Odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli

Wstęp

Wszyscy nauczyciele, bez względu na miejsce i wymiar zatrudnienia oraz stopień awansu zawodowego, ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną za uchybienia godności zawodu nauczyciela lub naruszenie obowiązków. Gdy nauczycielowi za naruszenie porządku pracy wymierzona zostanie kara porządkowa, przykładowo nagana lub upomnienie, nie może on ponieść odpowiedzialności dyscyplinarnej. W ustawie z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela przyjęto bowiem, że te dwa rodzaje odpowiedzialności pracowniczej wzajemnie się wykluczają.

Procedura dyscyplinarna szczegółowo została uregulowana przepisami oświatowymi, gdyż nauczyciel może w niej być ukarany bardzo dotkliwymi sankcjami, w tym nawet dożywotnim wydaleniem z zawodu nauczyciela. Z tego powodu istota tej odpowiedzialności zbliżona jest do odpowiedzialności karnej, a obwinionemu nauczycielowi w wielu sytuacjach przysługują określone uprawnienia charakterystyczne dla postępowania karnego. Stąd też w postępowaniu dyscyplinarnym stosuje się niektóre rozwiązania przyjęte w ustawie z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego. Ma to zagwarantować obwinionemu, że zostanie on sprawiedliwie osądzony albo uniewinniony, w przypadku gdy wina nie zostanie mu udowodniona. Ochronne znaczenie dla nauczyciela mają również przepisy, które przewidują przedawnienie karalności czynów, które popełnił nauczyciel.

Sprawy dyscyplinarne nauczycieli, co do zasady, rozpoznawane są przez komisje dyscyplinarne w pierwszej i drugiej instancji. One też wymierzają obwinionemu nauczycielowi karę dyscyplinarną. Komisje dyscyplinarne pierwszej instancji działają przy wojewodach i są one właściwe w stosunku do nauczycieli wszystkich szkół, placówek i jednostek organizacyjnych położonych na terenie województwa. Komisja pierwszej instancji działa także przy Ministrze Edukacji Narodowej. Rozpatruje ona sprawy dyscyplinarne prowadzone wobec nauczycieli zatrudnionych w publicznych szkołach i szkolnych punktach konsultacyjnych przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych RP.