Jak prawidłowo rozliczać i potrącać z wynagrodzenia wpłaty do PPK
Od 1 stycznia 2019 r. obowiązuje ustawa o pracowniczych planach kapitałowych. Jest to nowa forma dobrowolnego prywatnego oszczędzania przez osoby zatrudnione, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Przystąpienie osoby zatrudnionej do PPK powoduje dla podmiotów zatrudniających nowe obowiązki związane nie tylko z czynnościami administracyjnymi, ale przede wszystkim w zakresie obliczania wpłat, rozliczania ich na listach wypłat pod względem zobowiązań publicznoprawnych czy ustalania wysokości potrąceń.
Od 1 lipca 2019 r. ustawę o PPK stosują po raz pierwszy podmioty zatrudniające na 31 grudnia 2018 r. co najmniej 250 osób. Właśnie te podmioty - jako pierwsze - powinny były zawrzeć umowy o zarządzanie PPK najpóźniej 25 października 2019 r., a umowę o prowadzenie PPK z instytucją finansową najpóźniej 12 listopada 2019 r. Kolejne podmioty zatrudniające będą zobowiązane do zawierania umów o zarządzanie i prowadzenie PPK w późniejszych terminach. W tabeli 1 przedstawiamy obowiązujące terminy zawarcia umów.
Tabela 1.Harmonogram wdrożenia PPK
Terminy | Firmy zatrudniające od 50 osób według stanu na 30 czerwca 2019 r. | Firmy zatrudniające od 20 osób według stanu na 31 grudnia 2019 r. | Pozostałe przedsiębiorstwa/ Sektor finansów publicznych |
Stosowanie przepisów ustawy o PPK | 1 stycznia 2020 r. | 1 lipca 2020 r. | 1 stycznia 2021 r. |
Zawarcie umowy o zarządzanie PPK (termin ostateczny) | 24 kwietnia 2020 r. | 27 października 2020 r. | 23 kwietnia 2021 r./ 26 marca 2021 r. |
Zawarcie umowy o prowadzenie PPK (termin ostateczny) | 11 maja 2020 r. | 10 listopada 2020 r. | 10 maja 2021 r./ 10 kwietnia 2021 r. |
Zasadniczo w listopadzie 2019 r. po raz pierwszy naliczą i potrącą wpłaty na PPK podmioty zatrudniające co najmniej 250 osób. Dlatego już teraz - dla tych podmiotów - opisujemy zasady takiego rozliczenia. Należy jednak podkreślić, że przedstawione w artykule zasady rozliczania wpłat na PPK są tożsame dla wszystkich podmiotów zatrudniających - także tych, które do systemu PPK wejdą w późniejszych terminach.
Wpłaty na PPK
PPK mają charakter indywidualny. Rachunek PPK jest zasilany środkami własnymi uczestnika programu (osoby zatrudnionej) i podmiotu zatrudniającego. Są to ustalane procentowo wpłaty podstawowe i dodatkowe, obliczane od wynagrodzenia brutto stanowiącego podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Wpłat na indywidualny rachunek uczestnika PPK dokonuje również budżet państwa.
Tabela 2. Podział wpłat na PPK
Rodzaj wpłaty | Uczestnik | Podmiot zatrudniający | Budżet państwa |
podstawowa |
| 1,5% | - |
dodatkowa | do 2% | do 2,5%* | - |
powitalna | - | - | 250 zł |
dopłaty roczne | - | - | 240 zł |
*wpłata dodatkowa może być różnicowana ze względu na długość okresu zatrudnienia w podmiocie zatrudniającym albo na podstawie postanowień regulaminu wynagrodzeń lub układu zbiorowego pracy obowiązujących w podmiocie zatrudniającym.
**wysokość wpłaty w obniżonej wysokości uczestnik PPK określa w deklaracji, którą składa w miesiącu, w którym jego wynagrodzenie osiągane z różnych źródeł nie przekroczyło 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia. Podmiot zatrudniający nie uwzględnia deklaracji o obniżonej wpłacie podstawowej w każdym miesiącu, w którym wynagrodzenie uczestnika PPK osiągane w tym podmiocie zatrudniającym przekracza ww. kwotę.
Rozliczenie wpłat na PPK
Wpłaty na PPK należy obliczać od przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia tej podstawy do 30-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia na dany rok.
