Jak przyjąć osobę na praktyki absolwenckie

Przyjęcie młodej osoby do wykonywania pracy na podstawie umowy o praktykę absolwencką jest atrakcyjnym rozwiązaniem dla pracodawców na okres urlopów i wakacji.

Do pracy na praktyki absolwenckie można przyjąć osobę po ukończeniu co najmniej gimnazjum (do ukończenia przez nią 30 lat). Będzie można więc m.in. zaangażować:

● ucznia szkoły średniej, gdyż jest absolwentem gimnazjum,

● studenta, bo jest absolwentem szkoły średniej,

● osobę na studiach podyplomowych lub doktoranckich,

- do ukończenia przez tę osobę 30 lat (w dniu rozpoczęcia praktyk).

Praktykant, podpisując umowę na praktykę, nie może mieć skończonych 30 lat.

Zalety zatrudnienia praktykanta

Przyjmując osobę na praktykę, firma nie tylko rozwiązuje problem ciągłości pracy w okresie urlopowym, ale także uzyskuje możliwość sprawdzenia młodych osób ubiegających się o pracę oraz - w praktyce - wydłużenie okresu próbnego. Po zakończeniu umowy na praktykę (3 miesiące) pracodawca może zawrzeć z byłym praktykantem umowę o pracę na okres próbny (kolejne 3 miesiące).

Kolejną zaletą umowy o praktykę jest stosunkowo niski koszt takiego zatrudnienia. Kandydat na praktykanta musi wykazać się zdolnością do odbywania praktyki, przy czym zaświadczenie lekarskie uzyskuje we własnym zakresie, a za wykonywanie pracy w ramach praktyki można mu nie płacić. Praktyka nie służy bowiem zarabianiu na życie, tylko ma na celu uzyskiwanie doświadczenia i nabywania umiejętności praktycznych niezbędnych do wykonywania pracy. A zatem praktyka nie wymaga wypłacania praktykantowi wynagrodzenia. Zainteresowane strony negocjują tę kwestię. Jeżeli praktyka ma być odbywana odpłatnie, to za wynagrodzeniem nie wyższym niż dwukrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2013 r. jest to kwota 3200 zł brutto). Jeżeli praktyka jest odpłatna, to od miesięcznego świadczenia pieniężnego podmiot przyjmujący na praktykę odprowadza z tego tytułu zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Zaliczkę na podatek dochodowy od praktykanta pobiera podmiot przyjmujący na praktykę. Odbywanie praktyki absolwenckiej nie jest tytułem do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Tym samym od świadczeń pieniężnych wypłacanych z tego tytułu podmiot przyjmujący na praktykę nie pobiera składek na te ubezpieczenia.

Z osoby odbywającej praktykę można też łatwo zrezygnować. Jeżeli praktyka jest nieodpłatna - umowa może być rozwiązana na piśmie w każdym czasie. Jeżeli praktyka jest odpłatna - musi być zachowany 7-dniowy termin wypowiedzenia.

Odpłatną umowę o praktykę można rozwiązać za 7-dniowym wypowiedzeniem.

Umowa o praktykę jest atrakcyjną umową na okres urlopowy, ponieważ można przyjąć praktykanta maksymalnie na 3 miesiące (łącznie).

Praktykant może być jednocześnie zarejestrowany w urzędzie pracy. Odbywanie praktyki nie jest bowiem przeszkodą do nabycia i posiadania statusu bezrobotnego. Jednakże nie ma prawa do zasiłku.

Czas pracy praktykanta

Dla praktykanta nie trzeba prowadzić ewidencji czasu pracy. Jednak dobrze byłoby, żeby podmiot przyjmujący na praktykę był w stanie udowodnić czas pracy praktykanta. Praktyka nie może trwać dłużej niż 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin, w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy.

Nie można też wydłużać tygodniowego wymiaru czasu praktyki tak, aby średniotygodniowo nie wyszło, że praktykant wykonywał w okresie praktyki swoje obowiązki dłużej niż 48 godzin. Podmiot przyjmujący na praktykę musi zapewnić praktykantowi nieprzerwany 11-godzinny odpoczynek dobowy i 35-godzinny odpoczynek tygodniowy oraz udzielać co najmniej 15 minut przerwy wliczanej do czasu pracy w ramach praktyki, jeżeli "dniówka" praktyki trwa 6 godzin albo dłużej.

Ponadto trzeba zagwarantować praktykantowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy na terenie zakładu (np. środki ochrony indywidualnej, jeżeli są potrzebne) i nie można go dyskryminować.

