Nawiązywanie stosunku pracy

Każdy pracodawca lub inna osoba działająca w jego imieniu ponosi odpowiedzialność materialną za wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Za wykroczenia pracodawca może zostać ukarany karą grzywny przez inspektora pracy (art. 281, 282, 283 k.p.). Dodatkowo, wykroczenia pracodawcy stanowią jednocześnie naruszenie jego podstawowych obowiązków względem pracownika, a to daje pracownikowi prawo do natychmiastowego odejścia z pracy lub np. dochodzenia odszkodowania na drodze sądowej (art. 55 § 1¹ k.p.).

Podstawowym organem stojącym na straży przestrzegania przepisów z zakresu prawa pracy, w tym przede wszystkim praw i uprawnień pracowniczych, jest PIP. To do niej, w większości przypadków, pracownik zwraca się najpierw. Do zadań PIP należy m.in. nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy, w szczególności:

● przepisów i zasad bhp,
● przepisów dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, czasu pracy, urlopów, uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych

- art. 10 ust. 1 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (dalej: ustawa o PIP).

W razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia właściwe organy PIP są uprawnione odpowiednio do:

● nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie, gdy naruszenie dotyczy przepisów i zasad bhp, ● nakazania wstrzymania prac lub działalności - gdy naruszenie powoduje bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników lub innych osób wykonujących te prace lub prowadzących działalność; skierowania do innych prac pracowników lub innych osób dopuszczonych do pracy wbrew obowiązującym przepisom przy pracach wzbronionych, szkodliwych lub niebezpiecznych albo pracowników lub innych osób dopuszczonych do pracy przy pracach niebezpiecznych, jeżeli pracownicy ci lub osoby nie posiadają odpowiednich kwalifikacji; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu, ● zakazania wykonywania pracy lub prowadzenia działalności w miejscach, w których stan warunków pracy stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu, ● nakazania, w przypadku stwierdzenia, że stan bhp zagraża życiu lub zdrowiu pracowników albo osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym osób wykonujących na własny rachunek działalność gospodarczą, zaprzestania prowadzenia działalności bądź działalności określonego rodzaju, ● nakazania ustalenia, w określonym terminie, okoliczności i przyczyn wypadku, ● nakazania wykonania badań i pomiarów czynników szkodliwych i uciążliwych w środowisku pracy w przypadku naruszenia trybu, metod, rodzaju lub częstotliwości wykonania tych badań i pomiarów lub konieczności stwierdzenia wykonywania pracy w szczególnych warunkach, ● nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu, ● skierowania wystąpienia lub wydania polecenia, w razie stwierdzenia innych naruszeń niż tutaj wymienione, w sprawie ich usunięcia, a także wyciągnięcia konsekwencji w stosunku do osób winnych.