Memento mori, ekonomio!

Nasza śmiertelność i nasze podejście do niej wpływają na to, jak szybko rozwija się gospodarka

Boston Dynamics, najbardziej znana na świecie firma produkująca roboty, z okazji 30-lecia istnienia opublikowała wideo przedstawiające postępy w pracach nad tymi maszynami – od nieforemnych prototypów nieporadnie naśladujących ludzkie ruchy po pląsające z gracją androidy. Jednocześnie wiele innych firm (m.in. Neuralink Elona Muska) pracuje nad technologiami pozwalającym na ich kontrolę siłą umysłu.

Czy, jak chcą niektórzy, kolejny krok w ewolucji ludzkości to cyborgizacja i zapewnienie sobie nieśmiertelności? Cyborgizacja – to możliwe, choć zapewne w perspektywie setek lat. Nieśmiertelność – wątpliwe. Człowiek jako mózg w biomechanicznej skorupie będzie żył dłużej, ale i tak będzie podatny na usterki, w tym te ostateczne. Śmierć nie wyjedzie na wakacje i to, szanowny śmiertelny Czytelniku, ważna i jednocześnie wyjątkowo rzadko wspominana konstatacja ekonomiczna.

Czas jako waluta

Nieprawdą byłoby stwierdzenie, że ekonomiści o śmierci nie mówią wcale. Mówią, ale raczej mimochodem i na marginesie innych zagadnień, rzadko wyciągając uogólnione wnioski. Weźmy np. uwagę Johna Maynarda Keynesa, że „w długim okresie wszyscy jesteśmy martwi”. Poczynił ją, by zdyskredytować tych badaczy, którzy zamiast oferować rozwiązania palących problemów, poświęcają się niepraktycznym obserwacjom. W optyce Keynesa idealny ekonomista powinien być jak dentysta. Przychodzisz do niego z bólem zęba, czyli np. wysokim bezrobociem, by cię profesjonalnie wyleczył. Druga część cytatu brzmi: „Ekonomiści stawiają sobie zbyt łatwe i bezużyteczne zadanie, jeśli w burzliwych porach roku mogą nam tylko powiedzieć, że kiedy burza minie, ocean znów będzie spokojny”.