Wysokość wpłat i dopłat rocznych dokonanych na rachunek (rachunki) PPK jego uczestnika jest jednak limitowana. Limit ten wynosi w danym roku kalendarzowym równowartość 50 000 dol. amerykańskich przeliczonych na złote polskie według średniego kursu dolara amerykańskiego ogłaszanego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający 31 grudnia roku poprzedzającego dany rok kalendarzowy. Po przekroczeniu tego limitu dalsze wpłaty i dopłaty na rachunek PPK uczestnika PPK nie są dokonywane.
Wpłat nie należy naliczać od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób:
- przebywających na urlopie wychowawczym oraz
- pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Podstawy do naliczenia wpłat na PPK nie stanowią też:
- wynagrodzenie chorobowe,
- zasiłki z FUS i
- przychody wymienione w §2 rozporządzenia składkowego.
Wpłaty na PPK finansowane przez osoby zatrudnione są potrącane z przysługującego im wynagrodzenia (wierzytelności) przypadającego do wypłaty (tzw. netto). Nie powodują zatem żadnych konsekwencji w zakresie składkowo-podatkowym. Wymagają jedynie zewidencjonowania na liście wypłat (lub rachunku w przypadku przychodów z umów cywilnoprawnych, jeżeli w tej formie następuje ich rozliczenie). Bez wpływu na rozliczenia publicznoprawne pozostaje też dofinansowanie przekazane przez budżet państwa na indywidualny rachunek uczestnika PPK. Natomiast wpłaty zarówno podstawowe, jak i dodatkowe pochodzące ze środków podmiotu zatrudniającego stanowią przychód dla uczestnika PPK, który należy opodatkować. Wpłaty pochodzące ze środków podmiotu zatrudniającego oraz budżetu państwa nie podlegają jednak oskładkowaniu w zakresie ubezpieczeń społecznych, ubezpieczenia zdrowotnego oraz funduszy pozaubezpieczeniowych, tj. FP, SFWON, FGŚP czy FEP.
PRZYKŁAD
Pracodawca, u którego funkcjonuje PPK od 12 listopada 2019 r., oprócz wpłaty podstawowej (1,5%) finansuje pracownikom wpłatę dodatkową w wysokości 1%. Wynagrodzenie jednego z pracowników, który uczestniczy w PPK, wynosi 3600 zł brutto i zostanie wypłacone 28 listopada 2019 r. (zgodnie z terminem wypłaty wynagrodzeń przyjętym u tego pracodawcy). Wpłaty na PPK wynoszą:
finansowane przez pracodawcę - podstawowa 54 zł i dodatkowa 36 zł,
finansowane przez pracownika - 72 zł.
Pracownik złożył PIT-2 (kwota zmniejszenia wynosi 43,76 zł) i ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów (w wysokości 250 zł). Nie złożył oświadczenia o stosowaniu wyższej zwykłej stawki podatku (17,75%). Podstawę opodatkowania stanowi przychód pomniejszony o składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe (wynoszące łącznie 13,71% podstawy wymiaru w kwocie 493,56 zł) finansowane przez pracownika oraz koszty uzyskania przychodu (dalej: kup), czyli:
3600 zł + ( 54 zł + 36 zł) - 493,56 zł - 250 zł = 2946 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych).
Składka zdrowotna została obliczona od podstawy wymiaru 3106,44 zł (3600 zł - 493,56 zł) i wynosi:
9% (do zapłaty) : 279,58 zł,
7,75% (do odliczenia od podatku) : 240,75 zł.
Podatek wynosi:
wyliczony 500,82 zł (2946 zł x 17%),
do zapłaty 216 zł (500,82 zł - 43,76 zł - 240,75 zł).
Kwotę wynagrodzenia przypadającego do wypłaty należy obliczyć, pomniejszając kwotę brutto wynagrodzenia (bez wpłat na PPK finansowanych przez pracodawcę) o należności z tytułu składek, podatku i wpłat na PPK finansowanych przez pracownika, tj. 3600 zł - 493,56 zł (składki ZUS) - 279,58 zł (składka zdrowotna) - 216 zł (podatek do zapłaty) - 72 zł (składka do PPK finansowana przez pracownika) = 2538,86 zł.
