Godziny ponadwymiarowe po 1 września 2025 r.: nowe zasady przydzielania i rozliczania

Od 1 września 2025 r. Karta Nauczyciela wprowadza ujednolicone zasady przydzielania i rozliczania godzin ponadwymiarowych oraz godzin doraźnych zastępstw. Przepisy doprecyzowują m.in. rozliczenia w skróconym tygodniu pracy i sytuacje, gdy godziny nie zostały zrealizowane.

godziny ponadwymiarowe

Definicja

Godziny ponadwymiarowe (art. 35 ust. 2) to zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze przydzielone ponad tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć. Wynagrodzenie ustala się według stawki osobistego zaszeregowania z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy.

Niezrealizowane godziny – dwa wyjątki

Zasadą jest wypłata za zajęcia faktycznie przeprowadzone. Od 1 września 2025 r. wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługuje jednak również, gdy:

• zamiast lekcji nauczyciel sprawuje, na polecenie dyrektora, opiekę nad uczniami (np. wycieczka, zawody),
• nie doszło do zajęć indywidualnego przygotowania przedszkolnego lub indywidualnego nauczania z przyczyn niezależnych od nauczyciela, a był on gotowy do pracy.

Skrócony tydzień pracy

Gdy tydzień pracy jest krótszy (np. przez święto lub usprawiedliwioną nieobecność), tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć obniża się proporcjonalnie (o 1/5 lub 1/4). Godziny ponadwymiarowe ustala się jako różnicę między godzinami faktycznie zrealizowanymi a obniżonym pensum, ale z limitem: zapłata nie może obejmować więcej godzin niż przydzielono w planie organizacyjnym.

Jednolite liczenie stawki

Stawkę za jedną godzinę ponadwymiarową lub doraźnego zastępstwa oblicza się jako:

Przydzielanie nadgodzin i zastępstwa

Zmieniła się także przesłanka przydzielania godzin ponadwymiarowych. Mogą być zlecane w szczególnych przypadkach wynikających z potrzeb szkoły, także nauczycielom specjalistom, o ile dodatkowe zajęcia mieszczą się w ich pensum. Doraźne zastępstwa co do zasady nie powinny kolidować z własnymi zajęciami nauczyciela; wyjątkowo, za jego zgodą, mogą przypadać w czasie pensum, przy obowiązku zrealizowania nieodbytych zajęć w innym terminie w tym samym miesiącu.

Pensum uśrednione i nadgodziny ponad limit

Doprecyzowano również zasady pensum uśrednionego. „Nadrobienie” godzin w innych okresach roku, aby średnia odpowiadała pensum, nie jest pracą ponadwymiarową. Dodatkowo nowe przepisy umożliwiły, za zgodą nauczyciela, przydzielanie nadgodzin ponad limit nauczycielom praktycznej nauki zawodu i teoretycznych przedmiotów zawodowych.

Nowy termin wypłaty

Składniki wynagrodzenia zależne od faktycznie wykonanej pracy, w tym godziny ponadwymiarowe i zastępstwa, mogą od tej pory wypłacane do piątego dnia roboczego miesiąca następującego po miesiącu, za który przysługują.

Oprac. Milena Drozd