Roszczenia pracowników ze stosunku pracy

Podstawą do występowania z roszczeniem wobec pracodawcy jest naruszenie praw i uprawnień przysługujących pracownikowi. Zasada ta dotyczy wszystkich świadczeń wynikających ze stosunku pracy. Pracodawca, który świadomie lub nieświadomie narusza swoje obowiązki wobec pracownika, musi liczyć się z odpowiedzialnością. Formy takiej odpowiedzialności zależą od stopnia naruszenia obowiązujących przepisów i rodzaju świadczenia, którego dotyczą. Pracownik może dochodzić swoich praw polubownie, za pośrednictwem Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) lub na drodze sądowej.

Obowiązki pracodawców

Przepisy ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (dalej: k.p.) określają wiele obowiązków, które ciążą na pracodawcy. Nie wskazują one jednego katalogu obejmującego wszystkich zobowiązań pracodawcy wynikających ze stosunku pracy. Podstawowe obowiązki pracodawcy wobec pracowników zostały zawarte w art. 94 k.p., bez względu na podstawę nawiązania stosunku pracy z pracownikiem i bez względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy.

Pracodawca jest obowiązany w szczególności:

● zaznajamiać pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach i ich podstawowymi uprawnieniami, ● organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy, ● organizować pracę w sposób zapewniający zmniejszenie uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie, ● przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy, ● zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (dalej: bhp), ● terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie, ● ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych, ● stwarzać pracownikom podejmującym zatrudnienie - po ukończeniu szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe lub szkoły wyższej - warunki sprzyjające przystosowaniu się do należytego wykonywania pracy, ● zaspokajać, w miarę posiadanych środków, socjalne potrzeby pracowników, ● stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich pracy, ● prowadzić dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy i akta osobowe pracowników, ● przechowywać dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy i akta osobowe pracowników w warunkach niegrożących uszkodzeniem lub zniszczeniem, ● wpływać na kształtowanie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego