu wiąże się z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika (zwiększeniem wartości jego majątku). Natomiast zapłata przez bank kwoty tytułem zwrotu nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego i składek na poczet ubezpieczenia, nie powoduje po stronie kredytobiorcy przysporzenia majątkowego, bowiem majątek kredytobiorcy nie ulega powiększeniu a jedynie wraca do stanu pierwotnego, w jakim powinien się znajdować, gdyby nie doszło do nienależnych (bezpodstawnych) płatności na rzecz banku. Z tego też względu dokonanie na podstawie ugody zwrotu przez bank zapłaconych kwot przez Wnioskodawcę i jego żonę tytułem zwrotu nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego i składek na poczet ubezpieczenia nie będzie stanowił przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie skoro zwracana przez Bank kwota tytułem zwrotu nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego i składek na poczet ubezpieczenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wówczas w ocenie Wnioskodawcy opodatkowaniu nie powinny podlegać odsetki za opóźnienie, z uwagi na zastosowanie zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ślad za tym przepisem wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W związku z tym skoro zwrot nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego i składek na poczet ubezpieczenia nie będzie opodatkowany, to w ślad za przytoczoną powyżej regulacją art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnione z PIT powinny być odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty tych należności. Tym samym wypłacone przez bank Wnioskodawcy i jego żonie odsetki za opóźnienie zwolnione będą z PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ad. 3

Zgodnie z art. 98 § 1-4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego: § 1. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). § 2. Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu prowadzącego postępowanie. § 3. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. § 4. Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda.

Zwrot kosztów zastępstwa procesowego w ramach zawartej ugody, nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawcy przychodu, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wysokość kwoty kosztów zastępstwa procesowego nie przewyższa poniesionych przez Wnioskodawcę wydatków na usługę świadczoną przez profesjonalnego pełnomocnika, z którego Wnioskodawca korzysta zarówno w prowadzeniu postępowania sądowego przeciwko Bankowi, jak również w pozasądowych negocjacjach ugodowych. Kwota kosztów zastępstwa procesowego, przy wartości przedmiotu sporu wskazanego w pozwie, jest stawką minimalną w sprawach cywilnych, wskazaną w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. Dopiero bowiem na skutek złożenia przez Wnioskodawcę i jego żonę pozwu i prowadzonej sprawy sądowej, Bank rozpoczął negocjacje ugody. W ocenie Wnioskodawcy, oczywiste jest, że gdyby nie pomoc profesjonalnego pełnomocnika, nie zostałyby podjęte negocjacje celem zawarcia ugody.

Wobec powyższego, skoro jak wskazano we wniosku – kwota stanowiąca zwrot kosztów zastępstwa procesowego, które Bank zobowiązuje się zwrócić na mocy postanowień ugody, jest niższa od kwoty opłat poniesionych przez Wnioskodawcę i jego żonę z tego tytułu – to stwierdzić należy, że zwrot ten również nie będzie stanowił dla Wnioskodawcy przychodu.

Koszty zastępstwa procesowego, które mają być zwrócone Wnioskodawcy i jego żonie przez bank nie będą stanowiły przysporzenia po Jej stronie i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych ponieważ, w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów procesowych, nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe. Kwota ta będzie stanowiła jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków – nie będzie więc dochodem podlegającym opodatkowaniu.

Pieniądze te nie będą przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym, Wnioskodawca nie będzie miał obowiązku rozliczenia tych środków pieniężnych dla celów podatkowych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9:

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytu są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Stosownie do art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1071 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Jak już wcześniej wskazano za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Z informacji przedstawionych w opisie sprawy wynika, że bank zaproponował Panu i pana żonie zawarcie ugody dotyczącej zawartego w 2011 r. kredytu hipotecznego. Kredyt ten został przez Pana i żonę spłacony. W ramach ugody bank zaproponował Panu i pana żonie dokonanie zwrotu kwoty (nadpłacone kwoty ponad kapitał): tytułem rat kapitałowo-odsetkowych, tytułem ubezpieczenia niskiego wkładu własnego i tytułem składek na poczet ubezpieczenia. Bank dodatkowo w ramach ugody zaproponował dokonanie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Chciałby Pan otrzymać od banku ustawowe odsetki za opóźnienie liczone od kwoty stanowiącej zwrot nadpłaconych bankowi kwot.

