Jak przygotować się do zmian w PIT od 1 lipca 2022 r.

1. Podwyższenie zwolnienia z PIT dla świadczeń otrzymywanych od byłego pracodawcy

1.1. Na czym polegają zmiany

Z 3000 zł do 4500 zł zostanie podwyższony limit zwolnienia z PIT dla świadczeń otrzymywanych przez emerytów lub rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych. Dodatkowo, zwolnieniem tym zostaną objęte świadczenia otrzymywane przez osoby uzyskujące nauczycielskie świadczenia kompensacyjne.

1.2. Stosowanie przepisów w okresie przejściowym

Wprowadzona zmiana będzie miała zastosowanie do dochodów osiągniętych od 1 stycznia 2022 r. Zatem limit w kwocie 4500 zł dotyczyć będzie świadczeń otrzymanych od tego dnia. Jeżeli zatem w pierwszej połowie 2022 r. emeryt otrzymał od byłego pracodawcy świadczenie przekraczające 3000 zł i pracodawca pobrał od nadwyżki ponad tę kwotę zryczałtowany podatek dochodowy (10%) na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT, zgodnie z obowiązującym w tamtym momencie limitem zwolnienia, to kwota ta będzie podlegała zwrotowi w całości, jeżeli wypłacone świadczenie nie przekroczyło 4500 zł (przy założeniu, że emeryt nie otrzyma w 2022 r. innego świadczenia albo otrzymane świadczenie wraz z pierwszym świadczeniem mieściło się w limicie omawianego zwolnienia). Jeżeli natomiast świadczenie to przekraczało 4500 zł, to pobrany 10% zryczałtowany podatek był należny tylko od nadwyżki ponad 4500 zł. Podatnik, któremu płatnik pobrał zryczałtowany podatek (10%) z ww. tytułu, nie składa zeznania rocznego, w którym ma obowiązek go wykazać. To płatnik wykazuje ten podatek w informacji PIT-8AR. W związku z tym należy uznać, że w omawianej sytuacji podatnik, aby odzyskać nadpłacony podatek, będzie musiał złożyć wniosek o nadpłatę na podstawie art. 75 Ordynacji podatkowej.

1.3. Przygotowanie do zmian

Pracodawcy powinni dopilnować, aby pracownicy odpowiedzialni za wypłaty ww. świadczeń zapoznali się ze zmianami w wysokości oraz zakresie omawianego zwolnienia. Dzięki temu unikną ewentualnych błędów w poborze 10% zryczałtowanego podatku dochodowego. Trzeba również pamiętać, że podwyższony do 4500 zł limit jest limitem rocznym. To oznacza, że nie można odrębnie traktować limitu w kwocie 3000 zł obowiązującego do 30 czerwca 2022 r. i limitu w kwocie 4500 zł obowiązującego od 1 lipca 2022 r.

Przykład

W styczniu 2022 r. emeryt otrzymał od byłego pracodawcy świadczenie w kwocie 2000 zł. Świadczenie to było w całości zwolnione z PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT. W sierpniu 2022 r. ten sam emeryt otrzyma kolejne świadczenie w kwocie 3000 zł. W przypadku tego drugiego świadczenia tylko jego część może korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT. Zwolniona będzie kwota 2500 zł. Nadwyżka ponad tę kwotę zostanie opodatkowana. Wynika to z tego, że w 2022 r. roczny limit zwolnienia przysługującego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT wynosi 4500 zł. Emeryt otrzyma w sumie kwotę 5000 zł (2000 zł w styczniu 2022 r. i 3000 zł w sierpniu 2022 r.). Przekroczy zatem kwotę zwolnioną o 500 zł. Obliczając kwotę przysługującego zwolnienia, nie należy odrębnie traktować limitu obowiązującego do 30 czerwca 2022 r. i limitu wprowadzonego od 1 lipca 2022 r. Takie postępowanie prowadziłoby do zwolnienia z opodatkowania zarówno kwoty otrzymanej przez emeryta w styczniu 2022 r., jak i tej, którą otrzyma w sierpniu 2022 r. W rzeczywistości kwota zwolniona wyniosłaby wtedy nie 4500 zł, a 5000 zł, czyli zostałaby zawyżona o 500 zł.

