Pułapki cyberpracy

Jeśli chcemy, by ludzie w wolnym czasie robili rzeczy dobre i dla nich, i dla wspólnoty, to musimy tworzyć tkankę instytucjonalną, która będzie do tych dobrych rzeczy zachęcała. Przemyślanej pracy nad taką tkanką nie widzę nawet w krajach dłużej ćwiczących demokrację niż Polska. Ta przestrzeń została stłumiona przez rewolucję technologiczną

Z Andrzejem Zybertowiczem rozmawia Jarema Piekutowski

W wyniku rewolucji technologicznej, o której mówimy, według ekspertów w ciągu najbliższych 30 lat mają zniknąć takie zawody jak m.in.: sprzedawca w masowym handlu detalicznym, kasjer, agent biura podróży, kucharz fast food, dyspozytor taksówek, telemarketer, pracownik produkcji (np. składający produkty). Automatyzacja dużej części pracy spowoduje, że wielu ludzi pozostanie bez zatrudnienia. Jak poradzić sobie z tym problemem? Czy bezwarunkowy dochód gwarantowany jest rozwiązaniem?

Na pierwszy rzut oka, bez analizy głębszych kontekstów, wydawałoby się, że jest to projekt rozsądny, do rozważenia i próbnej realizacji. Mam co do tego ostatnio niemałe wątpliwości.

Postanowiłem niedawno nieco bliżej przyjrzeć się fali teorii spiskowych, które z taką siłą rozwinęły się w czasie pandemii. Przełomowym punktem w tej analizie okazały się „Paradise Papers”. Jeden opisywany tam element zwrócił moją uwagę w kontekście postulatu bezwarunkowego dochodu gwarantowanego - mianowicie dynasty trust. Są to fundusze zbudowane w taki sposób, by wielkie majątki przechodziły z pokolenia na pokolenie bez ryzyka ich opodatkowania, rozproszenia, błędnych inwestycji, nacjonalizacji czy innych zagrożeń.

Dlaczego to zwróciło pana uwagę?

Czymś innym będzie dochód podstawowy w demokracji jakoś realnej, czym innym w fasadowo-totalnej, np. w stylu facebookowego Metaversum. Mówiłem wcześniej, że o ile bada się często (można powiedzieć: w kółko) podatność ludzkich umysłów na teorie spiskowe, to niewiele jest badań mówiących o tym, jakie są warunki i granice skutecznego spiskowania. Jeśli mówimy o spiskach w stylu zakonu Illuminati czy innych rzekomych władców świata, które miałyby trwać przez pokolenia, to dziś mamy do czynienia z istotną dodatkową przeszkodą dla nich.