Umowa może być uznana za fakturę

TSUE dopuścił możliwość uznania umowy za fakturę. Konsekwencją tego uznania jest możliwość realizacji prawa do odliczenia VAT na podstawie umowy - wyrok TSUE z 29 września 2022 r. w sprawie C‑235/21.

W sprawie C-235/21 TSUE orzekł, że:

Artykuł 203 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że:

umowę zbycia i leasingu zwrotnego, po zawarciu której strony nie wystawiły faktury, można uznać za fakturę w rozumieniu tego przepisu, w przypadku gdy umowa ta zawiera wszystkie informacje niezbędne do tego, by organ podatkowy państwa członkowskiego mógł ustalić, czy materialne przesłanki prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej zostały w danym wypadku spełnione, czego zbadanie należy do sądu odsyłającego.

Wyrok TSUE należy traktować jako przełomowy. Został on z pewnością wydany z intencją potwierdzenia prawa nabywcy do odliczenia VAT na podstawie umowy - uznanej za fakturę. I tak należy ten wyrok rozumieć. Można mieć tylko obawę, że wyrok ten może być "rozszerzony" przez organy podatkowe na inne obszary, gdy formalnie faktura nie zostanie wystawiona, ale zostanie zawarta umowa. Czy w tej sytuacji zawarcie umowy to moment wystawienia faktury, czy zawarcie umowy wpłynie na termin zapłaty VAT należnego, czy trzeba umowę wykazać w ewidencji i w deklaracjach przesyłanych do organów podatkowych? W kontekście stanowiska TSUE - może to stanowić kwestię sporną, ponieważ jeżeli uznajemy umowę za fakturę - to dla obu stron transakcji - a nie tylko dla jednej z nich.

Należy przy tym pamiętać, że TSUE wymaga, aby umowa zawierała wszystkie niezbędne materialne przesłanki prawa do odliczenia VAT - aby nabywca mógł z niej odliczyć VAT. Zwróćmy uwagę na fakt, że TSUE mówi tu o przesłankach "materialnych" a nie "formalnych". Oznacza to, że TSUE nie wymaga, aby umowa zawierała np. wszystkie wymagane przepisami elementy, które w sensie formalnym powinny się znaleźć na fakturze, ale wyłącznie przesłanki materialne, takie jak np. sformułowany w przepisach VAT "związek nabytego towaru/usługi z działalnością opodatkowaną VAT wykonywaną przez nabywcę", podmiot, przedmiot, podstawa opodatkowania. Muszą to jednak być takie przesłanki, które umożliwią odliczenie, tj. podatnik będzie w stanie na podstawie umowy ustalić, jaki jest przedmiot i podstawa opodatkowania oraz VAT naliczony do odliczenia.

Oprac. Ewa Sławińska