Trwała utrata zdolności do wykonywania pracy przez pracownika – obowiązki pracodawcy

Trwała utrata zdolności wykonywania dotychczasowej pracy na skutek pogorszenia się stanu zdrowia pracownika powoduje brak możliwości zatrudnienia go przy jej wykonywaniu, nawet chwilowego. Gdy utrata tej zdolności nastąpiła w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, pracodawca musi przenieść pracownika do innej pracy. W pozostałych przypadkach nie ma takiego obowiązku, a niemożność świadczenia dotychczasowej pracy przez pracownika może uzasadniać wypowiedzenie umowy.

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie (art. 229 § 4 Kodeksu pracy). Pracę wykonywać może jedynie pracownik posiadający aktualne zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania danej pracy przez tę konkretną osobę.

Badania lekarskie pracowników

O zakresie i częstotliwości badań profilaktycznych pracowników decyduje lekarz przeprowadzający te badania. Opiera się on w tym przypadku na wskazówkach metodycznych, określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (dalej: rozporządzenie w sprawie badań lekarskich pracowników). Lekarz może, jeżeli uzna to za niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy czy pracownika, rozszerzyć zakres badań o dodatkowe specjalistyczne badania konsultacyjne. W zależności od wskazań lekarskich, mogą to być w szczególności badania: otolaryngologiczne, neurologiczne, okulistyczne, dermatologiczne, alergologiczne lub psychologiczne, oraz badania dodatkowe. Lekarz może także wyznaczyć krótszy termin następnego badania profilaktycznego, niż to określono we wskazówkach metodycznych zawartych w załączniku nr 1 do rozporządzenia w sprawie badań lekarskich pracowników.

Orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku wydawane jest zatem na pewien czas. Traci ważność wcześniej w razie wystąpienia niezdolności pracownika do pracy trwającej ponad 30 dni, niezależnie od przyczyny tej niezdolności. Aby pracownik mógł rozpocząć świadczenie pracy po takiej długiej nieobecności, wymagane jest skierowanie go na kontrolne badania lekarskie. Warunkiem dopuszczenia pracownika do pracy po chorobie jest uzyskanie w ich wyniku orzeczenia lekarskiego, potwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.