Interpretacja indywidualna z dnia 6 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.803.2025.1.MN
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przyjął, że z rozporządzenia CHF wynika możliwość zaniechania poboru podatku w przypadku umorzenia kredytów na cele mieszkaniowe, zaciągniętych zarówno na potrzeby kredytobiorców, jak i ich dzieci, spełniając kryteria dotyczące jednej inwestycji mieszkaniowej.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
8 września 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
Bank (…) (dalej: Bank, Wnioskodawca) jest bankiem krajowym w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (dalej: Prawo bankowe).
Podstawowym przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest wykonywanie czynności bankowych na podstawie i zgodnie z wymogami Prawa bankowego oraz regulacji Komisji Nadzoru Finansowego, obejmujących m.in. prowadzenie rachunków bankowych, udzielanie kredytów (pożyczek) zarówno podmiotom gospodarczym jak i osobom fizycznym (zabezpieczonych, jak i niezabezpieczonych hipoteką), przyjmowanie wkładów pieniężnych, jak również działalność powiernicza.
W ramach prowadzonej działalności bankowej Wnioskodawca zawierał przed 2009 rokiem z osobami fizycznymi nie prowadzącymi działalności gospodarczej - konsumentami (dalej: Klienci) m.in. umowy o kredyt/pożyczkę hipoteczną na cele mieszkaniowe w walutach obcych.
Cele mieszkaniowe obejmowały wydatki na cele, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 UPDOF.
Udzielanie przez banki kredytów/pożyczek w walutach obcych zaczęło generalnie następować po uchwaleniu przez Sejm ustawy z 27 lipca 2002 r. - Prawo dewizowe. Umowy te początkowo były w dolarach (USD) i euro (EUR), ale z czasem największe znaczenie (popularność) zyskały kredyty we franku szwajcarskim (CHF) z uwagi na relatywnie duży dysparytet stóp procentowych pomiędzy Polską a Szwajcarią, co przekładało się na istotnie niższy dla Klientów koszt rat kredytowych, a także większą dostępność dla Klientów (mniejszy koszt przyszłych rat oznaczał niższe wymogi w zakresie zdolności kredytowej Klientów warunkujące uzyskanie kredytu lub pożyczki).
Powyższe umowy, będące przedmiotem niniejszego wniosku, były udzielane przez Bank na następujących zasadach:
a)jako kredyt indeksowany do waluty obcej - kredyt był wypłacany przez Bank w złotych (PLN), a saldo zadłużenia wyrażone w walucie obcej (np. CHF), w związku z czym jego wysokość ulegała zmianie w trakcie okresu kredytowania w zależności od bieżącego kursu danej waluty obcej (np. CHF) do PLN, ustalanego w oparciu o tzw. klauzulę indeksacyjną (walutową) zawartą w postanowieniach umownych; spłata rat kapitałowo-odsetkowych samego kredytu następowała/następuje w PLN, przy zastosowaniu kursu danej waluty obcej do PLN z dnia spłaty danej raty kapitałowo-odsetkowej, według kursu wymiany z Tabeli kursów Banku lub poprzez obciążenie rachunku w danej walucie obcej (np. w CHF), jeżeli Klient zdecydował się na spłatę rat w walucie obcej (w takiej sytuacji spłata pomniejszała bieżące saldo zadłużenia w walucie obcej np. CHF);
b)jako tzw. pożyczka walutowa (denominowana) - kwota pożyczki była wyrażona (denominowana) w umowie w walucie obcej, sama pożyczka była domyślnie wypłacana w danej walucie obcej, chyba że Klient zawnioskował o wypłatę w PLN (np. z uwagi na finansowanie ceny w PLN za lokal mieszkalny), co w praktyce było często spotykane - pożyczka była wypłacana w PLN jako równowartość wyrażonej w umowie kwoty pożyczki w walucie obcej z dnia jej wypłaty, ustalonej według kursu wymiany danej waluty obcej do PLN. Różnica w stosunku do kredytu indeksowanego polegała na tym, że pożyczkobiorca przy pożyczce walutowej nie wiedział w chwili podpisywania umowy ile dokładnie zostanie wypłaconych środków w PLN (kredyt wyrażony w walucie obcej był przewalutowywany na PLN po kursie z dnia uruchomienia pożyczki a nie z dnia zawarcia umowy). W przypadku kredytu indeksowanego kursem waluty obcej kwota kredytu w PLN była znana w chwili zawierania umowy. Z chwilą jego wypłaty, saldo zadłużenia pożyczkobiorcy (Klienta) było przeliczone na walutę obcą (np. CHF) wedle kursu kupna danej waluty wyznaczanego przez Bank w dniu wypłaty pożyczki lub jej transzy.
