Odpowiedzialność materialna pracowników
Pracownik ponosi odpowiedzialność na podstawie przepisów Kodeksu pracy, jeżeli wyrządzenie szkody pracodawcy pozostaje w związku przyczynowym z wykonywaniem obowiązków pracowniczych. W artykule zostały przedstawione podstawy prawne oraz obowiązki stron stosunku pracy przy odpowiedzialności materialnej.
Przepisy ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (dalej: k.p.) przewidują trzy sytuacje, w których powstaje odpowiedzialność materialna pracownika, a które dotyczą szkody wyrządzonej z winy nieumyślnej, szkody wyrządzonej z winy umyślnej (art. 114 k.p.) lub powstałej wskutek niewyliczenia się pracownika z mienia powierzonego z obowiązkiem zwrotu lub do wyliczenia się (art. 124 k.p.).
Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną w mieniu pracodawcy
Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną na zasadach określonych przepisami k.p. (art. 114-122 k.p.).
Pracownik zostanie pociągnięty do odpowiedzialności materialnej, jeżeli zostaną spełnione określone przesłanki. Są nimi:
● powstanie szkody w majątku pracodawcy,
● wina pracownika,
● niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków pracowniczych,
● normalny (adekwatny) związek przyczynowy między działaniem pracownika a niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków pracowniczych.
Brak któregokolwiek z tych elementów nie pozwala na obciążenie pracownika odpowiedzialnością materialną. Pracodawca jest obowiązany wykazać wszystkie okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody (art. 116 k.p.). Musi zatem udowodnić, że poniósł określony uszczerbek majątkowy, który był rezultatem i normalnym następstwem bezprawnego zachowania danego pracownika (pracowników). Dodatkowo powinien wykazać, że powstała szkoda wynikła z zawinionego niewykonania lub nienależytego wykonania konkretnych obowiązków pracowniczych.
Przepisy k.p. nie wskazują, w jaki sposób pracodawca ma określić winę pracownika i powstałą z tego tytułu szkodę. Dlatego też pracodawca może udowadniać przesłanki odpowiedzialności pracownika wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w przepisach ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, tj. dokumentami (art. 244-250), zeznaniami świadków (art. 258-277), opiniami biegłych (art. 278-291), oględzinami (art. 292-298), przesłuchaniami stron (art. 299-304), innymi środkami dowodowymi (art. 305-309).
