Usługi niematerialne – rozliczenia, dokumentacja, koszty

Z żadną inną grupą usług nie jest związanych tyle ryzyk podatkowych, co z usługami niematerialnymi. W opracowaniu wskazujemy i omawiamy zagadnienia podatkowe (zarówno w zakresie podatków dochodowych, jak i VAT) dotyczące usług niematerialnych ze szczególnym uwzględnieniem dotyczących ich wątpliwości.

1. Pojęcie usług niematerialnych

Pojęcie usług niematerialnych nie jest zdefiniowane przepisami prawa (w szczególności definicji takiej nie określają przepisy prawa podatkowego). Przyjmuje się, że usługami niematerialnymi są usługi, które nie mają postaci rzeczowej. Przeciwieństwem usług niematerialnych są usługi materialne, a więc usługi mające postać rzeczową (np. usługi gastronomiczne, krawieckie czy naprawy rzeczy). Nie jest możliwe wskazanie pełnego katalogu usług niematerialnych. Usługi te można jedynie wskazać przykładowo. Należą do nich między innymi usługi doradcze, prawnicze, reklamowe, usługi zarządzania i kontroli czy usługi udzielania gwarancji i poręczeń.

Zauważyć przy tym należy, że niektóre usługi mogą być zarówno usługami niematerialnymi, jak i materialnymi. Przykładowo, usługi tłumaczenia dokumentów mogą być usługami materialnymi (np. usługi tłumaczenia dokumentów, których efektem świadczenia jest papierowy dokument), jak i usługami niematerialnymi (np. usługi tłumaczenia na żywo).

Przykład

Spółka świadczy usługi reklamowe. Usługi świadczone przez spółkę mają charakter usług materialnych (np. dostarczenie i produkcja ulotek reklamowych), jak i usług niematerialnych (np. wyświetlanie reklamy na stronie internetowej, audyt rynku reklam, doradztwo w zakresie reklamy).

Podział na usługi materialne i niematerialne nie jest przy tym podziałem ostrym i często nie jest jasne, czy dana usługa jest usługą niematerialną czy materialną. Dotyczy to w szczególności usług zaliczanych do usług niematerialnych, których efektem jest sporządzenie dokumentu lub dokumentów papierowych (np. usługa audytu zakończona papierowym raportem).

Ponadto często usługi niematerialne mają potencjalną możliwość „zmaterializowania”. Przykładem może być usługa sporządzenia opinii prawnej sporządzona w formie elektronicznej, która to jednak opinia w każdej chwili może zostać wydrukowana.