Jak obliczyć kwotę wolną od potrąceń, jeżeli pracownik przekroczył I próg podatkowy i limit 30-krotności
Kwota wolna od potrąceń jest kluczowym instrumentem ochrony wynagrodzenia pracowniczego, wynikającym z przepisów prawa pracy oraz regulacji podatkowych. Jej prawidłowe ustalenie wymaga uwzględnienia rzeczywistych obciążeń składkowych i podatkowych obowiązujących w chwili naliczania wynagrodzenia. W przypadku pracownika, którego podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych przekroczyła roczny limit tzw. 30-krotności, a od jego dochodu naliczana jest wyższa, 32-procentowa zaliczka na podatek dochodowy, kwota wolna od potrąceń powinna być obliczana z uwzględnieniem tych warunków.
Zasady obliczania kwoty wolnej od potrąceń
Kwotę wolną od potrąceń ustala się według stanu faktycznego obowiązującego przy ustalaniu wynagrodzenia za pracę. Należy więc odliczyć faktycznie pobierane składki na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczkę, do której stosuje się aktualne wskaźniki podatkowe (kwota zmniejszająca podatek, koszty uzyskania przychodów, stawka podatku).
Jeśli dłużnikiem jest pracownik, u którego podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych już przekroczyła tzw. limit 30-krotności, a od jego dochodu pobierana jest wyższa, 32% zaliczka, to tak też powinna być obliczona kwota wolna od potrąceń, tzn. po odliczeniu składki chorobowej i wyższej zaliczki na podatek. W takiej sytuacji kwota wolna będzie niższa niż u pracowników, którzy nie przekroczyli tych limitów.
Kwota wolna przysługująca w 2025 r. pracownikowi zatrudnionemu na pełny etat, który ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów oraz kwoty zmniejszającej podatek (300 zł), nie jest uczestnikiem PPK i przekroczył roczny limit podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wynosi 3065,03 zł, co wynika z następującego wyliczenia:
- podstawa wymiaru i wysokość składki chorobowej: 4666 zł x 2,45% = 114,32 zł,
- podstawa wymiaru i wysokość składki zdrowotnej: 4666 zł – 114,32 zł = 4551,68 zł; 4551,68 zł x 9% = 409,65 zł,
- podstawa opodatkowania po zaokrągleniu do pełnych złotych: 4551,68 zł – 250 zł = 4302 zł,
- zaliczka na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych: (4302 zł x 32%) – 300 zł = 1077 zł,
- kwota netto: 4551,68 zł – 409,65 zł – 1077 zł = 3065,03 zł.
Potrącenia z wynagrodzenia i ochrona pracownika
Z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, a także zdrowotne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do PPK, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.
W ramach ochrony pracowniczego wynagrodzenia za pracę zostały ustanowione kwoty wolne od potrąceń (z wyjątkiem egzekucji alimentacyjnej). Kwota wolna to część wynagrodzenia zagwarantowana dłużnikowi na bieżące jego funkcjonowanie.
Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- 75% minimalnego wynagrodzenia – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
- 90% minimalnego wynagrodzenia – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 k.p.
Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty wolne ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
W przypadku pracowników, którzy nie opłacają podatku z uwagi na korzystanie z preferencji podatkowych, np. zwolnienia osiąganych przychodów z podatku czy wspólnego rozliczenia z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko (dzieci), przy obliczaniu kwoty wolnej też należy ustalać ją z zastosowaniem rzeczywiście ponoszonych obciążeń podatkowych.
Autor: Izabela Nowacka
POTRZEBUJESZ POMOCY?