Rola pracodawcy w postępowaniu emerytalno-rentowym pracownika

Przepisy określające zasady postępowania w sprawie świadczeń emerytalno- rentowych są tak skonstruowane, aby osoba zainteresowana nie była pozostawiona bez pomocy w staraniach o uzyskanie świadczenia, o które się  ubiega. Niniejszy artykuł jest przewodnikiem dla pracodawców wskazującym zasady działania przy sporządzaniu dokumentacji emerytalno-rentowej, a także opisującym ich rolę w tym postępowaniu.

Jednym z podstawowych założeń systemu ubezpieczeń społecznych jest ewidencja przebiegu ubezpieczeń w postaci indywidualnych kont ubezpieczonych. Ma ona zapewnić ustalanie przez ZUS prawa do świadczeń emerytalno-rentowych oraz ich wysokości wyłącznie na podstawie danych zarejestrowanych na tym koncie.

Przed 1 stycznia 1999 r. informacje dotyczące przebiegu ubezpieczenia oraz wysokości osiąganego wynagrodzenia, od którego opłacano składkę na ubezpieczenie społeczne, gromadzone były w ZUS w stosunku do niektórych tylko ubezpieczonych. W związku z tym zainteresowany ubiegający się o określone świadczenie musi udowodnić wymagany okres przebytego ubezpieczenia oraz osiąganych zarobków. Nie byłoby to możliwe bez nałożenia przez ustawodawcę określonych obowiązków również na płatników składek, u których z reguły znajdują się niezbędne informacje dla osoby ubezpieczonej ubiegającej się o świadczenie i jednostek ZUS.

Zgodnie z art. 122 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna), organy administracji rządowej, samorządowej i pracodawcy są zobowiązani do udzielenia organom rentowym pomocy i informacji w sprawach świadczeń przewidzianych w tej ustawie. Wymienione podmioty są zobowiązane - na wniosek osób zainteresowanych lub organu rentowego - do nieodpłatnego poświadczania własnoręczności lub autentyczności podpisów na oświadczeniach (deklaracjach) i formularzach rentowych wymaganych do uzyskania lub pobierania rent z instytucji zagranicznych.

Postępowanie w sprawie emerytury wszczyna się na wniosek osoby uprawnionej lub jej pełnomocnika. Wniosek o emeryturę zgłasza się w organie rentowym bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika składek. Za wniosek uważa się zgłoszone na piśmie lub ustnie do protokołu w organie rentowym żądanie przyznania świadczenia lub złożone na piśmie żądanie wznowienia postępowania zakończonego prawomocną decyzją. Decyzje w sprawie świadczeń wydają i świadczenia te wypłacają organy rentowe właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej.