Jaką normę czasu pracy stosować wobec pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności po okresie ważności orzeczenia o niepełnosprawności

Pracowników będących osobami niepełnosprawnymi obowiązują szczególne przepisy o czasie pracy. Zgodnie z nimi:

• czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo,
• czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo,
• osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych (art. 15 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych).

Powyższych przepisów nie stosuje się do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz gdy na wniosek osoby zatrudnionej lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad pracownikiem wyrazi na to zgodę (art. 16 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych).

Okresy obowiązywania uprawnień związanych z niepełnosprawnością pracownika. Uprawnienia pracownicze związane z niepełnosprawnością, określone w przepisach o czasie pracy, przysługują osobie niepełnosprawnej odpowiednio od dnia, od którego została ona wliczona do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych, czyli od dnia przedstawienia pracodawcy orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność (art. 2a ust. 1 i 20c ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). Jednak w przypadku przedstawienia pracodawcy kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych, począwszy od dnia złożenia wniosku o wydanie orzeczenia. Warunkiem takiego postępowania jest okoliczność, że z orzeczenia wynika, iż w tym okresie osoba ta była niepełnosprawna, a wniosek o wydanie orzeczenia został złożony nie później niż w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin ważności poprzedniego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność (art. 2a ust. 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych).

Ponadto, bez względu na datę złożenia wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych również w okresie do 3 miesięcy poprzedzających dzień przedstawienia pracodawcy kolejnego orzeczenia, jeżeli z treści tego orzeczenia wynika, że w tym okresie osoba ta była niepełnosprawna (art. 2a ust. 3 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych).

Zmienione zasady występowania o ponowne orzeczenie o niepełnosprawności. Do ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych 3 sierpnia 2024 r. zostały wprowadzone nowe przepisy. Regulują one sytuację osób, które wystąpiły z wnioskiem o wydanie kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności, ale do dnia upływu ważności dotychczasowego orzeczenia nie uzyskały nowego orzeczenia. Z przepisów tych wynika, że osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony może wystąpić do powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności z wnioskiem o wydanie kolejnego orzeczenia nie wcześniej niż 2 miesiące przed upływem terminu ważności posiadanego orzeczenia. Natomiast osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności może wystąpić do powiatowego zespołu z wnioskiem o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu ważności orzeczenia o niepełnosprawności. Jeżeli wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności został złożony w okresie ważności odpowiednio orzeczenia ustalającego niepełnosprawność albo orzeczenia ustalającego stopień niepełnosprawności, to zachowuje ono ważność do dnia wydania kolejnego ostatecznego orzeczenia, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia 6 miesiąca następującego po dacie określającej tę ważność . Po otrzymaniu takiego wniosku przewodniczący powiatowego zespołu wydaje niezwłocznie zaświadczenie potwierdzające złożenie tego wniosku oraz określające termin ważności dotychczasowego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności.

Zatem w przypadku pracownicy, która wystąpiła z wnioskiem o wydanie kolejnego orzeczenia określającego stopień jej niepełnosprawności i dochowała ustawowego terminu, z mocy prawa (tj. art. 6bb ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych) jej dotychczasowe orzeczenie ustalające umiarkowany stopień niepełnosprawności zachowuje ważność do dnia wydania kolejnego ostatecznego orzeczenia (nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia 6 miesiąca następującego po dacie określającej tę ważność). Skoro dotychczasowe orzeczenie ustalające umiarkowany stopień niepełnosprawności jest nadal ważne, to oznacza, że do tej pracownicy pracodawca w dalszym ciągu powinien stosować niższe normy czasu pracy, tj. 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.

Bożena Lenart

specjalista z zakresu prawa pracy, prawnik, autorka licznych publikacji z tej tematyki