VAT naliczony - kiedy nie odliczymy VAT

W opracowaniu przedstawiono sytuacje, w których pojawia się najwięcej wątpliwości związanych z ustaleniem prawa do odliczenia podatku naliczonego.

1. Rejestracja dla celów VAT a prawo do odliczenia podatku naliczonego

Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje tym podatnikom, którzy składając naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne na formularzu VAT-R, zarejestrowali się jako podatnicy VAT czynni (art. 88 ust. 4 ustawy o VAT). W przeciwnym razie, tzn. gdy podatnik nie zarejestrował się jako podatnik VAT czynny, nie może odliczyć podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, nawet jeśli są one ściśle związane z prowadzoną przez niego opodatkowaną działalnością gospodarczą.

U wielu przedsiębiorców dzieje się tak, że faktyczny moment rozpoczęcia działalności wyprzedza moment rejestracji dla celów VAT. Powodem takiego stanu rzeczy jest potrzeba wcześniejszego stworzenia odpowiedniego zaplecza mającego służyć planowanej działalności. Z tego powodu bywa tak, że przedsiębiorca na kilka miesięcy, a nawet na kilka lat przed złożeniem w urzędzie skarbowym zgłoszenia rejestracyjnego na formularzu VAT-R dokonuje zakupu towarów i usług przeznaczonych na potrzeby planowanej działalności gospodarczej. W takim przypadku powstaje pytanie, czy podatnik ten na podstawie posiadanych faktur może odliczyć kwoty podatku naliczonego zawarte w cenach zakupów dokonanych przed rejestracją dla celów VAT?

Artykuł 88 ust. 4 ustawy o VAT zawiera warunek, według którego z prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupów wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych VAT może skorzystać tylko zarejestrowany podatnik VAT czynny. Jednak nie wskazuje on, czy brak podatkowej rejestracji ogranicza to prawo w momencie jego powstania czy w momencie jego realizacji. Obecnie przyjmuje się, że w odniesieniu do towarów i usług nabytych przez podatnika przed jego podatkową rejestracją prawo do odliczenia podatku naliczonego jest możliwe, jeśli: