Interpretacja indywidualna z dnia 13 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDST2-1.4011.437.2025.3.NC

Interpretacja indywidualna

 – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowychopisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 sierpnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczący rozstrzygnięcia, czy w wyniku umorzenia przez bank części wierzytelności wynikającej z umowy kredytu hipotecznego nr (...) powstał przychód w podatku dochodowym od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismami z 25 września i 31 października 2025 r. (daty wpływu). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 18 lipca 2024 r. Wnioskodawca wraz z małżonką podpisał z bankiem ugodę sądową dotyczącą umorzenia kredytu X hipoteczny nr (...) z dnia 28 października 2005 r., którego celem był zakup lokalu mieszkalnego przy ul. C 1 z przeznaczeniem na potrzeby własne. Ponadto, w dniu 8 sierpnia 2024 r. Wnioskodawca wraz z małżonką podpisał z bankiem ugodę sądową dotyczącą umorzenia kredytu (...) z 28 marca 2007 r., którego celem było finansowanie zakupu budynku mieszkalnego położonego w A przy ul. B 1 w zabudowie szeregowej z przeznaczeniem na potrzeby własne.

Wnioskodawca zakupił obie nieruchomości dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Mieszkanie objęte kredytem (...) z dnia 28 października 2005 r. było zakupione w celu zamieszkania w nim – nawet dziecko Wnioskodawcy zostało zapisane do przedszkola w pobliżu przedmiotowego mieszkania. Niestety budowa tego obiektu przez dewelopera bardzo się przedłużała, a Wnioskodawca potrzebował mieszkania do zamieszkania.

W 2007 r. Wnioskodawca wraz z małżonką zdecydował więc na zakup drugiej nieruchomości objętej kredytem (...), gdzie można było zamieszkać od razu. Wnioskodawca z małżonką zamieszkał więc w nieruchomości objętej kredytem z 2007 r.

Mieszkanie zakupione w 2005 r., z uwagi na ogólnoświatowy kryzys na rynkach finansowych i bankowych, którego szczyt przypadł na lata 2008-2009 okazało się być niesprzedawalne. Aby zachować płynność finansową Wnioskodawca wynajmował przedmiotowe mieszkanie i kierując się pierwotnym celem, tj. dla zrealizowania własnych potrzeb mieszkaniowych, wraz z małżonką pozostawili to mieszkanie w swojej własności z zamiarem zamieszkania w nim w przyszłości. Z całą stanowczością podkreślić należy, że w dacie zawarcia umowy nr (...) z dnia 28 października 2005 r. Wnioskodawca nie kierował się zamiarem późniejszego wynajmowania tego lokalu mieszkalnego. Wnioskodawca wystąpił do banku ze sporem w zakresie abuzywności zapisów umów kredytowych, w wyniku których doszło do nałożenia na niego dodatkowego, niesłusznego zobowiązania.

Analizie i zapytaniu Wnioskodawca poddaje kredyt (...) z dnia 28 października 2005 r. Wysokość zaciągniętego przedmiotowego kredytu to (...). Do dnia zawarcia ugody Wnioskodawca spłacił kwotę: (...) zł. Niewątpliwie doszło więc do nadpłaty. Przy czym na dzień ugody bank określił jako zobowiązanie Wnioskodawcy na (...) zł. W wyniku abuzywnych zapisów umowy doszło więc niewątpliwie do znacznego zawyżenia zobowiązania. Bank, świadomy zapisów umowy oraz linii orzeczniczej zaproponował Wnioskodawcy ugodę, w wyniku której wygasną zobowiązania Wnioskodawcy wobec banku w kwocie (...) zł, narosłe w wyniku abuzywnych zapisów umowy. W zamian Wnioskodawca nie będzie kontynuował sporu z bankiem. Zważywszy na czas prowadzenia postępowań sądowych oraz niezbędne po stronie Wnioskodawcy zaangażowanie w proces, Wnioskodawca przystał na proponowane rozwiązanie. Cel w postaci doprowadzenia do zaniechania wymagalności niesłusznie naliczonego zobowiązania został osiągnięty.

Uzupełnienie wniosku I

Wnioskodawca potwierdził, że kredyt został zaciągnięty na cele mieszkaniowe.

Umowa kredytowa została zawarta na okres 30 lat, natomiast w ugodzie wskazano 28 lat, co wynika z opóźnionego uruchomienia kredytu – nastąpiło ono 2 lata po podpisaniu umowy.

Kredyt został udzielony przez bank, który podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.

Wnioskodawca jest współwłaścicielem nieruchomości, nie jest jedynym kredytobiorcą – kredyt został zaciągnięty wspólnie z małżonką.

Wnioskodawca potwierdził, że wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie, a więc do pełnej wysokości.

Kwota (wysokość) kredytu wynosiła (...) zł, zgodnie z treścią ugody.

Zgodnie z zawartą ugodą, na kwotę zwolnienia z długu składa się zadłużenie z następującego tytułu w poniższych wysokościach:

-kapitał: (...) złotych,

-odsetki skapitalizowane: (...) złotych,

-odsetki zapadłe niespłacone: (...) złotych,

-odsetki od zadłużenia przeterminowanego: (...) złotych,

-odsetki zawieszone: (...) złotych,

-odsetki bieżące: (...) złotych.

Wnioskodawca doprecyzował, że kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

Celem kredytu było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego.

Kredyt został zabezpieczony hipoteką na nieruchomości.

Wnioskodawca w przeszłości korzystał z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu.

Uzupełnienie wniosku II

Wnioskodawca doprecyzował, że przedmiotem zapytania we wniosku o interpretację indywidualną jest kredyt nr (...) z dnia 28 października 2005 r.

W odniesieniu do kredytu nr (...) Wnioskodawca nie korzystał z zaniechania poboru podatku dochodowego od umorzonej wierzytelności.

Zaniechanie poboru podatku dochodowego dotyczyło wyłącznie kredytu nr (...) z dnia 28 marca 2007 r.

Pytanie

Czy umorzona kwota, która zdjęła z Wnioskodawcy nadmierne zobowiązanie nałożone abuzywnymi zapisami umowy będzie stanowiła przychód podatkowy?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w zaistniałej sytuacji nie wystąpił przychód podatkowy. Ustawodawca zastrzegł wprawdzie w ustawie o PIT, że umorzona wierzytelność stanowi przychód. Jednak przyglądając się wykładni celowościowej przytoczonej normy prawnej, należałoby dokonać analizy jak poniżej.

Przychód w ustawie podatkowej wiąże się z faktycznym przysporzeniem podatnika. Niewątpliwie faktycznym przysporzeniem jest umorzenie zobowiązania, gdyż podatnik zwolniony z długu nie musi spłacić swojego zobowiązania i może dysponować środkami w inny sposób. Trudno jest jednak mówić o faktycznym przysporzeniu w sytuacji, gdy wierzyciel, stosując niezgodne z prawem zapisy umowy, narzucił na dłużnika zwiększone zobowiązanie, a następnie, w chwili wystąpienia sporu, zdając sobie sprawę, że sąd podważyłby zapisy umowy, umorzył niesłusznie nałożone zobowiązanie. W tej sytuacji nie ma mowy o dodatkowym przysporzeniu, a jedynie o odstąpieniu przez bank od wymagania faktycznie nienależnego zobowiązania. Taka sytuacja nie powinna generować przychodu podatkowego po stronie podatnika. Byłoby to rozwiązanie krzywdzące dla podatnika.

Wnioskodawca zaciągając kredyt zakładał jego spłatę zgodnie z przyjętym harmonogramem, odpowiadającym jego możliwościom finansowym. Abuzywne zapisy umowy kredytowej nałożyły na niego dodatkowe zobowiązanie.

Jak zauważono w samej ugodzie bankowej, przed sądami polskimi toczą się postępowania z powództw kredytobiorców przeciwko bankom albo z powództw banków przeciwko kredytobiorcom, w ramach których podnoszone są przez kredytobiorców zarzuty istnienia w umowach kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty CHF klauzul abuzywnych lub zarzuty nieważności tych umów tożsame lub podobne do zarzutów podnoszonych przez Kredytobiorcę w ramach Sporu. W przypadku powództw kredytobiorców – dochodzone są roszczenia z tego tytułu, w szczególności roszczenia kredytobiorców o zapłatę należności odpowiadającej wysokości uiszczonych w wykonaniu umów kredytów rat kapitałowo-odsetkowych (i ewentualnie innych opłat).