W dalszej części wniosku obie umowy (zabezpieczone hipoteką) opisane pod lit. a-b) będą łącznie określane jako „kredyty walutowe”.
Kredyty walutowe spełniają również definicję „kredytu mieszkaniowego”, o którym mowa w § 3 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe – dalej jako „rozporządzenie CHF”.
Podobne kredyty walutowe, zwłaszcza indeksowane/denominowane do CHF (tzw. kredyty frankowe), były udzielane również przez inne banki w Polsce niemal do końca pierwszej dekady XXI wieku. W momencie udzielania takich kredytów ryzyko prawne polegające na abuzywności zawartych w umowach klauzul indeksacyjnych było powszechnie uważane za niskie lub nieistniejące. Ani ówczesne orzecznictwo sądowe, doktryna prawa, tudzież stanowiska regulatorów, czy też opinie polityków (zarówno partii rządzących, jak i opozycyjnych) nie uznawały powyższych umów za niezgodne prawem (szczegółowo opisany i udokumentowany opis zawarty jest w publikacji Związku Banków Polskich pt. „Biała księga kredytów frankowych w Polsce” z marca 2015 r., (...)). Udzielanie kredytów frankowych Klientom stało się powszechną praktyką rynkową.
Ze względu właśnie na zawarte w umowach klauzule indeksacyjne, prokonsumencką ewolucję orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (począwszy od drugiej dekady XXI wieku) i postępującą od kryzysu finansowego 2008 roku deprecjację PLN, zwłaszcza względem CHF, która osiągnęła swój moment szczytowy w tzw. „czarny czwartek” z 15 stycznia 2015 r. (deprecjacja PLN powodowała wzrost wartości realnego zadłużenia Klientów), pomiędzy bankami a częścią kredytobiorców powstały trwające do dzisiaj spory prawne co do tego czy klauzule indeksacyjne są postanowieniami abuzywnymi w rozumieniu z art. 385(1) § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (dalej: „k.c.”):
Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.
Przepis ten został implementowany do polskiego porządku prawnego w oparciu o art. 6 ust. 1 Dyrektywy Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Jedną z konsekwencji wszczętych sporów sądowych był m.in. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 3 października 2019 r. nr C-260/18 (sprawa Kamila i Justyny Dziubaków przeciwko Raiffeisen Bank International AG) wydany w rezultacie pytania prejudycjalnego złożonego przez Sąd Okręgowy w Warszawie w przedmiocie wykładni art. 1 ust. 2, art. 4, art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 Dyrektywy 93/13/EWG. Wyrok ten był przełomowy na polskim rynku, ponieważ do czasu tego orzeczenia, zdecydowana większość wyroków sądów powszechnych była korzystna dla Wnioskodawcy, jak i większości banków.
Naturalną konsekwencją zmiany linii orzeczniczej był wzrost ilości pozwów kierowanych przez Klientów. Ryzyko prawne związane z abuzywnością klauzul indeksacyjnych tzw. kredytów frankowych stało się poważnym problemem sektorowym stwarzającym ryzyko stabilności sektora finansowego.
W związku z opisanym wyżej ryzykiem prawnym i stabilności finansowej oraz toczącymi się już sporami sądowymi Bank zawiera i będzie zawierał w przyszłości z Klientami porozumienia polegające na przewalutowaniu kredytu walutowego, najczęściej indeksowanego do CHF na kredyt w złotych polskich (PLN).
W porozumieniu takim strony zgodnie postanawiają, iż kwota zadłużenia z tytułu niespłaconego kapitału kredytu wyrażona w walucie obcej, np. 100.000 CHF, będzie przeliczona na PLN po kursie wynegocjowanym między stronami (np. po kursie CHF/PLN 4) niższym od aktualnego kursu danej waluty obcej z Tabeli Kursów Walut Obcych Banku (dalej: kurs z Tabeli) oraz kursu średniego NBP (np. wynoszącego aktualnie CHF/PLN 4,5) i będzie wynosić po przewalutowaniu określoną kwotę w PLN, np. 400.000 PLN. W wyniku zawartego porozumienia:
·zmniejszeniu ulega część bieżącego zadłużenia Klienta wyrażone w PLN (tu: o 50.000 PLN, tj. z 450.000 PLN na 400.000 PLN),
·zmianie ulega oprocentowanie kredytu, tj. zmienia się stopa referencyjna z LIBOR na WIBOR oraz ustalona zostaje nowa wysokość marży,
·uzgodniony zostaje nowy harmonogram spłat rat kredytowych.
W praktyce zdarzają się przypadki, że Bank zawiera przedmiotowe porozumienia także z Klientami, którzy zaciągali kredyty walutowe nie na „własne” potrzeby mieszkaniowe, tylko na potrzeby mieszkaniowe swoich dzieci.
Klienci zaciągali takie kredyty wraz ze swoimi dziećmi (zstępnymi), w tym ich małżonkami jako współkredytobiorcy, lub na ich rzecz (stroną umowy nie były wówczas dzieci Klientów i ich małżonkowie), finansując ich potrzeby mieszkaniowe (poprzez zakup lokalu mieszkalnego bądź zakup lub budowę budynku mieszkalnego jednorodzinnego tzw. domu).
W takich przypadkach Klienci (tj. rodzice) nie są właścicielami finansowanych nieruchomości (lokali mieszkalnych lub budynków mieszkalnych). Właścicielami i zamieszkującymi są ich dzieci wraz z małżonkami lub tylko same dzieci bez współmałżonków. W stanie faktycznym będącym przedmiotem wniosku wszyscy kredytobiorcy nie skorzystali w przeszłości z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytów mieszkaniowych.
Powstaje zatem wątpliwość czy do przedmiotowego umorzenia wierzytelności w wyniku konwersji zadłużenia kredytowego Klientów zastosowanie znajdzie ulga w PIT i CIT z § 1 ust. 1 i z § 2 ust. 1 rozporządzenia CHF. Innymi słowy, czy kredyt walutowy zaciągnięty przez rodziców na rzecz swoich dzieci i ich małżonków stanowił realizację „jednej inwestycji mieszkaniowej”, o której mowa w § 1 ust. 5 rozporządzenia CHF.
Pytanie
Czy w przypadku redukcji części kapitału wierzytelności (zadłużenia) Klientów z tytułu kredytu walutowego w wyniku zawartego porozumienia, Klienci oraz Bank mają odpowiednio prawo do skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych i od osób prawnych zgodnie z § 1 ust. 1 i z § 2 ust. 1 rozporządzenia CHF, w sytuacji gdy kredytobiorcy zaciągnęli przedmiotowe kredyty na nabycie lokali mieszkalnych lub budynków mieszkalnych, w których zamieszkiwać będą tylko ich dzieci (samodzielnie lub ze swoimi małżonkami) co skutkować będzie także tym, że Bank nie będzie zobligowany do wystawienia z tego tytułu informacji PIT-11 zgodnie z art. 42a ust. 1 UPDOF?
Przedmiotem tej interpretacji jest odpowiedź na pytanie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast odpowiedź na pytanie w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych została udzielona odrębnym rozstrzygnięciem.
