Rozliczenie wynagrodzeń w 2009 r.

1. Wynagrodzenie za pracę a przychód z tytułu zatrudnienia

Wynagrodzenie za pracę. Zarówno przepisy prawa pracy, jak i przepisy podatkowe oraz przepisy dotyczące ubezpieczeń społecznych nie zawierają definicji pojęcia „wynagrodzenie za pracę”. W uchwale z 30 grudnia 1986 r. (sygn. akt III PZP 42/86, OSNC 1987 r. nr 8, poz. 106), Sąd Najwyższy stwierdził, że:

wynagrodzenie za pracę to świadczenie konieczne, o charakterze przysparzająco-majątkowym, które zakład pracy jest zobowiązany wypłacać okresowo pracownikowi w zamian za wykonaną przez niego pracę, świadczoną na podstawie stosunku pracy, odpowiednio do rodzaju, ilości i jakości pracy.

Przychód ze stosunku pracy. Pojęcie wynagrodzenia za pracę nie powinno być utożsamiane z pojęciem przychodu ze stosunku pracy. To drugie ma znacznie szerszy zakres. W zacytowanej wcześniej uchwale Sąd Najwyższy podkreślił, że:

wynagrodzenie jest ściśle związane z wykonywaną pracą, przysługuje z tytułu jej wykonania. W odróżnieniu od tego „przychód z tytułu zatrudnienia” to nie tylko wynagrodzenie za wykonaną pracę, ale wszelkiego rodzaju wypłaty dokonywane przez pracodawcę. W tym, oprócz typowych składników wynagrodzenia (wynagrodzenie zasadnicze, za godziny nadliczbowe, dodatki, nagrody), świadczenia w naturze (np. paczki z okazji świąt) oraz różnego rodzaju ekwiwalenty (np. ekwiwalent za urlop, za pranie odzieży roboczej).

Zupełnie inaczej sytuacja wygląda, gdy pracownik zawrze umowę zlecenia lub o dzieło z inną osobą niż jego pracodawca. O ile umowa zlecenia spowoduje obowiązek potrącenia składki zdrowotnej, z wyłączeniem pozostałych składek (są one dobrowolne - pod warunkiem że zleceniobiorca z umów o pracę otrzymuje wynagrodzenie wyższe od najniższego wynagrodzenia), o tyle zawarcie umowy o dzieło w ogóle nie spowoduje obowiązku potrącania jakichkolwiek składek ubezpieczeniowych.