PRZYKŁAD
Zleceniodawca, u którego funkcjonuje PPK od 1 listopada 2019 r., oprócz wpłaty podstawowej (1,5%) dokonuje za osoby, które nie zrezygnowały z PPK, wpłaty dodatkowej w wysokości 2%. Wynagrodzenie jednego ze zleceniobiorców (przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i uczestniczy on w PPK) wynosi 3000 zł brutto i za listopad br. zostanie wypłacone 29 listopada 2019 r. Wpłaty na PPK finansowane przez zleceniodawcę wynoszą - podstawowa 45 zł i dodatkowa 60 zł. Zleceniobiorca nie złożył oświadczenia o stosowaniu wyższej zwykłej stawki podatku (17,75%). Podstawę opodatkowania stanowi łączny przychód pomniejszony o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zleceniobiorcę w wysokości 13,71% podstawy wymiaru (411,30 zł) oraz koszty uzyskania przychodu. W pierwszej kolejności należy obliczyć kup, których podstawę wymiaru stanowi zarówno wynagrodzenie z umowy, jak i wpłata na PPK finansowana przez zleceniodawcę, czyli:
3000 zł + 105 zł (wpłaty do PPK) - 411,30 zł (składki społeczne) = 2693,70 zł (podstawa obliczenia 20% kup)
2693,70 zł x 20% = 538,74 zł (kup)
3000 zł + 105 zł - 411,30 zł - 538,74 zł = 2155 zł (podstawa opodatkowania).
Składka zdrowotna została obliczona od podstawy wymiaru 2588,70 zł (3000 zł - 411,30 zł) i wynosi:
9% (do zapłaty) : 232,98 zł
7,75% (do odliczenia od podatku) : 200,62 zł.
Podatek wynosi:
wyliczony 366,35 zł (2155 zł x 17%)
do zapłaty 166 zł (366,35 zł - 200,62 zł).
Kwotę wynagrodzenia przypadającego do wypłaty należy obliczyć, pomniejszając przychód (bez wpłat do PPK finansowanych przez zleceniodawcę) o należności z tytułu składek, podatku i wpłat do PPK finansowanych przez zleceniobiorcę, tj. 3000 zł - 411,30 zł - 232,98 zł - 166 zł - 60 zł = 2129,72 zł.
PRZYKŁAD
Dyrektor zarządzający w spółce z o.o. jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Od 1 listopada 2019 r. jest objęty PPK (nie złożył deklaracji o rezygnacji z wpłat) i w tym miesiącu otrzyma wynagrodzenie. W październiku 2019 r. jego przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przekroczył roczne ograniczenie, tj. 142 950 zł i pracodawca zaprzestał naliczania tych składek. W listopadzie 2019 r. podstawę wymiaru składek na ww. ubezpieczenia będzie stanowić kwota 17 000 zł, przy czym składki na te ubezpieczenia również nie zostaną pobrane. Taka sytuacja będzie trwać do końca br. Mimo to od wynagrodzenia wypłaconego w listopadzie i grudniu br. pracodawca musi obliczyć i pobrać wpłaty na PPK.
Termin wpłat do PPK
Wpłat na indywidualne rachunki PPK dokonuje się, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał stosunek prawny wynikający z umowy o prowadzenie PPK.
Wpłaty podstawowe i ewentualnie dodatkowe finansowane przez podmiot zatrudniający są obliczane, a wpłaty finansowane przez uczestnika PPK są obliczane i pobierane od uczestnika PPK w terminie wypłaty wynagrodzenia przez podmiot zatrudniający. W terminie do 15. dnia następnego miesiąca po miesiącu pobrania wpłat podmiot zatrudniający musi odprowadzić je na rachunek PPK jego uczestnika.
PRZYKŁAD
W październiku 2019 r. pracodawca X zawarł umowę o prowadzenie PPK i w tym miesiącu wypłacone zostało wynagrodzenie stanowiące podstawę obliczenia wpłat na PPK. Wpłaty należy przekazać na rachunek PPK do 15 listopada 2019 r.
