Czy samorządy odzyskają utracone kompetencje?

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano założenia projektu ustawy o likwidacji barier utrudniających funkcjonowanie jednostek samorządu terytorialnego. Projekt, przygotowany w MSWiA i współtworzony ze stroną samorządową, ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów w IV kwartale 2025 r.

Założenia projektu to efekt prac prowadzonych od listopada 2024 r., kiedy przedstawiciele samorządów przekazali rządowi pakiet propozycji legislacyjnych dotyczących przywrócenia im utraconych kompetencji. W kolejnych miesiącach rozwiązania były analizowane w zespołach problemowych Komisji Wspólnej, a następnie uzupełnione o propozycje MSWiA.

Jednym z kluczowych elementów projektu jest rozszerzenie mechanizmu pomocniczości na nadzór prawny wojewodów. Chodzi o umożliwienie samorządom samodzielnej korekty uchwał jeszcze przed stwierdzeniem ich nieważności. Ustawa ma także wprowadzić możliwość zdalnych obrad komisji w gminach, powiatach i województwach.

Zmiany w gminach

Nowelizacja wprowadzi szeroki pakiet rozwiązań dotyczących funkcjonowania gmin. Przewidziano m.in. doprecyzowanie zadań własnych w obszarze dostarczania energii elektrycznej oraz dodanie nowych obowiązków związanych z promocją odnawialnych źródeł energii i edukacją energetyczną mieszkańców. Zniesione zostanie ograniczenie liczby zastępców wójta, burmistrza i prezydenta miasta, co – jak wskazano w uzasadnieniu – ma ułatwić organizację pracy urzędów.

Rada gminy otrzyma fakultatywne uprawnienie do określenia zasad wypłaty diet członkom komisji wyborczych jednostek pomocniczych. Rozszerzony zostanie również katalog form prowadzenia działalności kulturalnej oraz podmiotów mogących występować o nadanie Medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” i obejmować mecenatem instytucje kultury – do grona tych podmiotów dołączą m.in. instytucje UE i organizacje międzynarodowe.

oprac. Remigiusz Waśniewski