Powziął Pan wątpliwość, czy w wyniku zawarcia ugody i wypłatą przez bank określonej ugodą kwoty, tj. kwoty stanowiącej zwrot nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego i składek na poczet ubezpieczenia, powstanie po Pana stronie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Z przytoczonej w niniejszej interpretacji definicji przychodu, zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wywieść należy, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O ile kwota, którą otrzymują kredytobiorcy mieści się w kwocie wpłacanej przez nich podczas spłaty kredytu należy uznać, że nie dochodzi do dodatkowego przysporzenia w majątku kredytobiorców.

W przypadku zwrotu świadczenia klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał – zwrot zapłaconych bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za przychód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest neutralny podatkowo.

W Pana przypadku – jak wskazał Pan w opisie sprawy – zwrócona kwota stanowi nadpłacone kwoty ponad kapitał.

Zatem, jeśli faktycznie na podstawie opisanej ugody dotyczącej opisanego kredytu otrzyma Pan zwrot kwoty, która to kwota – na co wskazują okoliczności sprawy – mieści się w kwocie wpłacanej podczas spłaty kredytu to uznać trzeba, że nie uzyska Pan faktycznie korzyści majątkowej, która mogłaby zostać potraktowana jako trwałe przysporzenie w Pana majątku, spełniając w ten sposób definicję przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, w związku z zwrotem przez bank na podstawie planowanej ugody kwoty stanowiącej nadpłacone kwoty ponad kapitał tytułem rat kapitałowo-odsetkowych, ubezpieczenia niskiego wkładu własnego i składek na poczet ubezpieczenia, po Pana stronienie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji nie wystąpi również obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

W wyniku tego zwrotu nie osiągnie Pan bowiem konkretnego przysporzenia majątkowego, a więc zwrot ten nie spowoduje po Pana stronie powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym zwrot ten nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W złożonym wniosku Pana wątpliwości dotyczą również kwestii czy wypłata przez bank określonej ugodą kwoty tytułem odsetek za opóźnienie liczonych od kwoty stanowiącej zwrot nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, ubezpieczenia niskiego wkładu własnego i składek na poczet ubezpieczenia, będzie skutkować powstaniem po Pana stronie obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wskazuję, że różnego rodzaju świadczenia oraz odsetki za zwłokę w wypłacie tychże świadczeń stanowią – co do zasady – przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie świadczenia z ww. tytułów są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy Kodeks cywilny:

Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje tylko wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak wynika z brzmienia tego przepisu zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:

1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,

2)świadczenia, od których są naliczane nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.

Wobec powyższego odsetki ustawowe za opóźnienie, stanowić będą dla Pana przychód z innych źródeł stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W Pana sytuacji, w związku z zwrotem przez bank kwoty stanowiącej nadpłacone kwoty ponad kapitał tytułem rat kapitałowo-odsetkowych, ubezpieczenia niskiego wkładu własnego i składek na poczet ubezpieczenia, po Pana stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji nie wystąpi również obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Skoro zatem kwota zwrotu, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone od tego odsetki ustawowe za opóźnienie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przechodząc do Pana wątpliwości dotyczących kwestii zwrotu przez bank kosztów zastępstwa procesowego, wskazuję, że stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Z kolei w myśl art. 98 § 3 ww. Kodeksu:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Mając na uwadze powyższe, stwierdzam, że zwrot kosztów zastępstwa procesowego, w ramach zawartej ugody, nie spowoduje powstania przychodu u kredytobiorców, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile zwracana przez bank kwota nie będzie przewyższała poniesionych przez kredytobiorców wydatków z tego tytułu. W takiej sytuacji zwrot ten nie stanowi po ich stronie przysporzenia, wzrostu majątku. Otrzymana kwota będzie stanowiła jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków.

Dlategootrzymany przez Pana na podstawie ugody zwrot kosztów zastępstwa procesowego nie będzie stanowił dla Pana przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowo, wskazuję, że niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na zadane przez Pana pytania dotyczące skutków podatkowych wypłaty przez Bank określoną ugodą kwoty, skutków podatkowych wypłaty na Pana rzecz odsetek z tytułu opóźnienia oraz skutków podatkowych zwrotu kosztów procesowych. Nie odniosłem się zatem do części Pana uzasadnienia dotyczącego spełnienia warunków rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, bowiem nie było to przedmiotem Pana zapytania.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie ze wskazaniem we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Pan jest wnioskodawcą w niniejszej sprawie. Tym samym wystąpił Pan o interpretację przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako jeden ze współkredytobiorców. Dlatego niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie w niej zawarte tylko w odniesieniu do Pana osoby. Nie wywiera ona skutku prawnego dla drugiego współkredytobiorcy (Pana małżonki).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.