Krótsze kontrole i dłuższe vacatio legis. Rząd przyjął projekt ustawy deregulacyjnej
Łatwiejsze zakładanie firmy, mniej wymogów regulacyjnych, szybsze procedury administracyjne, rozwój najmniejszej działalności gospodarczej, w tym rzemiosła, czy krótszy czas kontroli - to propozycje zmian dla przedsiębiorców jakie znalazły się w tzw. pierwszym pakiecie deregulacyjnym. 11 marca 2025 roku Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy deregulacyjnej, przygotowywany przez MRiT od ubiegłego roku. Nowe regulacje mają obowiązywać od 1 maja 2025 roku.
11 marca 2024 roku Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego, przygotowany przez Ministra Rozwoju i Technologii. Nowe przepisy przewidują deregulację prawa gospodarczego i administracyjnego, w tym poprawę środowiska prawnego, w którym działają polskie firmy. Pierwszy Pakiet Deregulacyjny to ponad 40 zmian dotyczących różnych obszarów działalności gospodarczej, na różnych etapach jej prowadzenia. Projektowane przepisy obejmują m.in. nowe zasady kontroli firm, usprawnienia w dialogu administracji z przedsiębiorcami, przejrzyste zasady tworzenia prawa gospodarczego.
"Celem projektowanej ustawy jest wprowadzenie uproszczeń odnoszących się do działalności gospodarczej na etapie rozpoczynania działalności przez przedsiębiorcę oraz rozwoju jego przedsiębiorstwa w kolejnych latach. Nowelizacja obejmie też przepisy dotyczące zasad stanowienia prawa gospodarczego i oceny jego funkcjonowania" - czytamy w uzasadnieniu projektu.
Nowe zasady kontroli przedsiębiorcy
Kontrole w przedsiębiorstwach będą prowadzone, ale na nowych zasadach, tak aby nie paraliżować działalności gospodarczej firm - podkreśla resort rozwoju. W projekcie ustawy deregulacyjnej zaproponowano skrócenie maksymalnego czasu kontroli mikroprzedsiębiorców z 12 do 6 dni, a także wprowadzenie obowiązku doręczenia przedsiębiorcy przed kontrolą wstępnej listy wymaganych informacji i dokumentów.
Projekt wprowadza także maksymalną liczbę kontroli, które może przeprowadzić organ kontroli w określonym w przepisach okresie. W przypadku niskiego ryzyka kontrola będzie przeprowadzana nie częściej niż raz na 5 lat, w przypadku średniego ryzyka – nie częściej niż raz na 3 lata, a w przypadku wysokiego ryzyka – tak często, jak jest to wymagane dla zapewnienia przestrzegania przepisów. Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli zostanie uzupełnione o informację na temat kategorii ryzyka, do której kontrolowany przedsiębiorca został przypisany na podstawie analiz poprzedzających wszczęcie kontroli.
Ponadto, przedsiębiorca będzie mógł wnieść sprzeciw wobec czynności kontrolnych. Będzie to możliwe w przypadku, gdy organ w sposób nieuprawniony powołuje się na okoliczności uzasadniające niestosowanie ograniczeń kontroli określonych w Prawie przedsiębiorców, np. ze względu na podejrzenie popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary.
Uproszczenie postępowania administracyjnego
W ramach pakietu deregulacyjnego resort chce uprościć niektóre obowiązki, które spoczywają na przedsiębiorcach, a także poprawić ich relacje z administracją publiczną. Proponowane rozwiązania w tym zakresie to m. in.:
- wprowadzenie decyzji hybrydowej (decyzja zostaje wydana w formie papierowej, a załączniki w formie elektronicznej),
- zwiększenie wykorzystania tzw. „wezwań miękkich”, czyli możliwość wystąpienia do przedsiębiorcy bez wszczynania postępowania,
- odejście od zasady dwuinstancyjności na rzecz jednoinstancyjności w kilku kolejnych postępowaniach administracyjnych,
- wprowadzenie dodatkowych zachęt inicjujących prowadzenie mediacji w sprawach administracyjnych,
- możliwość umarzania należności z tytułu kar administracyjnych i zaległych kar administracyjnych z urzędu,
- elektronizacja postępowań przed Krajową Izbą Odwoławczą,
- doprecyzowanie zasad liczenia karencji odnoszącej się do możliwości ponownego skorzystania z tzw. Małego ZUS Plus,
- brak konieczności przedkładania w urzędzie dokumentu prokury lub pełnomocnictwa, jeżeli umocowanie można wykazać w oparciu o dostępne publicznie rejestry (KRS, CEIDG).
Zmiany w zakresie prawa gospodarczego
Trzeci obszar zaproponowanych w projekcie zmian ma zapewnić większą stabilność systemu prawnego i zminimalizować obciążenia regulacyjne nakładane na przedsiębiorców. Jak informuje resort, chodzi o to aby organy, które zajmują się legislacją prawa gospodarczego, przyglądały się nie tylko nowym pomysłom, ale także regulacjom, które już funkcjonują. Wśród propozycji znalazły się m. in.:
- zasada równoważenia obowiązków administracyjnych (tzw. „one in, one out”) - każdy nowy obowiązek dla firm będzie wiązał się z koniecznością likwidacji innego obciążenia w tym samym lub zbliżonym obszarze,
- obowiązkowa ocena skutków regulacji ex post po 2 latach od wejścia w życie aktu prawnego, w przypadku braku możliwości przeprowadzenia konsultacji publicznych,
- wydłużone vacatio legis (nie krótsze niż po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia – przedsiębiorcy zyskają czas do przygotowania się do nowych rozwiązań)
- obowiązek cyklicznego opracowywania rządowego Programu regulacyjnego
Usprawnienia dotyczą również innych aspektów prowadzenia działalności gospodarczej, jak chociażby możliwości zawierania umowy leasingu w formie dokumentowej. Dziś zawarcie takiej umowy jest możliwe tylko w formy pisemnej, pod rygorem jej nieważności.
Planowana jest również zmiana definicji rzemiosła i rzemieślnika. Do rzemiosła zostaną włączone usługi świadczone przez protetyka słuchu i optyka okularowego. Rzemieślnicy dostaną szeroki wybór prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności – nowa definicja rzemieślnika obejmie m.in. wszystkie spółki kapitałowe.
Nowe rozwiązania mają wejść w życie zasadniczo od 1 maja 2025 roku, z wyjątkiem przepisów odnoszących się do postępowań odwoławczych przed KIO, które zaczną obowiązywać od przyszłego roku.
Źródło: Ministerstwo Rozwoju i Technologii
Oprac. Katarzyna Bogucka
POTRZEBUJESZ POMOCY?