NIK: Porażka w gospodarowaniu odpadami - Polska może nie wywiązać się z unijnych zobowiązań

Najwyższa Izba Kontroli oceniła negatywnie działania administracji publicznej na rzecz ograniczenia powstawania odpadów oraz zapewnienia ich recyklingu. Minister Klimatu i Środowiska nie zapewnił skutecznego przygotowania pełnej transpozycji do polskiego porządku prawnego przepisów dotyczących systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Było to powodem wszczęcia przez Komisję Europejską postępowania przeciwko Polsce. Ministerstwo nie przygotowało również skutecznego i rzetelnego systemu monitorowania rynku odpadów. W konsekwencji w skali całego kraju - według danych GUS - do odzysku przekazano zaledwie 47,6% odpadów, w tym do recyklingu tylko 15,9%. Stan ten stwarza realne zagrożenie nieosiągnięcia przez Polskę do 2025 r. poziomu minimum 55% ponownego wykorzystania odpadów, wyznaczonego w dyrektywie odpadowej.

Unia Europejska dąży do ustanowienia „społeczeństwa recyklingu”, w którym nie będą powstawać odpady, a te już powstałe zostaną wykorzystane jako zasoby. Tzw. dyrektywa odpadowa (dyrektywa 2008/98/WE) jest kluczowym aktem prawnym mającym umożliwić transformację do społeczeństwa recyklingu, który określa hierarchię sposobów postępowania z odpadami. Zgodnie z nią, przede wszystkim należy zapobiegać powstawaniu odpadów, następnie zapewnić ich przygotowanie do ponownego użycia, recykling, a w ostateczności – unieszkodliwianie.

Zapobieganie powstawaniu odpadów w świetle ustawy o odpadach to środki zastosowane w odniesieniu do produktu, materiału lub substancji, zanim staną się one odpadami, zmniejszające ilość lub wydłużające okres dalszego używania produktu, ograniczające negatywne oddziaływanie wytworzonych odpadów na środowisko i zdrowie ludzi oraz zmniejszające zawartość substancji niebezpiecznych w materiałach i produktach. Przygotowanie odpadów do ponownego użycia jest procesem sprawdzenia, czyszczenia lub naprawy produktu lub części produktu, które wcześniej stały się odpadami i są przygotowywane do ponownego wykorzystania.