PRZYKŁAD
Spółka z o.o. zawarła umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz swoich pracowników 12 listopada 2019 r. Wynagrodzenia w spółce są wypłacane 10. dnia następnego miesiąca. A zatem pierwsze wynagrodzenie po zawarciu umowy o prowadzenie PPK zostanie wypłacone 10 grudnia br. Oznacza to, że spółka pierwszej wpłaty do PPK dokona najpóźniej 15 stycznia 2020 r.
Skutki błędnych informacji od osób zatrudnionych
W przypadku gdy osoba zatrudniona przekaże pracodawcy/zleceniodawcy błędne informacje, które spowodują nieprawidłowe ustalenie schematu podlegania ubezpieczeniom przez osobę zatrudnioną, podmiot zatrudniający nie ponosi z tego tytułu odpowiedzialności.
Wpłaty, które wskutek tych okoliczności okazałyby się nienależne w całości lub w części, podlegają zwrotowi na rzecz finansującego daną wpłatę.
PRZYKŁAD
Podmiot zatrudniający będący zleceniodawcą na początku 2019 r. zgłosił do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zleceniobiorcę, który nie złożył żadnego dokumentu, z którego wynikałoby, że uzyskuje przychody z innych źródeł w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia. Zleceniobiorca zadeklarował chęć przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Od 1 września 2019 r. zleceniodawca jest objęty PPK i w tym miesiącu zostały naliczone pierwsze wpłaty. Zleceniodawca nie dokonuje wpłat dodatkowych. Zleceniobiorca zachorował w październiku 2019 r. Podmiot zatrudniający przekazał do ZUS dokumentację do wypłaty zasiłku chorobowego dla tej osoby. W wyniku postępowania wyjaśniającego okazało się, że zleceniobiorcy nie przysługuje zasiłek chorobowy ze względu na posiadanie innego obowiązkowego tytułu do ubezpieczeń społecznych (umowy o pracę), z którego ma zapewnione co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Zatem w tej sytuacji osoba ta nie mogła zostać objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, ponieważ ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie miały obowiązkowego charakteru. Oznacza to, również że od przychodu tej osoby nie mogą być też obliczane ani pobierane wpłaty na PPK. Zatem wpłaty na PPK podlegają zwrotowi odpowiednio na rzecz podmiotu zatrudniającego i zleceniobiorcy w finansowanej przez nich części. Konsekwencją tego jest obniżenie podstawy opodatkowania o kwotę wpłaty finansowanej przez zleceniodawcę. Zleceniodawca nie koryguje zaliczki na podatek dochodowy. Nadwyżkę podatku zleceniobiorca odbierze po złożeniu zeznania rocznego.
Wpłata na PPK a granica i kwota wolna od potrąceń
Po wejściu w życie ustawy o PPK (od 1 stycznia 2019 r.) zmieniły się przepisy Kodeksu pracy dotyczące dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę. Wśród ustawowych obciążeń, po dokonaniu których możliwe jest egzekwowanie z wynagrodzenia za pracę innych zobowiązań, są wpłaty na PPK, jeżeli pracownik nie zrezygnował z uczestnictwa w PPK. Ponadto kwotę wolną od potrąceń ustala się również z uwzględnieniem wpłat na PPK. Ze względu na brak wskazania, czy chodzi tylko o wpłaty podstawowe czy też dodatkowe na PPK, mogą w tym zakresie powstać wątpliwości. O ile z wpłaty podstawowej nie można zrezygnować, o tyle o dodatkowej wpłacie na PPK decyduje swobodnie podmiot zatrudniający i osoba zatrudniona. Osoba zatrudniona nie może jednak zrezygnować z wpłaty dodatkowej finansowanej przez podmiot zatrudniający. Ze względu na nieobowiązkowy charakter dokonywanej przez osobę zatrudnioną wpłaty dodatkowej do PPK można ją zakwalifikować do ostatniej w kolejności grupy potrąceń (dobrowolne). Jednak z uwagi na ogólne sformułowanie przepisu o kwocie odliczeń z wynagrodzenia w celu ustalenia jego wysokości przypadającej do wypłaty i kwoty wolnej od potrąceń trzeba przyjąć, że wpłaty na PPK bez względu na ich rodzaj (zarówno podstawowe, jak i obowiązkowe finansowane przez obie strony stosunku zatrudnienia) należy odliczyć w pierwszej kolejności łącznie z innymi potrąceniami publicznoprawnymi - z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i zaliczki na podatek dochodowy.
