ZUS przedsiębiorcy. Ile wyniosą składki i kto skorzysta z ulg w 2026 r.

W styczniu przedsiębiorcy po raz ostatni zapłacą składki na ubezpieczenia społeczne według stawek obowiązujących w 2025 roku. Od kolejnego miesiąca czekają ich wyższe wpłaty, co wynika ze wzrostu prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia do 9420 zł oraz podwyżki płacy minimalnej. Przedsiębiorcy mogą jednak skorzystać z przewidzianych w przepisach preferencji, takich jak wakacje składkowe, ulga na start czy Mały ZUS, które umożliwiają czasowe lub częściowe zmniejszenie kosztów związanych z opłacaniem składek.

składka zdrowotna przedsiębiorcy zus

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla przedsiębiorców jest ściśle powiązana z przeciętnym wynagrodzeniem. Podstawę wymiaru tych składek stanowi bowiem 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Z ustawy budżetowej na rok 2026 wynika, że prognozowane przeciętne wynagrodzenie na rok 2026 zostało ustalone na poziomie 9420 zł. Tym samym podstawa wymiaru składek ZUS w 2026 r. ma wynieść 5652 zł (9420 zł x 60%). W takim przypadku wysokość poszczególnych składek ZUS w 2026 r. wyniesie:

• składka emerytalna (19,52%) – 1103,27 zł,
• składka rentowa (8%) – 452,16 zł,
• składka chorobowa (2,45%) – 138,47 zł,
• składka wypadkowa (1,67%) – 94,39 zł (składka dla firmy zatrudniającej do 9 osób),
• składka na Fundusz Pracy (2,45%) – 138,47 zł.

Wakacje składkowe

Przedsiębiorca wpisany do CEIDG może na wniosek RWS złożony do ZUS zostać zwolniony (za wybrany miesiąc w ramach roku kalendarzowego) z obowiązku opłacenia własnych składek na:

• obowiązkowe ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe,
• dobrowolne ubezpieczenie chorobowe,
• Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Zwolnienie obejmuje składki od najniższej podstawy wymiaru, która obowiązuje przedsiębiorcę. Składki za miesiąc, na który uzyskano zwolnienie, zostaną sfinansowane z budżetu państwa. Zasadniczo takie nieodpłatne świadczenie sfinansowane z budżetu państwa stanowi dla podatnika przychód podlegający opodatkowaniu. W przypadku składek sfinansowanych w ramach wakacji składkowych przychód ten jest jednak zwolniony od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 160 updof. Ze zwolnienia tego skorzysta również przedsiębiorca opodatkowany ryczałtem.

W czasie wakacji składkowych przedsiębiorca jest zobowiązany opłacić własną składkę zdrowotną.

Ulga na start

Ulga na start przysługuje przedsiębiorcy, który:

• jest osobą fizyczną,
• podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy lub podejmuje ją ponownie, lecz po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia,
• nie jest tzw. samozatrudnionym, tj. nowej działalności nie wykonuje na rzecz byłego pracodawcy, dla którego pracował przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej, w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym, i wykonywał w ramach umowy o pracę czynności wchodzące w zakres tej nowej działalności.

Ulga na start przysługuje również przedsiębiorcy, który prowadzi działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej. Z ulgi na start nie mogą korzystać wspólnicy spółek jawnych, komandytowych i partnerskich oraz jednoosobowy wspólnik spółki z o.o. Ulga ta przysługuje jedynie samemu przedsiębiorcy. Nie dotyczy osoby współpracującej przy prowadzeniu działalności. Ulga na start jest prawem przedsiębiorcy. Można z niej zrezygnować i w każdym momencie zacząć płacić składki ZUS w normalnej wysokości.

W ramach ulgi na start przedsiębiorcy są zwolnieni z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w okresie pierwszych 6 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. Okres ten zaczyna liczyć się od momentu podjęcia działalności gospodarczej. Ulga na start nie dotyczy składki zdrowotnej. Skorzystanie z ulgi na start wymaga zgłoszenia do ZUS ubezpieczenia zdrowotnego (ZUS ZZA) w ciągu 7 dni od daty rozpoczęcia prowadzenia działalności, z kodem tytułu ubezpieczenia, który zaczyna się od cyfr 05 40.

Po okresie korzystania z ulgi na start przedsiębiorca zobowiązany jest rozpocząć regularne opłacanie składek ZUS. Nie oznacza to jednak wejścia na pełny ZUS. Przedsiębiorca może bowiem skorzystać z innych preferencji w zakresie ZUS, np. Małego ZUS.

Mały ZUS

Przez okres kolejnych 24 miesięcy przedsiębiorca ma prawo skorzystać z tzw. Małego ZUS. Prawo do niego ma przedsiębiorca, który:

• nie prowadzi lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej nie prowadził innej pozarolniczej działalności,
• nie wykonuje działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, dla którego przed rozpoczęciem działalności gospodarczej (w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym) wykonywał czynności, które wchodzą w zakres jego działalności gospodarczej.

Podstawę wymiaru składek ZUS w przypadku korzystania z Małego ZUS stanowi 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. W takim przypadku przedsiębiorca nie opłaca składki na FP z działalności gospodarczej, ponieważ miesięczna podstawa wymiaru składek ZUS jest niższa od minimalnego wynagrodzenia. Jeśli przedsiębiorca ma kilka tytułów do ubezpieczeń, to sumuje podstawę wymiaru składek i porównuje z minimalnym wynagrodzeniem. Od 1 stycznia 2026 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wyniesie 4806 zł, co oznacza, że podstawa składek na ubezpieczenia społeczne w ramach Małego ZUS będzie równa 1441,80 zł.

Wysokość poszczególnych składek ZUS w ramach tej ulgi w 2026 r. wyniesie:

• składka emerytalna (19,52%) – 281,44 zł,
• składka rentowa (8%) – 115,34 zł,
• składka chorobowa (2,45%) – 35,32 zł,
• składka wypadkowa (1,67%) – 24,08 zł (składka dla firmy zatrudniającej do 9 osób).

Razem składki ZUS w 2026 r. wyniosą miesięcznie 456,18 zł, przy czym składka na ubezpieczenie chorobowe jest składką dobrowolną. Z takim obciążeniem muszą się liczyć przedsiębiorcy opodatkowani według skali podatkowej, podatkiem liniowym oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.