Spośród możliwych rozstrzygnięć sporów pomiędzy kredytobiorcami a bankami, obejmujących w szczególności:

a)uznanie przez sąd zawartych w umowie kredytu klauzul za nieabuzywne i oddalenie powództwa kredytobiorcy lub – w przypadku, gdy z powództwem wystąpił bank – uwzględnienie powództwa (zasądzenie dochodzonego roszczenia) banku;

b)uznanie przez sąd zawartych w umowie kredytu klauzul za abuzywne, ich wyeliminowanie z umowy i w konsekwencji uznanie, że:

i.strony są związane umową w pozostałym zakresie, a po wyeliminowaniu tych klauzul, kredyt staje się kredytem walutowym, udzielonym w walucie CHF i oprocentowanym stopą procentową LIBOR i marżą banku, a kredytobiorcy może przysługiwać roszczenie z tytułu nienależytego wykonania umowy na etapie wypłaty kwoty kredytu,

ii. strony są związane umową w pozostałym zakresie, a jej niedozwolone postanowienia powinny zostać zastąpione przepisem przewidującym możliwość określenia wartości waluty obcej (CHF) według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia dokonania płatności,

iii.strony są związane umową w pozostałym zakresie, a wypłacony w jej wykonaniu kredyt powinien zostać rozliczony jak udzielony w walucie PLN i oprocentowany stopą procentową WIBOR i marżą banku,

iv.strony są związane umową w pozostałym zakresie, a wypłacony w jej wykonaniu kredyt powinien zostać rozliczony jak udzielony w walucie PLN i oprocentowany stopą procentową LIBOR i marżą banku,

v.bez klauzul uznanych za abuzywne umowa nie może wiązać, jest trwale bezskuteczna względnie nieważna, a kredytobiorcy i bankowi przysługują odrębne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy;

vi.uznanie przez sąd umowy kredytu za nieważną bez względu na ewentualną abuzywność jej postanowień.

W ostatnich latach zdecydowaną przewagę uzyskała linia orzecznicza, w ramach której najczęściej zapadającym rozstrzygnięciem jest stwierdzenie abuzywności klauzuli ryzyka walutowego i zasad denominacji lub indeksacji i w konsekwencji nieważność całej umowy kredytu oraz – w przypadku powództw kredytobiorców – zasądzenie na rzecz kredytobiorcy roszczeń dochodzonych z tego tytułu.

W przypadku uzyskania przez kredytobiorcę w sporze z bankiem rozstrzygnięcia odpowiadającego tym, które zapadają w ramach dominującej linii orzeczniczej opisanej powyżej, stronom przysługiwałyby wzajemne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu umowy:

a)Bank byłby zobowiązany do zwrotu Kredytobiorcy sumy uiszczonych przez Kredytobiorcę rat kapitałowo-odsetkowych (i ewentualnie innych opłat),

b)Kredytobiorca zobowiązany byłby do zwrotu Bankowi wypłaconego kapitału; przy czym każdorazowo, dodatkowo Kredytobiorca mógłby uzyskać również zasądzenie od Banku zapłaty odsetek za opóźnienie w zapłacie dochodzonego roszczenia pieniężnego lub kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Bank świadomy najbardziej prawdopodobnego wyniku sporu zaproponował Wnioskodawcy ugodę, w wyniku której wygasną zobowiązania Wnioskodawcy wobec banku narosłe w wyniku abuzywnych zapisów umowy. W zamian Wnioskodawca nie będzie kontynuował sporu z bankiem. Zważywszy na czas prowadzenia postępowań sądowych oraz niezbędne po stronie Wnioskodawcy zaangażowanie w proces, zaproponowane przez bank rozwiązanie wydawało się korzystne. Wszak celem Wnioskodawcy nie było udowodnienie bankowi braku racji, a jedynie doprowadzenie do sytuacji, w której nienależne zobowiązanie naliczone przez bank nie będzie wymagane, a proponowane przez bank rozwiązanie taki skutek generowało. Rozwiązanie to jednak nie powinno generować przychodu po stronie Wnioskodawcy, gdyż Wnioskodawca nie miał umorzonego faktycznego, zgodnego z prawem zobowiązania, a jedynie niesłusznie naliczone, dodatkowe zobowiązanie powstałe w wyniku abuzywnych zapisów umowy kredytowej. Uznanie takiego umorzenia za przychód podatkowy byłoby dalece krzywdzące dla Wnioskodawcy. Nie dość, że abuzywne zapisy umowy nałożyły na niego dodatkowe, krzywdzące zobowiązanie (wagę sprawy pokazuje m.in. liczba wyroków w tożsamych zagadnieniach), to jeszcze po zwolnieniu z niesłusznego, dodatkowego zobowiązania, Wnioskodawca byłby zobowiązany do zapłaty podatku od przychodu, którego de facto nie było, bo miało miejsce jedynie doprowadzenie do zaniechania wymagalności niesłusznie naliczonych zobowiązań.

