KODEKS PRACY. KOMENTARZ DLA PRAKTYKÓW
Waldemar Gujski, Piotr Żukowski
Gujski Zdebiak Kancelaria Adwokacko-Radcowska
Art. 17. Pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych.
1. Podobnie jak art. 13 i 16 k.p., omawiany przepis ma charakter postulatu i nie stanowi samodzielnej podstawy do formułowania przez pracownika roszczeń wobec pracodawcy o przeprowadzenie konkretnego szkolenia.
2. Na pracodawcy spoczywają obowiązki przeszkolenia pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenia okresowych szkoleń w tym zakresie (art. 2373 § 2 k.p.).
3. Szczególne obowiązki w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych spoczywają na pracodawcy w związku z zatrudnianiem pracowników młodocianych. Wykonują oni bowiem co do zasady pracę w celu przygotowania zawodowego. Pracodawca jest ponadto obowiązany zwolnić młodocianego od pracy na czas potrzebny do wzięcia udziału w zajęciach szkoleniowych w związku z dokształcaniem się (art. 198 k.p.).
Art. 18. § 1. Postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy.
§ 2. Postanowienia umów i aktów, o których mowa w § 1, mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy są nieważne; zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy.
§ 3. Postanowienia umów o pracę i innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy, naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu są nieważne. Zamiast takich postanowień stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy, a w razie braku takich przepisów - postanowienia te należy zastąpić odpowiednimi postanowieniami niemającymi charakteru dyskryminacyjnego.
Artykuł 18 k.p. wyznacza w sposób ogólny granice autonomii woli stron stosunku pracy i formułuje regułę, że postanowienia umów o pracę nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy (wyrok SN z 5 lipca 2005 r., I PK 276/04, "Wokanda" 2006/2/23). Wynikają z niego dwie zasady o podstawowym znaczeniu dla prawa pracy: uprzywilejowania pracownika (§ 1) oraz automatyzmu (§ 2), które regulują szczególny sposób działania tej gałęzi prawa.
