Samorządowe finanse w dobie koronawirusa

Znowelizowana ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 uwzględnia także rozwiązania odnoszące się bezpośrednio do funkcjonowania samorządów w czasie epidemii. Proponowane w ustawie zmiany ukierunkowane są między innymi na uelastycznienie samorządowych finansów.

Ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: specustawa lub ustawa COVID-19), po ostatniej nowelizacji znacząco zmieniła zakres przedmiotowy zawartych w niej regulacji. Warto zwrócić uwagę na znaczące rozszerzenie - w stosunku do brzmienia pierwotnego - jednego z podstawowych pojęć, tj. przeciwdziałanie COVID-19. Teraz, zgodnie z brzmieniem wskazanym w art. 2 ust. 2, przez przeciwdziałanie COVID-19 należy rozumieć wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych, tej choroby. Nowa definicja akcentuje istotę zwalczania negatywnych skutków w najbardziej newralgicznych obszarach, tj. zarówno w kontekście społecznym jak i gospodarczym.

W tym społeczno-gospodarczym wprowadza się nowe rozwiązania prawne, które umożliwiają zastosowanie szerszego spektrum instrumentów zawartych w ustawie, w tym instrumentów mających bezpośrednie odniesienie do finansów jednostek samorządu terytorialnego. Te mogą posłużyć organom władzy publicznej nie tylko do samego zwalczania zagrożenia epidemicznego, ale także, a może przede wszystkim, do ograniczenia nieuniknionych ekonomicznych skutków epidemii.

Zmiany w przyznawaniu dotacji JST

Jednym z rozwiązań uelastyczniających samorządowe finanse jest zmiana zasad funkcjonowania dotacji celowych wypłacanych jednostkom samorządu terytorialnego zawarta w art. 15zi specustawy.