Państwa stanowisko w sprawie
Zdaniem Banku, w świetle przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, Klienci oraz Bank mają odpowiednio prawo do skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych i od osób prawnych zgodnie z § 1 ust. 1 i z § 2 ust. 1 rozporządzenia CHF, w sytuacji gdy Klienci jako kredytobiorcy zaciągnęli przedmiotowe kredyty na nabycie lokali mieszkalnych lub budynków mieszkalnych, w których zamieszkiwać będą tylko ich dzieci (samodzielnie lub ze swoimi małżonkami). Bank nie będzie zatem zobligowany do wystawienia Klientom i właściwym dla nich organom podatkowym informacji PIT-11 z tytułu umorzenia wobec Klientów części wierzytelności kredytowej.
Zgodnie z § 1 ust. 5 rozporządzenia CHF przez „jedną inwestycję mieszkaniową”, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1) jednego gospodarstwa domowego albo
2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
Z kolei zgodnie z § 1 ust. 6 rozporządzenia CHF przez „jedno gospodarstwo domowe”, o którym mowa w § 1ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
W świetle art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn do grupy I podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.
Rodzice i dzieci oraz ich małżonkowie wchodzą zatem w skład I grupy podatkowej.
Tym samym kredyt walutowy zaciągnięty przez Klientów w celu realizacji potrzeb mieszkaniowych swoich dzieci i ich małżonków w postaci nabycia lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego spełnia przesłankę „kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej”, ponieważ:
·kredyt walutowy spełnia definicję kredytu mieszkaniowego z § 3 rozporządzenia CHF, w szczególności zakup lokalu mieszkalnego lub budowa budynku mieszkalnego stanowiły wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
·sfinansowanie kredytem nabycia lokalu lub budynku mieszkalnego, w którym zamieszkiwać będą dzieci kredytobiorców (Klientów) samodzielnie lub wraz z małżonkami zaspokajało potrzebę jednego gospodarstwa domowego w rozumieniu dzieci lub dzieci i ich małżonków, a zatem stanowiło „realizację jednej inwestycji mieszkaniowej”;
·Klienci nie korzystali z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.
W przedmiotowym stanie faktycznym nie ma znaczenia fakt, że Klienci jako rodzice finansowali nabycie lokalu lub budynku mieszkalnego dla swoich dzieci (i ich małżonków), w którym nie zamieszkali, ponieważ wprowadzona rozporządzeniem CHF przesłanka „realizacji jednej inwestycji mieszkaniowej” odnosi się do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych:
1) jednego gospodarstwa domowego albo
2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej.
Rozporządzenie CHF celowo nie wprowadziło dodatkowej przesłanki zaspokojenia „własnych” potrzeb mieszkaniowych kredytobiorców, tak aby umożliwić właśnie objęcie ulgą podatkową z § 1 ust. 1 i z § 2 ust. 1 rozporządzenia CHF m.in. kredytów zaciąganych przez rodziców na rzecz ich dzieci (wraz z współmałżonkami), co w praktyce miało i ma zresztą nadal miejsce (rodzice finansowali/finansują zakup lokali lub budynków mieszkalnych swoim dzieciom np. gdy te rozpoczynały studia w innym mieście albo po zawarciu przez dzieci związku małżeńskiego i utworzeniu przez nie własnego „gospodarstwa domowego”).
Znajduje to potwierdzenie również w uzasadnieniu projektu rozporządzenia CHF z 13 stycznia 2022 r. (link: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12355552/katalog/12848065#12848065):
W stosunku do rozporządzenia z 27 marca 2020 r. projekt przewiduje kilka zmian:
Zrezygnowano z wymogu zaciągnięcia kredytu na "własne" cele mieszkaniowe ze względu na fakt, że zabezpieczone hipotecznie kredyty na cele mieszkaniowe zaciągane były niejednokrotnie przez osoby blisko ze sobą spokrewnione (np. rodzice na rzecz dzieci, w tym w charakterze współkredytobiorców, bez zamiaru zamieszkiwania razem z dziećmi).
