US rozstrzygnie wątpliwości na korzyść podatnika - zmiany w Ordynacji podatkowej
20 października 2025 r. w Dzienniku Ustaw została opublikowana nowelizacja Ordynacji podatkowej. Nowe przepisy rozszerzają zasadę in dubio pro tributario, umożliwiając jej stosowanie nie tylko w przypadku wątpliwości interpretacyjnych, lecz także w sytuacjach, gdy nie da się jednoznacznie ustalić stanu faktycznego. W postępowaniach podatkowych wszczynanych z urzędu, organy będą zobowiązane do rozstrzygania takich wątpliwości na korzyść strony.
W postępowaniu podatkowym obowiązuje zasada, że niedające się usunąć wątpliwości są rozstrzygane na korzyść podatnika (zasada in dubio pro tributario). Zasada ta odnosi się wyłącznie do wątpliwości powstałych na tle interpretacji obowiązujących przepisów i może być zastosowana tylko wówczas, gdy żadna z możliwych wykładni (językowa, systemowa, funkcjonalna) nie rozwiązuje problemu. Nowelizacja rozszerza tą zasadę, tak aby na korzyść podatnika mogły być rozstrzygane także wątpliwości dotyczące stanu faktycznego
Wątpliwości co do stanu faktycznego na korzyść podatnika
Ustawą z dna 12 września 2025 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa (Dz. U. poz. 1417) przewidziano uzupełnienie art. 122 Ordynacji podatkowej, który zobowiązuje organy podatkowe do podejmowania w toku postępowania podatkowego wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym (zasada prawdy obiektywnej).
Do treści tego przepisu dodano zasadę, że w postępowaniu podatkowym wszczętym z urzędu niedające się usunąć wątpliwości co do stanu faktycznego rozstrzyga się na korzyść strony (art. 122 § 2 Ordynacji podatkowej).
Reguła ta dotyczyć będzie przypadków, w których, na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, nie można przyjąć, że dana okoliczność faktyczna została jednoznacznie wykazana. Wątpliwości te powinny mieć charakter konkretny i realny, co oznacza, że nie mogłyby zostać rozstrzygnięte przez dalsze czynności procesowe.
Jak podkreśla MF, taka regulacja umieszczona w zasadach ogólnych postępowania podatkowego będzie stanowiła dodatkową gwarancję chroniącą interes strony toczącego się postępowania. Jednocześnie, zasada ta nie nakłada obowiązku przyjęcia wersji najkorzystniejszej dla strony, lecz chodzi o "zakaz czynienia niekorzystnych domniemań w sytuacji, gdy stan dowodów nie pozwala na ustalenie faktów". W sytuacji gdy możliwe będzie przyjęcie dwóch równoważnych wersji zdarzeń, należy wybrać wersję korzystniejszą dla strony postępowania podatkowego.
Wyjątki od zasady
Jednocześnie przewidziano wyjątki od tej zasady, które mają chronić uczestników postępowania o spornych interesach, czy inne osoby, na których interes ma wpływ wydawane przez organ rozstrzygnięcie, a także interes publiczny czy interes państwa.
Zasada ta nie znajdzie zastosowania w przypadkach gdy:
- w postępowaniu uczestniczą strony o spornych interesach lub wynik postępowania ma bezpośredni wpływ na interesy innych osób;
- przepisy odrębne wymagają od strony wykazania określonych faktów;
- sprzeciwia się temu ważny interes publiczny, w tym istotny interes państwa.
Nowe przepisy będą dotyczyły postępowania podatkowego, które rozpoczynane jest z urzędu, a także będą miały zastosowanie odpowiednio w czynnościach sprawdzających, kontroli podatkowej oraz kontroli celno-skarbowej.
Nowelizacja wejdzie w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Nowy przepis ma zastosowanie także do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie.
Ustawa z dnia 12 września 2025 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2025 r. poz. 1417)
Oprac. Katarzyna Bogucka
POTRZEBUJESZ POMOCY?