Swobodny przepływ pracowników i zatrudnienie w Unii Europejskiej

Podobnie jak całe prawodawstwo w UE, prawo pracy dzieli się na prawo pierwotne (postanowienia traktatów, zwłaszcza Traktatu Rzymskiego) oraz prawo wtórne stanowione przez organy Unii (przede wszystkim dyrektywy wydawane przez Radę Unii).

Unijne prawo pracy opiera się przede wszystkim na dyrektywach. Zgodnie z art. 189 Traktatu Rzymskiego, dyrektywa jest wiążąca dla państwa członkowskiego, do którego została skierowana w odniesieniu do wyznaczonych przez nią celów, pozostawia natomiast temu państwu wybór form i środków realizacji.

Istotną cechą wspólnotowego prawa jest jego nadrzędność nad prawem krajowym państw członkowskich. Wynika to z samego charakteru porządku prawnego Unii oraz z kompetencji własnych UE, mających swe źródło w ograniczeniu przez państwa członkowskie przysługujących im uprawnień.

Czas pracy regulują postanowienia dyrektywy 93/104 z 23 listopada 1993 r. w sprawie niektórych aspektów organizacji czasu pracy. Zakresem dyrektywy objęte są również urlopy wypoczynkowe. Podstawą prawną wydania tej dyrektywy był art. 118a Traktatu, który upoważnia Radę Wspólnoty do wydania dyrektyw mających na celu poprawę środowiska pracy ze szczególnym uwzględnieniem zdrowia i bezpieczeństwa pracowników. Dyrektywa ta ma zastosowanie do wszystkich rodzajów działalności w sektorze państwowym i prywatnym z wyjątkami dotyczącymi np. pracy w transporcie drogowym, morskim czy w rybołówstwie.

Inaczej niż w polskim ustawodawstwie pracy pojęcie czasu pracy obejmuje także prawo do urlopu wypoczynkowego. Dyrektywa dotyczy bowiem: