Nowe zasady ochrony przedemerytalnej nauczycieli

Od 1 września 2025 r. ochrona przedemerytalna w szkołach jest jednolita dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania i umowy o pracę na czas nieokreślony. Dyrektor co do zasady nie może wypowiedzieć stosunku pracy osobie, której do emerytury brakuje nie więcej niż 4 lata, jeśli spełnia warunki do jej uzyskania. Zakaz ten nie działa jednak w ściśle określonych przypadkach, m.in. przy likwidacji szkoły, negatywnej ocenie pracy lub braku możliwości dalszego zatrudnienia po zmianach organizacyjnych.

ochrona przedemerytalna

Podstawa ochrony i powód zmiany

Art. 39 Kodeksu pracy zakazuje pracodawcy wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi, któremu do wieku emerytalnego brakuje nie więcej niż 4 lata, o ile staż pracy umożliwia mu przejście na emeryturę z tym wiekiem. W oświacie Kodeks pracy stosuje się pomocniczo (art. 91c Karty nauczyciela), ale przed 1 września 2025 r. w orzecznictwie przyjmowano, że ochrona ta nie obejmuje nauczycieli mianowanych, bo ich status w zakresie rozwiązywania stosunku pracy reguluje Karta Nauczyciela. Skutkiem była różna ochrona zależnie od podstawy zatrudnienia.

Co obowiązuje od 1 września 2025 r.

Nowelizacja z 25 lipca 2025 r. wprowadziła jednolitą ochronę przedemerytalną nauczycieli.

Wyjątki: kiedy ochrona nie zadziała

Ochrony nie stosuje się w przypadku:

• uzyskania prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
• całkowitej likwidacji szkoły,
• negatywnej oceny pracy (art. 6a Karty Nauczyciela),
• częściowej likwidacji szkoły lub zmian organizacyjnych powodujących brak możliwości dalszego zatrudnienia w pełnym wymiarze – tu dyrektor musi najpierw zaproponować ograniczenie zatrudnienia/zmniejszenie etatu, a rozwiązanie stosunku pracy jest dopuszczalne dopiero przy odmowie nauczyciela albo gdy dalsze zatrudnienie nie jest możliwe.

Oprac. Milena Drozd