Zwolnienia od pracy związkowców na czas wykonania czynności doraźnej

Pracownik ma prawo do zwolnienia od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z jego funkcji związkowej, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy (art. 25 ust. 2 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych; dalej: ustawa o związkach zawodowych). Ustawodawca nie przybliża jednak bardziej ani zasad tego zwolnienia, ani też ogólnych przesłanek zobowiązujących do jego udzielenia. Dlatego za dobre rozwiązanie można więc uznać zawarcie z organizacją związkową porozumienia dotyczącego trybu, sposobu i zakresu zwolnień doraźnych. Pozwoli to na zminimalizowanie pojawiających się w praktyce kontrowersji i - niekiedy dosyć poważnych - nieporozumień.

Uprawnienia związków zawodowych oraz współpraca z pracodawcą

Prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych mają pracownicy bez względu na podstawę stosunku pracy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, jeżeli nie są pracodawcami (art. 2 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych). Nie ma tutaj ograniczenia odnośnie do podstawy zatrudnienia - prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych mają tak samo osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, jak i na podstawie mianowania, powołania, wyboru.

Jedynie części pracowników administracji publicznej dotyczą ograniczenia, w zakresie wstępowania do związków, wynikające z przepisów ustawowych odnoszących się do określonej grupy pracowników. Przykładowo, członek korpusu służby cywilnej zajmujący wyższe stanowisko w służbie cywilnej nie może pełnić funkcji w związkach zawodowych (art. 78 ust. 6 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej). Nie wyłączono jednak samej przynależności tych osób do organizacji związkowej.