Jak zauważył m.in. Dyrektor Krajowej Administracji Skarbowej w interpretacji indywidualnej nr 0112-KDIL2-1.4011.203.2025.1.MB z dnia 24 kwietnia 2025 r.: „Z definicji przychodu można wywieść, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) – mają definitywny, a nie zwrotny charakter. O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze, czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w wyniku określonego zdarzenia, które powoduje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe”.

W przedmiotowej sytuacji trudno znaleźć przysporzenie majątkowe. Mamy tu do czynienia jedynie z przyznaniem się banku do zastosowania abuzywnych praktyk i wycofaniem się z oczekiwań spłaty naliczonego w ten sposób zobowiązania. Gdyby taka praktyka doprowadzała do powstania przychodu mogłoby dojść do krzywdzących sytuacji, w których jedna strona umowy naliczyłaby dodatkowe, sprzeczne z prawem zobowiązanie drugiej stronie i oczekiwała jego zapłaty, a gdy ta wniosłaby sprawę do sądu, proponowałaby ugodę i umorzenie wraz z powstaniem przychodu podatkowego. Podatnik stawałby wówczas przed trudnym wyborem – zapłacić niesłusznie naliczone zobowiązanie, czy zapłacić podatek dochodowy od jego umorzenia. Jest to absurd i przed takim wyborem podatnik nigdy nie powinien stawać, a właśnie przed takim wyborem stawałby podatnik w wyniku sporu z bankiem gdyby uznano, że naliczenie w wyniku abuzywnych zapisów umowy dodatkowego zobowiązania a następnie umorzenie go, stanowi dla zwolnionego z długu przychód podatkowy.

O warunku definitywnego przysporzenia majątkowego jako koniecznego do uznania przysporzenia za przychód podatkowy organy podatkowe wyrażały się w wielu postępowaniach, w tym. m.in. 0115-KDIT3.4011.40.2025.1.DP, 0112-KDIL2- 1.4011.128.2025.1.DJ, 0114-KDIP3-2.4011.334.2025.2.BM. W przedmiotowej sytuacji nie ma miejsca definitywne przysporzenie majątkowe, a tym samym nie należy uznać, że wystąpił przychód podatkowy, w związku z powyższym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w opisanym stanie faktycznym nie wystąpił przychód podatkowy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ogólne pojęcie przychodu zostało wyjaśnione w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są:

inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Stosownie do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061):

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela przysługującej mu wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Wedle bowiem instytucji zwolnienia z długu, uregulowanej w art. 508 ustawy Kodeks cywilny:

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić gdy podatnik uzyskuje przysporzenie majątkowe – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia następuje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów.

W świetle powyższego, umorzoną kwotę wierzytelności na podstawie ugody dotyczącej umowy o udzielenie kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z opisu sprawy wynika, że 18 lipca 2024 r. wraz z małżonką podpisał Pan z bankiem ugodę sądową na umorzenie kredytu X hipotecznego nr (...) z dnia 28 października 2005 r., którego celem był zakup lokalu mieszkalnego. Wysokość ww. kredytu wynosiła (...)zł (na dzień ugody bank określił zobowiązanie na kwotę (...) zł.). Do dnia zawarcia ugody spłacił Pan kwotę: (...) zł. W wyniku abuzywnych zapisów umowy doszło do zawyżenia zobowiązania. Wskazał Pan, że Bank zaproponował ugodę, w wyniku której wygasną Pana zobowiązania wobec banku w kwocie (...) zł, narosłe w wyniku abuzywnych zapisów umowy. Zważywszy na czas prowadzenia postępowań sądowych oraz niezbędne – z Pana strony – zaangażowanie w proces, przystał Pan na proponowane rozwiązanie.

