Układy zbiorowe pracy i porozumienia zbiorowe na nowych zasadach

13 grudnia 2025 r. wejdzie w życie nowa ustawa o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych, która implementuje dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącą adekwatnych wynagrodzeń minimalnych. Nowe przepisy mają również charakter deregulacyjny. Ich celem jest ułatwienie zawierania i rejestrowania układów zbiorowych pracy, a tym samym ich promowanie i rozwój.

paragraf

Ustawa o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych określa zasady zawierania, obowiązywania, ewidencjonowania i udostępniania układów i porozumień.

Zasada korzystności

Zgodnie z nowymi przepisami, układ zbiorowy pracy może określać sprawy nieuregulowane w przepisach prawa pracy w sposób bezwzględnie obowiązujący i może dotyczyć: wymiaru i norm czasu pracy, systemów i rozkładów czasu pracy, pracy w godzinach nadliczbowych, wymiaru urlopu wypoczynkowego, warunków wynagradzania, organizacji pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym zagrożeń psychospołecznych, podnoszenia kwalifikacji zawodowych i urlopów szkoleniowych oraz tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Układem zbiorowym mogą być też objęte sprawy z zakresu przeciwdziałania naruszaniu godności i innych dóbr osobistych osób wykonujących pracę zarobkową, naruszaniu zasady równego traktowania w zatrudnieniu oraz mobbingowi oraz kwestie związane z godzeniem życia zawodowego z życiem prywatnym.

Zgłoszenie układu

Zgodnie z ustawą zamiast rejestrowania układów jest przewidziana ich ewidencja - układy zbiorowe i porozumienia zbiorowe będą zgłaszane do Krajowej Ewidencji Układów Zbiorowych Pracy wyłącznie w formie elektronicznej. W ewidencji wpisane będą także porozumienia zbiorowe zawarte przez co najmniej dwóch pracodawców. Zgłoszenia w takim przypadku dokonuje jeden z nich lub organizacja pracodawców.

Regulacja przewiduje też możliwość mediacji w razie sporu. Mediator dawałby gwarancję bezstronności i pomagał w osiągnięciu rozwiązań korzystnych dla obu stron.

Czas obowiązywania układu

Czas obowiązywania układu zbiorowego ma być elastyczny. Oznacza to, że strony podejmujące negocjacje będą mogły wybrać zawarcie układu na czas określony z możliwością przedłużania okresu jego obowiązywania. Możliwe będzie także zawarcie układu na czas nieokreślony.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw tj. 13 grudnia 2025 r.

Oprac. Katarzyna Bogucka