Stanowisko Banku znajduje potwierdzenie także w interpretacjach indywidualnych wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, np. z 17 kwietnia 2023 r. o sygn. 0114-KDIP3-1.4011.210.2023.1.MS2.
Mając powyższe na względzie, stanowisko Banku wydaje się zasadne.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Źródła przychodów
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Obowiązki płatnika
Zasadą jest, że obowiązek prawidłowego ustalenia podstawy opodatkowania, obliczenia i zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych ciąży na podatnikach. Niemniej jednak, w odniesieniu do licznych sytuacji zasada ta została wyłączona przez ustawodawcę, poprzez nałożenie obowiązków płatnika na podmioty wypłacające podatnikowi (stawiające do dyspozycji podatnika) należności stanowiące jego dochody (przychody).
Zgodnie z art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.):
Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Z uwagi na powyższe, na płatniku ciążą trzy podstawowe obowiązki podatkowe, tj.:
1) obliczenie,
2) pobranie,
3) wpłacenie
– podatku, zaliczki lub raty.
Na podmiotach dokonujących świadczeń z innych źródeł ciążą natomiast obowiązki informacyjne wynikające z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.
Przedstawili Państwo informacje, z których wynika, że:
1.udzielają Państwo kredytów i pożyczek, w tym na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych;
2.w odniesieniu do tych kredytów lub pożyczek może dojść do umorzenia (zawarcia umowy zwolnienia z długu);
3.w takich przypadkach muszą Państwo ustalić, czy zastosowanie znajdzie Rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe;
Powzięli Państwo wątpliwość, czy umarzając zadłużenie w sytuacji, gdy klienci zaciągnęli kredyty i pożyczki na nabycie lokali mieszkalnych, w których nie będą zamieszkiwać oni, ale ich dzieci, będą Państwo zobowiązani do wystawienia informacji PIT-11.
Umorzenie wierzytelności
Instytucja kredytu została uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
W wyniku umorzenia wierzytelności po stronie dłużnika pojawia się rzeczywista korzyść, nie musi bowiem wydatkować środków, które byłby zobowiązany przeznaczyć na uregulowanie wierzytelności.
Zatem umorzenie wierzytelności – co do zasady – skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwotę umorzenia należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zaniechanie poboru podatku
Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 poz. 1912):
1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1) kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2) odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego
5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1) jednego gospodarstwa domowego albo
2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Stosownie do § 4a tego rozporządzenia:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, w przypadku pożyczek, o których mowa w § 3 ust. 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:
1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3) zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2. Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:
1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;
2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;
3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;
4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.
Państwa obowiązki jako płatnika
Jedną z przesłanek do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu/pożyczki na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z opisu sprawy wynika, że kredyty i pożyczki były zaciągane na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w tym m.in. nabycie lokali mieszkalnych i zakup lub budowę domu. Zatem główna przesłanka została spełniona.
Ponadto, z przedstawionych przez Państwa informacji wynika, że kredyty i pożyczki były udzielane przed dniem 15 stycznia 2015 r., były zabezpieczane hipotecznie, a kredytobiorcy i pożyczkobiorcy nie korzystali wcześniej z zaniechania poboru podatku.
Odnosząc się do Państwa wątpliwości dotyczącej zaciągania kredytów i pożyczek nie na „własne” cele mieszkaniowe wskazuję, że rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. przewiduje zaniechanie poboru podatku dla wszystkich współkredytobiorców, niezależnie od tego, czy realizują własne cele mieszkaniowe, czy nie. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy, którego są współkredytobiorcami został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W Państwa przypadku przesłanki te – jak już wyżej wskazano - zostały spełnione, gdyż w nabytych lokalach mieszkalnych lub budynkach mieszkalnych zamieszkiwać będą dzieci (samodzielnie lub ze swoimi małżonkami).
Wobec spełnienia przesłanek wynikających z omawianego Rozporządzenia – nie będą na Państwu ciążyły obowiązki informacyjne wynikające z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Państwa stanowisko jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczystanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Odnosząc się do powołanej przez Państwa interpretacji indywidualnej wskazuję, że została ona wydana w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
