Świadczenia z pomocy społecznej. Postępowanie administracyjne

Rozdział I. Postępowanie w sprawach z zakresu pomocy społecznej

1. Ogólna charakterystyka

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc tę organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Powyżej przytoczony artykuł 2 ustawy o pomocy społecznej, obowiązujący zarówno pod rządami nieobowiązującej już ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. (wówczas w nieco innym brzmieniu umiejscowiony był w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy), jak również na mocy aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1769 ze zm.), zwanej dalej: "ustawą o pomocy społecznej", jest dobrze znany każdemu, kto choć raz miał do czynienia z przyznawaniem świadczeń z pomocy społecznej.

Zgodnie z art. 1 ustawy o pomocy społecznej ustawa określa: zadania w zakresie pomocy społecznej, rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich udzielania, organizację pomocy społecznej oraz zasady i tryb postępowania kontrolnego w zakresie pomocy społecznej.

Co do zasady, wyżej wskazana ustawa samodzielnie w dużej mierze wskazuje zasady i tryb udzielania świadczeń z pomocy społecznej. Jednocześnie sama ustawa aż w dwóch miejscach, tj. w art. 14 i art. 133, zawiera normę, zgodnie z którą w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio (lub stosuje się) przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1257 ze zm.), zwanej dalej "Kodeksem postępowania administracyjnego" lub "k.p.a.".

Jednocześnie należy zauważyć, że sam Kodeks postępowania administracyjnego zarówno w brzmieniu sprzed ostatniej znaczącej nowelizacji (ustawa z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. poz. 935, która weszła w życie z dniem 1 czerwca 2017 r.) w art. 1 wskazywał, że kodeks ten normuje postępowania przed: organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych, przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych powyżej, w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między innymi podmiotami, w sprawach wydawania zaświadczeń, jak i po nowelizacji wskazuje - zgodnie z art. 1 w obecnym brzmieniu - Kodeks postępowania administracyjnego normuje: postępowanie przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych albo załatwianych milcząco, postępowanie przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw wskazanych powyżej, postępowanie w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i innymi właściwymi podmiotami, postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń, nakładanie lub wymierzanie administracyjnych kar pieniężnych lub udzielanie ulg w ich wykonaniu, tryb europejskiej współpracy administracyjnej.