Utrata prawa do zasiłku chorobowego w świetle orzecznictwa

Nie każda niezdolność do pracy skutkuje automatycznym nabyciem prawa do zasiłku chorobowego, a w przypadku pracowników – również do wynagrodzenia chorobowego. Przedstawiamy przegląd orzeczeń dotyczących przypadków utraty tego prawa, który pozwala lepiej zrozumieć praktyczne konsekwencje przepisów i ich interpretację przez organy i sądy.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: u.ś.p.), prawo do zasiłku za cały okres zwolnienia traci się w razie wykonywania w tym czasie pracy zarobkowej lub niewłaściwego korzystania ze zwolnienia lekarskiego, czyli działań sprzecznych z jego celem. Okoliczności te nie muszą występować łącznie. Nawet jeśli chory wykonywał pracę zarobkową, która nie przeszkadzała w odzyskaniu zdrowia, albo podejmował aktywność niezgodną z celem zwolnienia, która nie była pracą zarobkową – utrata prawa do zasiłku jest możliwa. Potwierdza to m.in. wyrok z 9 maja 2018 r. (sygn. akt III UK 72/17), w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że w aktualnym stanie prawnym nie jest konieczne ocenianie, czy inna praca zarobkowa rzeczywiście przeszkadzała w realizacji celu zwolnienia lekarskiego. Wykonywanie pracy zarobkowej, niezależnie od jej wpływu na stan zdrowia ubezpieczonego, stanowi samodzielną podstawę do utraty prawa do zasiłku chorobowego.

Nieistotny jest wpływ pracy na stan zdrowia

W sprawach o prawo do zasiłku, które zostało odebrane przez ZUS w związku z wykonywaniem pracy zarobkowej, nie ma więc znaczenia dowód z opinii medycznej na okoliczność, czy wykonywanie pracy zarobkowej w okresie niezdolności do pracy miało wpływ na stan zdrowia ubezpieczonego (wyrok SN z 6 lutego 2008 r., sygn. akt II UK 10/07). W tym stanie faktycznym spór dotyczył chorego po operacji kardiologicznej, który wykonywał czynności biurowe związane z pracą zarobkową. Przed sądem powoływał się na opinię biegłego, który stwierdził, że wykonane w zakładzie czynności nie mogły mieć negatywnego wpływu na jego stan zdrowia. Nie przekraczały obciążeń określonych w ramach rehabilitacji kardiologicznej.