W związku z powyższym zalecane jest zwrócenie się do organu egzekwującego daną należność (np. do komornika sądowego) z zapytaniem o potrącenie z tytułu udziału w PPK wpłaty dodatkowej finansowanej przez osobę zatrudnioną. Chodzi bowiem o ustalenie, czy dodatkowa wpłata jest uznawana za potrącenie obowiązkowe czy dobrowolne. Warto przypomnieć, że kodeksowe przepisy o potrąceniu stosuje się nie tylko do pracowników, ale też osób niebędących pracownikami otrzymujących świadczenia powtarzające się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną.
PRZYKŁAD
Jeden z pracowników, który od 1 października 2019 r. przystąpił do PPK, z własnych środków finansuje wpłatę podstawową w wysokości 2% i dodatkową 0,5%, a jego pracodawca - podstawową wynoszącą 1,5% i dodatkową 1%. Wynagrodzenie pracownika za październik 2019 r., od którego należne są wpłaty na PPK, wynosi 4800 zł. Ma prawo do zwykłych kosztów uzyskania przychodów (250 zł), złożył PIT-2 (przysługuje mu kwota zmniejszająca podatek - 43,76 zł) oraz nie złożył wniosku o stosowanie wyższej stawki podatku. Wynagrodzenie pracownika jest zajęte przez komornika. Na dzień sporządzenia listy płac pracownikowi pozostało do spłaty ok. 5000 zł. Potrąceniu podlega 50% wynagrodzenia przypadającego do wypłaty.
Wariant I
Z pisma komornika wynika, że wpłata dodatkowa na PPK finansowana przez pracownika podlega odliczeniu od wynagrodzenia do wypłaty łącznie z obowiązkowymi składkami ubezpieczeniowymi i podatkiem - nie jest uznawana za potrącenie dobrowolne, lecz obowiązkowe.
Kwota wolna od potrąceń dla tego pracownika wynosi 1607,53 zł (kwota netto z 2250 zł uwzględniająca opodatkowanie wpłąty na PPK od pracodawcy).
Lp. | Lista płac za październik 2019 r. | Kwota (zł) |
1. | Wynagrodzenie z umowy o pracę | 4800 |
2. | Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (poz. 1) | 4800 |
3. | Wpłata na PPK (pracodawca): a) podstawowa (poz. 2 x 1,5%) b) dodatkowa (poz. 2 x 1%) |
72 48 |
4. | Składki na ubezpieczenia społeczne (poz. 2 x 9,76% + poz. 2 x 1,5% + poz. 2 x 2,45%) | 658,08 |
5. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 2 - poz. 4) | 4141,92 |
6. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do pobrania (poz. 5 x 9%) | 372,77 |
7. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (poz. 5 x 7,75%) | 321 |
8. | Koszty uzyskania przychodu | 250 |
9. | Podstawa opodatkowania, po zaokrągleniu do pełnych złotych [poz. 1 + poz. 3 (a + b) - poz. 4 - poz. 8] | 4012 |
10. | Zaliczka na podatek (poz. 9 x 17% - 43,76 zł) | 638,28 |
11. | Zaliczka na podatek do pobrania, po zaokrągleniu do pełnych złotych (poz. 10 - poz. 7) | 317 |
12. | Wpłata na PPK (pracownik): a) podstawowa (poz. 2 x 2%) b) dodatkowa (poz. 2 x 0,5% |
96 24 |
13. | Do wypłaty [poz. 1 - poz. 4 - poz. 6 - poz. 11 - poz. 12 (a + b)] | 3332,15 |
14. | Potrącenie komornicze (poz. 13 x 50%) | 1666,07 |
15. | Przelew/gotówka (poz. 1 - poz. 4 - poz. 6 - poz. 11 - poz. 12 - poz. 14) | 1666,08; 1666,08 > 1607,53 |
Wariant II
Z pisma komornika wynika, że wpłata dodatkowa na PPK finansowana przez pracownika jest potrąceniem dobrowolnym, a zatem ostatnim w hierarchii potrąceń.
Wobec tego kwota, od której dokonywane jest potrącenie wynosi 3356,15 zł [poz. 1 - poz. 4 - poz. 6 - poz. 11 - poz. 12 (a)], a kwota wolna od potrąceń 1618,78 zł (uwzględniająca odliczenie od kwoty netto tylko podstawowej wpłąty na PPK).
W tym przypadku pracodawca powinien przekazać na rachunek komornika 1678,07 zł (3356,15 zł x 50%), a kwotę 1678,08 zł wypłacić pracownikowi.
Wpłaty na PPK w dokumentach rozliczeniowych ZUS
Wpłaty zarówno obowiązkowe, jak i dobrowolne finansowane ze środków podmiotu zatrudniającego podmiot ten ma obowiązek wykazywać w miesięcznych raportach imiennych ZUS RCA. Obecnie nie ma w tym formularzu pozycji dedykowanej wpłatom na PPK. Dlatego w okresie przejściowym należy je wykazywać w części dotyczącej wpłat na PPE.
W tym celu należy wypełniać poz. 27 w bloku III.B. raportu ZUS RCA - Kwota obniżenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu opłacania składki w ramach pracowniczego programu emerytalnego.
Rys. ZUS RCA

Jeżeli w podmiocie zatrudniającym jest zarówno PPK, jak i PPE, w ZUS RCA wykazuje się sumę wpłat na ww. programy. Docelowo formularz ZUS RCA będzie miał nową część do wykazywania wpłat na PPK (poz. 28 w bloku III.B Kwota obniżenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu opłacania składki w ramach pracowniczego planu kapitałowego). Na swojej stronie internetowej ZUS informuje, że zmiany w tym zakresie są planowane od stycznia 2020 r.
Ewidencja wpłat na pracownicze plany kapitałowe
Ujęcie w księgach rachunkowych wpłat na rzecz pracowniczych planów kapitałowych następuje na zasadach analogicznych jak w przypadku składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Ewidencja księgowa wpłat na PPK będzie zatem następująca:
- Wpłata finansowana przez pracodawcę
Wn konto 405 „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników
Ma konto 240 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: „Rozrachunki z instytucją finansową zarządzającą i prowadzącą PPK)
oraz równolegle (w przypadku ewidencji kosztów również na kontach zespołu 5)
Wn odpowiednie konto zespołu 5
Ma konto 490 „Rozliczenie kosztów”
- Wpłata finansowana przez pracownika (potrącana z wynagrodzenia)
Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń”
Ma konto 240 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: „Rozrachunki z instytucją finansową zarządzającą i prowadzącą PPK)
- Wpłata (przelew) do instytucji finansowej zarządzającej i prowadzącej PPK
Wn konto 240 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: „Rozrachunki z instytucją finansową zarządzającą i prowadzącą PPK)
Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy”
Wpłaty powitalne (250 zł) oraz z tytułu uczestnictwa pracownika w PPK w danym roku kalendarzowym (dopłata roczna w wysokości 240 zł) nie są ewidencjonowane przez pracodawców, gdyż trafiają bezpośrednio na rachunek uczestnika PPK (pracownika) prowadzony przez instytucję finansową zarządzającą i prowadzącą PPK.
Ważne (!)
Zarówno opłata powitalna (250 zł), jak i dopłata roczna (240 zł) nie są ewidencjonowane w księgach rachunkowych firmy będącej pracodawcą.
PRZYKŁAD
Jeden z pracowników, który od 1 października 2019 r. przystąpił do PPK, z własnych środków finansuje wpłatę podstawową w wysokości 2% i dodatkową 0,5%, a jego pracodawca - podstawową wynoszącą 1,5% i dodatkową 1%. Wynagrodzenie pracownika za październik 2019 r., od którego należne są wpłaty na PPK wynosi 4800 zł. Ma prawo do zwykłych kosztów uzyskania przychodów (250 zł), złożył PIT-2 (przysługuje mu kwota zmniejszająca podatek - 43,76 zł) oraz nie złożył wniosku o stosowanie wyższej stawki podatku.
