Potrzeba uwzględnienia zjawiska zmiany wartości pieniądza w czasie ujawnia się wtedy, gdy mamy do czynienia ze strumieniami pieniądza w różnych okresach. A zatem zawsze, gdy dokonywana jest np. prognoza, plan finansowy lub badana wartość lokaty - konieczność doprowadzenia do porównywalności strumieni pieniężnych z różnych okresów wymaga uwzględnienia czasowej wartości pieniądza.

Intuicyjnie można się domyślać, że określona kwota pieniędzy występująca realnie w chwili bieżącej (a więc np. lokata) będzie miała w przyszłości inną wartość, i odwrotnie - prognozowana (czy planowana) w przyszłości kwota, na którą trzeba czekać (np. przyszłe wpływy z inwestycji), w porównaniu z dzisiejszym realnie występującym pieniądzem - także będzie miała inną wartość realną niż jej poziom nominalny, określony w prognozie (planie).