Czy wyniki sprzedażowe osiągane przez pracownika mogą być przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę

W wielu firmach, np. bankach, sklepach, liczy się liczba sprzedanych produktów czy towarów. Pracownikom narzuca się tzw. plany sprzedażowe. Ich osiągnięcie przekłada się na otrzymywaną przez pracownika premię albo inny benefit, np. wycieczkę zagraniczną. Jednak brak realizacji przez zatrudnionego wyników sprzedażowych nie może być przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę. Tak wynika z najnowszego orzecznictwa sądowego.

Umowa o pracę nie jest kontraktem rezultatu (jak np. umowa o dzieło), ale starannego działania. Dlatego pracodawcy powinni być ostrożni w formułowaniu powodu wypowiedzenia. Jak podkreśla się bowiem w orzecznictwie, samo powoływanie się przez pracodawcę na nieosiągnięcie odpowiedniej skuteczności (efektywności) wykonywanych przez pracownika obowiązków zmierza do przerzucenia na niego ryzyka prowadzonej działalności gospodarczej.

Przyczyna wypowiedzenia

Wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony powinno wskazywać przyczynę zwolnienia z pracy (art. 30 § 4 Kodeksu pracy). Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że przyczyna wypowiedzenia nie musi mieć szczególnej wagi czy nadzwyczajnej doniosłości (wyrok SN z 4 grudnia 1997 r., I PKN 419/97, OSNP 1998/20/598). Mimo tego stanowiska Kodeks pracy przewiduje prawne ograniczenia pełnej swobody pracodawcy w zakresie rozwiązywania umów o pracę.

We wskazanym orzeczeniu SN uznał, że uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę brak oczekiwanej przez pracodawcę dbałości, staranności i uwagi w wykonywaniu obowiązków pracowniczych. Jednak przyczyna ta powinna być konkretna i rzeczywista. Jej sprecyzowanie przez pracodawcę musi umożliwić pracownikowi racjonalną ocenę, czy ten powód rzeczywiście istnieje i czy w związku z tym zaskarżenie wypowiedzenia jest celowe. Nie wystarczy podanie w wypowiedzeniu umowy o pracę ogólnej przyczyny zwolnienia lub powtórzenie wyrażeń ustawowych, jeżeli nie jest to połączone ze wskazaniem konkretnych okoliczności, które taki ogólny wniosek uzasadniają.