Przykład

W lutym 2022 r. emeryt otrzymał od byłego pracodawcy świadczenie w kwocie
3000 zł. Kwota ta była w całości zwolniona na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT. W momencie jej wypłaty limit zwolnienia wynosił bowiem 3000 zł. We wrześniu 2022 r. ten sam emeryt otrzyma kolejne świadczenie w kwocie 1000 zł. Kwota ta również będzie w całości zwolniona z PIT. Wynika to z tego, że podwyższony od 1 lipca 2022 r. roczny limit zwolnienia dla świadczeń otrzymywanych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT wynosi w 2022 r. 4500 zł. Zatem obydwa otrzymane przez emeryta świadczenia mieszczą się w tym limicie zwolnienia (3000 zł + 1000 zł = 4000 zł).

Podstawa prawna:

• art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm. - w brzmieniu nadanym ustawą z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw; dalej: ustawa o PIT

• art. 18 ust. 1 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2022 r. poz. 1265; dalej: ustawa nowelizująca z 9 czerwca 2022 r.

2. Nowa skala podatkowa i kwota zmniejszająca podatek

2.1. Na czym polegają zmiany

Od 1 lipca 2022 r. zostanie obniżona stawka PIT w pierwszym przedziale skali podatkowej z 17% do 12%, przy zachowaniu kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł. Nowa, niższa stawka podatkowa będzie dotyczyła każdego podatnika uzyskującego dochody opodatkowane według skali podatkowej, bez względu na:

• źródło osiąganych przychodów,
• wysokość przysługujących kosztów uzyskania przychodu,
• fakt zatrudnienia u kilku pracodawców czy też równoczesnego pobierania emerytury.

Z nowej, niższej stawki podatku będą mogli również skorzystać przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej.

Tabela. Skala podatkowa obowiązująca od 1 lipca 2022 r.

Niższa stawka podatku ma zrekompensować uchylenie ulgi dla klasy średniej.

W związku z wprowadzeniem niższej stawki podatku zmianie ulegnie również kwota zmniejszająca podatek. Nowa kwota zmniejszająca podatek wynosi 3600 zł (30 000 zł ×
× 12% = 3600 zł). To oznacza, że po zmianach miesięczna kwota zmniejszająca podatek będzie wynosiła 300 zł (1/12 z kwoty zmniejszającej podatek 3600 zł = 300 zł).

2.2. Stosowanie przepisów w okresie przejściowym

Nowa stawka PIT i miesięczna kwota zmniejszająca zaliczki na PIT będą miały zastosowanie przy rozliczeniu podatkowym za 2022 r. do dochodów z całego 2022 r.

Pracodawcy, obliczając zaliczkę na PIT od wypłacanych wynagrodzeń, będą mieli obowiązek stosować obniżoną stawkę PIT do dochodów uzyskanych od 1 lipca 2022 r. To oznacza, że obniżona stawka PIT obejmie również dochody z pracy, które są należne za wcześniejsze miesiące. Wynika to z tego, że przychody z pracy powstają kasowo, tj. w dacie otrzymania wynagrodzenia za pracę.

Przykład

Pracodawca wypłaci pracownikowi, którego dochody nie przekraczają pierwszego progu podatkowego, wynagrodzenie za czerwiec 2022 r. z opóźnieniem. Zamiast zrobić to do końca czerwca 2022 r., wypłaty dokona dopiero 5 lipca 2022 r. W tym przypadku przy wypłacie wynagrodzenia za czerwiec 2022 r. pracodawca powinien zastosować obniżoną stawkę podatku w wysokości 12% oraz miesięczną kwotę zmniejszającą zaliczkę w wysokości 300 zł.

Zmienione przepisy będą miały zastosowanie do zaliczek z działalności gospodarczej opodatkowanej według skali podatkowej, począwszy od zaliczek należnych za czerwiec 2022 r. albo za ...