Tabela. Rozliczenie podatkowo-składkowe pracownika
Lp. | Lista płac za październik 2019 r. | Kwota (zł) |
1. | Wynagrodzenie z umowy o pracę | 4800 |
2. | Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (poz. 1) | 4800 |
3. | Wpłata na PPK (pracodawca): a) podstawowa (poz. 2 x 1,5%) b) dodatkowa (poz. 2 x 1%) |
|
4. | Składki na ubezpieczenia społeczne (poz. 2 x 9,76% + poz. 2 x 1,5% + poz. 2 x 2,45%) | 658,08 |
5. | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 2 - poz. 4) | 4141,92 |
6. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do pobrania (poz. 5 x 9%) | 372,77 |
7. | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (poz. 5 x 7,75%) | 321 |
8. | Koszty uzyskania przychodu | 250 |
9. | Podstawa opodatkowania, po zaokrągleniu do pełnych złotych [poz. 1 + poz. 3 (a + b) - poz. 4 - poz. 8] | 4012 |
10. | Zaliczka na podatek (poz. 9 x 17% - 43,76 zł) | 638,28 |
11. | Zaliczka na podatek do pobrania, po zaokrągleniu do pełnych złotych (poz. 10 - poz. 7) | 317 |
12. | Wpłata na PPK (pracownik): a) podstawowa (poz. 2 x 2%) b) dodatkowa (poz. 2 x 0,5% |
96 24 |
13. | Do wypłaty [(poz. 1 - poz. 4 - poz. 6 - poz. 11 - poz. 12 (a + b)] | 3332,15 |
Tabela. Składki obciążające pracodawcę
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne | 4800,00 | |
2. | Składka emerytalna (9,76% x poz. 1) | 468,48 |
3. | Składka rentowa (6,5% x poz. 1) | 312,00 |
4. | Składka wypadkowa (1,67 % x poz. 1) | 80,16 |
5. | Składka na FP i SFWON (2,45 % x poz. 1) | 117,60 |
6. | Składka n FGŚP (0,10% x poz. 1) | 4,80 |
7. | Składka na PPK (podstawowa 1,5% i dodatkowa 1% x poz. 1) | 120,00 |
| Razem | 1103,04 |
Ewidencja w księgach rachunkowych
- Lista płac - wynagrodzenie brutto
Wn konto 404 „Wynagrodzenia” 4 800,00 zł
Ma konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 4 800,00 zł
- Lista płac - składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika 658,08
Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 658,08 zł
Ma konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: „Rozrachunki z ZUS”) 658,08 zł
- Lista płac - składka na ubezpieczenie zdrowotne
Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 372,77 zł
Ma konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: „Rozrachunki z ZUS”) 372,77 zł
- Lista płac - zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych
Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 317,00 zł
Ma konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: „Rozrachunki z US”) 317,00 zł
- Lista płac - składki ZUS finansowane przez pracodawcę
Wn konto 405 „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników” 983,04 zł
Ma konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: „Rozrachunki z ZUS”) 983,04 zł
- Lista płac - wpłata na PPK finansowana przez pracodawcę
Wn konto 405 „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników” 120,00 zł
Ma konto 240 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: „Rozrachunki z instytucją finansową zarządzającą i prowadzącą PPK”) 120,00 zł
- Lista płac - wpłata finansowana przez pracownika (potrącana z wynagrodzenia)
Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 120,00 zł
Ma konto 240 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: „Rozrachunki z instytucją finansową zarządzającą i prowadzącą PPK”) 120,00 zł
- WB - wpłata (przelew) do instytucji finansowej zarządzającej i prowadzącej PPK
Wn konto 240 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce „Rozrachunki z instytucją finansową zarządzającą i prowadzącą PPK”) 240,00 zł
Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 240,00 zł
- WB - przelew wynagrodzenia na rachunek bankowy pracownika
Wn konto 230 „Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń” 3 332,15 zł
Ma konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 3332,15 zł

PODSTAWA PRAWNA:
art. 2, art. 7, art. 15-16, art. 23, art. 25-29, art. 134, art. 137 ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych - Dz.U. z 2018 r. poz. 2215; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz 1590
art. 18 ust. 1-3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 300; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1818
art. 110-114 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1495
art. 87-871 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1495
art. 833 § 1, § 21 ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1460; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1818
§ 1-2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1949
obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 23 listopada 2018 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2019 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia - M.P. z 2018 r. poz. 1185
Alicja Kozłowska
specjalista z zakresu kadr i płac
Paweł Muż
ekonomista, redaktor „MONITORA księgowego”, specjalista ds. rachunkowości






