Gwiazdy w naszej głowie

Choroby rozwojowe ludzkiego mózgu wynikają w dużej mierze z nieprawidłowego rozwoju astrocytów. Dlaczego wciąż wiemy o nich tak mało?

Z Aleksandrą Pękowską rozmawia Anna Piotrowska

Większość ludzi wie, jak działa neuron – komórka mózgu: że tworzy synapsy, połączenia odpowiadające za przesyłanie informacji. Ale gdyby zapytać na ulicy 10 osób, co to jest astrocyt – też komórka mózgu, to marne szanse, by choć jedna z nich wiedziała. Dlaczego o astrocytach prawie w ogóle się nie mówi?

Ma to podłoże historyczne. Kiedy odkryto, że neurony odpowiadają za przesyłanie bodźców, naukowcy całą uwagę od razu skierowali na nie. I nie dziwię się im, bo to fascynujące komórki. Astrocyty zawsze były w ich cieniu, to elementy mózgu, które odpowiadają za wszystko, co się dzieje wokół neuronów, i sprawiają, że przesyłanie informacji przebiega poprawnie. Nie jest tak, że nikt wcześniej nie badał astrocytów, tylko mniej naukowców się nimi zajmuje, a wyniki ich prac nie są tak rozpowszechnione. Ale zainteresowanie tymi komórkami rośnie.

Dlaczego warto badać astrocyty?

To konieczne, jeśli chcemy zrozumieć, jak funkcjonujemy, poznajemy świat, jak przebiega ewolucja wewnątrz nas, w siedlisku naszych myśli. Astrocyt jest komórką, bez której nie funkcjonuje mózg, bo nie ma czegoś takiego jak mózg bez astrocytów – podobnie jak nie ma go bez neuronów.

Już w XIX w. naukowcy zdawali sobie sprawę z ważnej funkcji astrocytów. Choć nazywano je wtedy glejem, w konotacji do kleju. Sądzono, że glej to coś, co skleja mózg w całość.