Umowa o praktykę uznana za umowę o pracę

Praca na podstawie umowy o praktykę absolwencką nie jest zatrudnieniem w ramach stosunku pracy. Jest ona wykonywana na podstawie umowy cywilnoprawnej, do której zastosowanie mają tylko niektóre przepisy prawa pracy (np. nakazujące zapewnienie odpoczynku dobowego i tygodniowego). Z tego względu okresu odbywania praktyki absolwenckiej nie zalicza się do tzw. stażu pracy, w sytuacji gdy były praktykant podejmie zatrudnienie na podstawie umowy o pracę. Do tzw. stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, wlicza się okresy pozostawania w stosunku pracy, natomiast inne okresy (np. okres prowadzenia gospodarstwa rolnego, okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych) wlicza się tylko wtedy, gdy istnieje przepis szczególny, który na to pozwala. Przy praktyce absolwenckiej nie ma w tej kwestii regulacji szczególnej.

Praktykant wykonujący pracę na podstawie umowy o praktykę absolwencką nie jest pracownikiem.

Wykonywanie pracy na podstawie mowy o praktykę absolwencką tylko wyjątkowo mogłoby być uznane za stosunek pracy - gdyby np. został przekroczony dopuszczalny okres wykonywania praktyki przez danego praktykanta dla jednej firmy. Umowa o praktykę dłuższą niż 3 miesiące - jako czynność prawna sprzeczna z ustawą, będzie nieważna (art. 58 k.c.), czyli umowa taka straciłaby cechy umowy o praktykę absolwencką. Stałaby się wtedy zwykłą umową cywilną, którą sąd pracy mógłby uznać za zawartą w celu obejścia przepisów prawa pracy.

Ograniczenie stosowania umowy

Praktyka nie może dotyczyć pracy szczególnie niebezpiecznej (w rozumieniu przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 237¹⁵ k.p.), np. przy urządzeniach energetycznych czy przy bezpośredniej produkcji piwa.

PRZYKŁAD

Przedsiębiorca prowadzący browar chce w okresie urlopowym zatrudnić praktykanta. Osoba ta będzie mogła np.: myć butelki, pomagać w wysyłaniu piwa do odbiorców, prowadzić czynności marketingowe (poszukiwać nowych odbiorców), organizować i prowadzić działania reklamowe, ładować skrzynki z piwem do samochodów dostawczych, pracować w magazynie, ale nie może pracować przy kadziach, w których waży się piwo.

Zawarcie umowy o praktykę

Nie ma określonego wzoru umowy o praktykę. Jednak umowa taka musi być zawarta na piśmie oraz powinna określać:

● rodzaj pracy, w ramach której praktykant będzie uzyskiwać doświadczenie i nabywać umiejętności praktyczne,

● okres odbywania praktyki,

● tygodniowy wymiar czasu pracy w ramach praktyki,

● ewentualnie wysokość świadczenia pieniężnego, jeżeli praktyka będzie odpłatna (patrz wzór umowy poniżej).

Wzór umowy o praktykę absolwencką

Dowodem odbycia praktyki będzie zaświadczenie, które podmiot przyjmujący na praktykę będzie musiał wystawić praktykantowi (na jego wniosek). Nie ma określonych wymogów, jakim ma odpowiadać to zaświadczenie. Ma ono wskazywać rodzaj wykonywanej pracy i umiejętności nabyte w czasie praktyki (patrz wzór zaświadczenia).

Wzór zaświadczenia o odbyciu praktyki absolwenckiej

MONIKA FRĄCZEK

specjalista ds. prawa pracy, pracownik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 1-7 ustawy z 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (DzU nr 127, poz. 1052),

● art. 13^3a -18^3e, art. 22 § 1, art. 129 § 1, art. 131 § 1, art. 132 § 1, art. 133 § 1, art. 134, art. 151⁷, art. 237¹⁵ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94, ost. zm. DzU z 2013 r. poz. 2),

● art. 2 ust. 2 pkt 2 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (j.t. DzU z 2008 r. nr 69, poz. 415, ost. zm. DzU z 2012 r. poz. 1548),

● art. 35 ust. 1 pkt 8 ustawy z 25 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. DzU z 2012 r. poz. 361, ost. zm. DzU z 2013 r. poz. 21),

● art. 58 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (j.t. DzU nr 16, poz. 63, ost. zm. DzU z 2011 r. nr 230, poz. 1370).