Świadectwo pracy

Stan prawny na 11 września 2007 r.

Adam Malinowski - radca prawny

Obowiązek wydania świadectwa

Rozwiązanie stosunku pracy rodzi po stronie pracodawcy określone obowiązki. Przede wszystkim musi on wydać pracownikowi świadectwo pracy. Pracodawca jest też zobligowany do wypłacenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Zaniedbanie tego obowiązku daje pracownikowi prawo żądania ustawowych odsetek, jako że roszczenie o ekwiwalent pieniężny staje się wymagalne w dacie rozwiązania stosunku pracy. Jeżeli w danym przypadku zastosowano skrócony okres wypowiedzenia, pracownikowi przysługuje prawo do wypłaty odszkodowania za skrócony okres. Jeśli zaś doszło do zwolnienia pracownika za wypowiedzeniem z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, ma on również prawo do odszkodowania. Także w tych sytuacjach opóźnienie pracodawcy daje możliwość domagania się wypłaty świadczeń z ustawowymi odsetkami. Zgodnie z art. 97 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.), w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca jest obowiązany niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy (nie może być to uzależnione od uprzedniego rozliczenia się z firmą). Należy w nim podać informacje dotyczące okresu i rodzaju wykonywanej pracy, zajmowanych stanowisk, trybu rozwiązania umowy, a także inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i ubezpieczeniowych. Ponadto w świadectwie zamieszcza się wzmiankę o zajęciu wynagrodzenia w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym, a na żądanie pracownika należy podać informację o wysokości i składnikach pensji oraz o uzyskanych kwalifikacjach. Pracodawca wydaje świadectwo bezpośrednio pracownikowi albo osobie przez niego upoważnionej, na piśmie - w dniu, w którym następuje rozwiązanie umowy. W sytuacji gdy pracodawca odmawia wydania świadectwa, pracownik może domagać się nakazania pracodawcy jego wydania w postępowaniu przed sądem pracy (wyrok SN z 18 grudnia 1979 r. sygn. akt I PR 75/79, OSNCP z 1980 r. nr 6, poz. 125). Istotą sporu byłoby w tym wypadku wykonanie obowiązku wynikającego ze stosunku pracy, którego istnienie nie jest sporne - tym różni się takie powództwo od powództwa o ustalenie z art. 189 k.p.c. Pracownik może również wnosić o interwencję inspektora pracy. Pracodawca, który wbrew obowiązkowi nie wydaje świadectwa popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Świadectwo ma być wydane niezwłocznie - pojęcie „niezwłocznie” należy tłumaczyć „bez nieuzasadnionej zwłoki”, a nie „natychmiast”. Pracodawca może zatem zwlekać, ale musi mieć do tego silne podstawy (np. choroba, pobyt za granicą podczas gdy nikt nie mógł go zastąpić itp.). Konkretyzacją wskazanej normy ustawowej jest § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz.U. nr 60, poz. 282 z późn. zm.), zgodnie z którym pracodawca wydaje świadectwo pracy bezpośrednio pracownikowi albo osobie upoważnionej przez pracownika na piśmie - w dniu, w którym następuje rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy. Jeżeli wydanie świadectwa pracy pracownikowi albo osobie przez niego upoważnionej nie jest możliwe, pracodawca, nie później niż w ciągu 7 dni od dnia ustania stosunku pracy, przesyła świadectwo pracy pracownikowi lub tej osobie za pośrednictwem poczty albo doręcza je w inny sposób. Jak wskazał SN w uchwale z 28 września 1976 r. (sygn. akt I PZP 41/76, OSPiKA z 1977 r. nr 2, poz. 21): Warto też wskazać na fakt, że świadectwo pracy musi być przekazane uprawnionej osobie. Jak wskazał SN w wyroku z 14 listopada 1996 r. (sygn. akt I PKN 15/96, OSNAPiUS z 1997 r. nr 11, poz. 194):