Ponadto, w dniu 8 sierpnia 2024 r. wraz z małżonką podpisał Pan z bankiem ugodę sądową na umorzenie kredytu nr (...) z 28 marca 2007 r., którego celem było finansowanie zakupu budynku mieszkalnego. W odniesieniu do umorzonej wierzytelności kredytu zaciągniętego w dniu 28 marca 2007 r. nr (...) skorzystał Pan z zaniechania poboru podatku dochodowego.

Pana wątpliwości interpretacyjne dotyczą rozstrzygnięcia, czy w wyniku umorzenia przez bank części wierzytelności wynikającej z umowy kredytu hipotecznego nr (...) powstał przychód w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa stwierdzić należy, że wartość umorzonej na podstawie zawartej ugody z bankiem części wierzytelności wynikającej z umowy kredytu nr (...) z dnia 28 października 2005 r. stanowi dla Pana – w przypadającym udziale – przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwalifikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podkreślić bowiem należy, że w wyniku podpisanej z bankiem ugody, na mocy której bank umorzył Panu część wierzytelności z tytułu umowy kredytu nr (...) z dnia 28 października 2005 r. , wbrew Pana twierdzeniu, uzyskał Pan przysporzenie majątkowe. Nastąpiło bowiem zmniejszenie Pana zobowiązań wobec banku, a tym samym uzyskał Pan realną korzyść, która stanowi dla Pana przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na rozstrzygnięcie w niniejszej nie może wpłynąć podnoszona przez Pana argumentacja dotycząca powodu zawarcia przez Bank ugody, w szczególności „przyznania się banku do zastosowania abuzywnych praktyk i wycofaniem się z oczekiwać spłaty naliczonego zobowiązania”.

Jakkolwiek kwestia zaniechania poboru podatku nie jest przedmiotem Pana wątpliwości, to nadmienić trzeba, że w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 102) prawodawca przewidział zaniechanie poboru podatku umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego. Zgodnie z § 1 ust. 1 tego rozporządzenia:

Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Zaniechanie poboru podatku znajduje zatem zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów mieszkaniowych, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia).

Powyższe dowodzi, że w związku z umorzeniem zobowiązania kredytowego mamy do czynienia z przychodem, który przy spełnieniu określonych warunków podlega zaniechaniu poboru podatku. Gdyby bowiem w związku z umorzeniem wierzytelności wynikających z umowy kredytu mieszkaniowego nie powstawał przychód po stronie podatnika, prawodawca nie wprowadzałby przepisów regulujących możliwość zaniechania poboru podatku.

Reasumując, w opisanej sytuacji wartość umorzonej na podstawie zawartej ugody z bankiem części wierzytelności wynikającej z umowy kredytu nr (...) z dnia 28 października 2005 r. stanowi dla Pana – w przypadającym udziale – przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwalifikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, Pana stanowisko uznano za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ponadto należy podkreślić, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z treści art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. W związku z tym, interpretacje te wywierają skutki prawne jedynie w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Zatem, niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy wyłącznie Pana jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (Pana żony).

Należy zastrzec, że interpretacja indywidualna dotyczy wyłącznie sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście sformułowanego pytania interpretacyjnego, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii opisanych we wniosku i jego uzupełnieniu, nieobjętych pytaniem.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Niniejszą interpretację wydano w oparciu o opis zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli w toku ewentualnego postępowania organ uzna, że zdarzenie opisane we wniosku różni się od zdarzenia występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła.

Ponadto, w odniesieniu do wskazanych przez Pana interpretacji indywidualnych stwierdzić należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mogą one mieć zastosowania w sprawie będącej przedmiotem Pana wniosku, a ponadto w żadnej z nich nie rozstrzygnięto, że kwota umorzonej wierzytelności nie stanowi przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.