Wojna po cichu reformuje Unię

Uelastycznianie procedur, przełamanie tabu finansowania zbrojenia i permanentny stan nadzwyczajny – Unia Europejska przez rok wojny w Ukrainie oddolnie się zmienia

Wołodymyr Zełenski i Ursula von der Leyen. Kijów, 8 kwietnia 2022 r.

Kiedy w lutym 2022 r. władze Ukrainy złożyły wniosek o członkostwo w UE, cała Europa patrzyła na to jak na symboliczny gest, który wskazuje aspiracje i ambicje Kijowa po zakończeniu rosyjskiej inwazji. Właściwie każdy ekspert, urzędnik z Komisji Europejskiej czy dyplomata, z którym rozmawialiśmy, odnosił się do kwestii szybkiego dołączenia kolejnego kraju do Unii z aprobatą, ale sceptycznie. Wskazywano, że zajmie to nawet kilkanaście lat. Większości obecnych członków UE cały proces zajął od trzech (Finlandia) do 14 lat (Cypr). Ukraina miała mozolnie przechodzić kolejne etapy, tymczasem tak naprawdę wyznaczyła nowe standardy negocjacji z Brukselą.

Zaledwie cztery miesiące zajęło Kijowowi uzyskanie statusu państwa kandydującego. To dało UE możliwość wzmocnienia wsparcia finansowego na standardowych zasadach, na podstawie wypełniania zobowiązań i europejskich reguł wydatkowania środków. Szefowie państw i rządów „27” przyznali Ukrainie ten status już w czerwcu. Następnym krokiem będzie otwarcie negocjacji akcesyjnych, które będzie oznaczało dostosowanie do wymogów UE prawa, standardów funkcjonowania przedsiębiorstw, ustroju państwa, wymiaru sprawiedliwości itp. Na przejście do tego etapu od przyznania statusu państwa kandydującego np. Macedonia Północna czekała 13 lat. Według sygnałów płynących z Brukseli negocjacje akcesyjne z Ukrainą mogłyby się rozpocząć nawet pod koniec tego lub na początku przyszłego roku, jeśli Komisja Europejska najpierw wiosną w formie ustnej, a następnie na piśmie wyda pozytywną ocenę działań Kijowa